پرده خوانی در اربعین حسینی؛ شهرکتاب فرشته
در آستانه چهلمِ شهدای کربلا و اربعین حسینی، مراسم پرده خوانی با همین موضوع و به طراحی و مدیریت اردشیر صالح پور، در شهر کتاب فرشته برگزار شد.
به گزارش خبرنگار حوزه تئاتر گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ در ابتدای مراسم، اردشیر صالح‌پور سخنانی در باب شناخت‌شناسی پرده و پرده‌خوانی بیان داشت. صالح‌پور از این هنر با عنوان شمایل‌خوانی و یا صورت‌خوانی یاد کرد و گفت: پرده‌خوانی هنری ترکیبی است؛ یعنی ترکیبی است از شعر، موسیقی، آواز و همینطور نقاشی و تصاویری که نوع ارتباط را از طریق دیدن و شنیدن ابراز می‌کند. در عین حال پرده‌خوانی نوعی قصه‌خوانی و روایت‌خوانی نیز به شمار می‌آید و به مثابه نمایش پرتابل است. بدین ترتیب در این گونه از نمایش از صناعات ادبی و هنری بسیاری بهره گرفته می‌شود.
وی در ادامه صحبت‌هایش افزود: اساسا کسانی که راوی این پرده‌ها هستند، مرشد یا درویش خوانده می‌شوند. این راویان به کمک نفس گرم خود، همراهی تماشاگر، حضور همراهی تابلو و چوبی که همیشه به همراه دارند که به آن مطراق و بعضا منتشاء نیز اطلاق می شود، داستان مورد نظر خود را نقل می‌کنند. جنس پارچه‌ای که بر آن نقاشی شده است عمدتا از متقال، کرباس، کتان و پاره‌ای از چهلوار (چلوار) است که معمولا از سه متر کمتر و از چهار متر بیشتر نیستند. این پرده‌ها انباشته از تصاویر بسیاری است و در همین یک فریم هفتاد و دو مجلس داستان و عمدتا 366 صورت در آن وجود دارد.
وی در ادامه از موضوع و محور داستانی این پرده‌ها گفت: موضوع این قصه‌ها عمدتا از بهشت و جهنم گرفته می‌شود تا مصائب کربلا، بدین معنا که به نوعی هم از آخرت و قیامت صحبت می‌شود و هم واقعه کربلا. حادثه مختار، بارگاه یزید، کرامات و معجزات انبیاء و قدیسین و حتی داستان‌هایی که جنبه عامیانه دارند مانند داستان جوانمرد قصاب و یادختر نصرانی و ضامن آهو از دیگر موضوعات این پرده خوانی‌هاست.
صالح‌پور در ادامه از استاد محمد فراهانی یاد کرد و گفت: روان شاد استاد محمد فراهانی از بازماندگان مکتب نقاشی قهوه‌خانه‌ای بود بیان می‌کرد که پای نقل نقال‌ها در قهوه‌خانه‌ها می‌نشستند و ما این نقل‌ها را در خیالمان بر پرده می‌کشیدیم. به همین دلیل به این نوع از نقاشی خیالی نگاری و نقاشی مکتب قهوه‌خانه نیز می‌گویند؛ چرا که خاستگاه آن‌ها قهوه‌خانه است و متاسفانه امروز قهوه‌خانه‌ها جای خود را به کافی شاپ‌ها داده اند.
نظم در عینِ آشفتگی
نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای عمدتا به دو وجه تقسیم می‌شوند؛ دو منظر خیر و شر. این نوع فلسفه از زمان باستان در ایران زمین همواره وجود داشته است. این دو مظهر خیر و شر در نقاشی‌ها با دو رنگ قرمز و سبز نمود پیدا می‌کنند و یا به اقتضای خوب بودنشان نقاشی‌ها هاله نور دارند. بنابراین این پرده ها صرفا نقاشی هایی ساده نیستند بلکه ارزش‌های تحلیلی ـ توصیفی بسیاری دارند و به ما کمک می‌کنند تا هنر سنتیِ فرهنگ خود را دریابیم.
وی در ادامه صحبت‌هایش افزود: یکی از خصلت‌های این گونه نقاشی‌ها این است که بسیار در هم هستند اما در عینِ این آشفتگی یک نوع نظم وجود دارد و این نظم را مرشد می‌تواند با نفس گرم خود ایجاد کند.
صالح پور در پایان در معرفی دو مرشد نقل کننده روایت این پرده بیان کرد: حاج مهدی طریقت در وافع سه ربع فرهنگ و سنت ایرانی – دینی ایران بود و این دو مرشد فرزندانِ خلف این عزیز عستند. باید گفت یکی از ویژگی های منحصر به فرد این پرده خوانی دومرشده بودنِ آن است و روایت آن توسط این دو مرشد و با مضمون واقعه کربلا اجرا می‌شود.
انتهای پیام/
