دانشنامه اقتصادی/
ابداع کهن‌ترین شکل بانکداری در دوره هخامنشیان
کهن‌ترین شکل بانکداری مربوط به دوران هخامنشیان و در میانرودان (بخشی از ایران آن زمان) است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران، بانک نهادی اقتصادی است که وظیفه‌هایی چون تجهیز و توزیع اعتبارات، عملیات اعتباری، عملیات مالی، خرید و فروش ارز، نقل و انتقال وجوه، وصول مطالبات اسنادی و سود سهام مشتریان، پرداخت بدهی مشتریان، قبول امانات، نگهداری سهام و اوراق بهادار و اشیای قیمتی مشتریان، انجام وظیفه قیومیت و وصایت برای مشتریان، انجام وکالت خرید یا فروش را بر عهده دارند.
وظایف بانک مرکزی عبارتست از انتشار اسکناس و تنظیم حجم پول در گردش، نگهداری فلزات گرانبها و ارزهای متعلق به دولت، نگهداری ذخایر قانونی و موجودی نقدی بانک‌های تجاری، ایجاد امکانات اعتباری برای بانک‌های تجاری، انجام دادن عملیات تصفیه حساب بین بانک‌ها، صندوقداری و نمایندگی مالی برای عملیات بانکی دولت، اجرای سیاست پولی و کنترل حجم اعتبارات.
این بانک مسئولیت کنترل شبکه بانکی و اداره سیاست پولی ثبات را بر عهده دارد. این بانک، بانک‌ها را در جهت ارائه خدمت و هماهنگی با اقتصاد به فعّالیت وا می‌دارد.
*** منشاء کلمه بانک
واژه بانک در زبان انگلیسی میانه از زبان فرانسوی میانه (banque)، و آنهم از واژه ایتالیایی قدیمی banca، وآن نیز از واژه آلمانی بسیار قدیمی banc،bank،"bench.counter" گرفته شده‌است.
Beachها (نیمکت‌ها) بعنوان میزها یا شمارش‌گرهای مبادله در حین دوره رنسانس توسط بانکداران فلورانتین مورد استعمال قرار می‌گرفتند که مذاکرات ومبادلاتشان را پشت میزهایی انجام می‌دادند که با رومیزیهای سبز رنگ پوشیده شده بود.
یکی از قدیمی‌ترین موارد مشاهده شد که نشان‌دهنده فعالیت‌های تبدیل پولی بود، سکه درهم نقره یونان است که از مستعمره ترابزون یونان باستان در دریای سیاه، ترابزون کنونی، پیش از میلاد، می‌باشد که در موزه بریتانیا در لندن به نمایش گذاشته شده‌است. این سکه نشان می‌دهد که میز یک بانکدار (تراپزا) مملو از سکه بود، که جناسی از نام شهر می‌باشد. درحقیقت، حتی در زمان حاضر در یونان امروزی، واژه تراپزا (به یونانی: trapeze) به معنی یک میز می‌باشد و هم به معنی بانک. ریشه احتمالی این واژه سانسکریت از bayaya-onka گرفته شده است.
این واژه همچنان در بنگلادش مورد استعمال قرار میگرد که یکی از زبان‌های کودکی سانسکریت است. این محاسبات هزینه، بزرگترین بخش قراردادهای ریاضی است که توسط ریاضیدانان هندی در اوایل سال ۵۰۰ پیش از میلاد نوشته شد.
*** پیشینه
کهن‌ترین شکل بانکداری مربوط به دوران هخامنشیان و در میانرودان (بخشی از ایران آن زمان) است و مدارکی از این ناحیه به دست آمده‌است که کاملا حکم چک را دارند. واژه «بانک» نیز در آن زمان به کار می‌رفته است و واژه «چک» نیز از آن روزگار تا به امروز باقی مانده است. در نوشته‌های ساسانیان به زبان پهلوی به واژه چک برمی‌خوریم و همین واژه از ایران به دیگر نقاط جهان راه یافته است.
*** تاریخچه بانکداری مدرن
ریشه بانکداری به معنای امروزی این کلمه، می‌توان در دوره رنسانس ایتالیا و در شهرهای ثروتمند آن در شمال مانند فلورانس، ونیس و ژنووا یافت. خانواده‌های باردی و پروزی در ۴ میلادی بانکداری را در فلورانس با توسعه شعبات در بسیاری از بخشهای دیگر اروپا گسترش دادند و شاید مشهورترین بانک ایتالیا، بانک medici باشد که توسط جیووانی مدیسی در سال ۱۳۹۷ تأسیس شد اولین بانک سرمایه‌گذاری ایالتی شناخته شد، بانک سنت جورج (به ایتالیایی Banco di san Giorgio) در ژنووا ایتالیا در سال ۱۴۰۷، تأسیس شد.
*** تعریف بانک
تعاریفی که از یک بانک ارائه می‌شود از کشوری به کشور دیگر متفاوت است.
- انگلستان
طبق قوانین معمول انگلیسی، یک بانکدار به عنوان فردی تعریف شده است که دارای شغل بانکداری است و مسئولیت‌هایش که به صورت زیر تعیین شده‌است:
انجام محاسبات جاری برای مشتریان
جمع‌آوری چک‌های مشتریان
شغل بانکداری در بسیاری از کشورها که قانون متداول انگلیس در آن رایج است از طریق اساسنامه تعریف نشده‌است اما این تعریف طبق قوانین متداول صورت گرفته‌است.
در دیگر حوزه‌های قانون رایج انگلیسی، تعاریف قانونی مختلفی از شغل بانکداری ارائه شده‌است. با توجه به این تعاریف، باید بخاطر داشت که آنها به تعریف شغل بانکداری با هدف قانون گذاری برای آن می‌پردازد، و نه لزوما برای ارائه تعریف کلی. به ویژه، اکثر تعاریف از سوی مراجع قانونی ارائه شده است که بیشتر دارای اهداف ورود قانون و پشتیبانی از بانک‌ها هستند تا اینکه بخواهند تعریف و قانونی در زمینه شغل حقیقی بانکداری ارائه دهند. اما در بسیاری از موارد، تعریف قانونی آن، بازتاب دقیقی از تعاریف قانونی متداول است.
- ایالات متحده آمریکا
در ایالات متحده آمریکا صنعت بانکداری صنعتی کاملا قانون‌دار با قانونگذاری بسیار دقیق و نکته‌بین است تمامی بانک‌ها با سپردهای تضمین شده از طریق fdec دارای شرکت نیمه سپرده گذاری فدرال fdic بعنوان یک متعادل کننده هستند گرچه سیستم ذخیره فدرالی اولین تعدیل کننده بانک‌های ایالتی عضو فدرال است اما اداره ممیزی اسکناس occ اولین تعدیل کننده فدرالی بانک‌های داخلی است و اداره نظارت بر پس انداز یا ots اولین تعدیل کننده فدرالی پس‌اندازها می‌باشد.
بانک‌های غیر عضو ایالتی از طریق مراکز ایالتی و همینطور fdic مورد بررسی قرار می‌گیرند. بانک‌های داخلی یک تعدیل کننده اولیه دارد یعنی occ واسطه‌های واجد شرایط و کارگران کمکی توسط MAIC تعدیل می‌شوند هر مرکز تعدیل مجموعه قوانین ومقررات خاص خودش را دارد که بانک‌ها و صندوق‌های ذخیره باید از آنها پیروی کنند.
شورای نظارت بر موسسات مالی فدرال FFIEC درسال ۱۹۷۹ بعنوان یک بدنه بین نمایندگی‌های رسمی که وکالت دارند تا قوانین وسیاست‌گذاریهای واحد معیارها واستانداردها را تعریف کرده شیوه‌های متداول فدرال بر موسسات مالی را گزارش دهد گرچه FFIEC موجب ایجاد درجهٔ بالاتری از تعدیل بین نمایندگی‌ها و شعب بانک‌ها شده است قوانین و مقررات تعدیل دائما در حال تغییر است علاوه بر قوانین در حال تغییر تغییرات در صنعت موجب ادغام موسسات ذخیره فدرال FDIC،OTS،MAIC،OCC در هم شده است ادارات بسته شده‌اند.
*** خطر‌پذیری و سرمایه
بانک‌ها با خطرات زیادی جهت انجام فعالیت‌های تجاری مواجه‌اند و چگونگی مدیریت و درک این بحران‌ها و خطرات یک راهبرد کلیدی جهت سوددهی می‌باشد و اینکه یک بانک به چه اندازه سرمایه نیاز دارد برخی از خطرات که بانک با آن مواجه است به قرار زیر می‌باشد:
خطر اعتبار و سرمایه
خطر تسویه پذیری (قابلیت تبدیل به پول)
خطر بازار
خطر اعتبار و آبرو
خطر اقتصاد کلان
*** گونه‌های بانکداری
بانکداری شعبه‌ای: فعالیت بانکی با مجوز تأسیس شعبه.
بانکداری بی‌شعبه: فعالیت بانکی بدون مجوز تأسیس شعبه.
بانکداری سرمایه‌گذاری: واسطه‌گری مالی در خرید اوراق بهادار دست اول و عرضه به سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه.
عمده‌بانک‌داری: انجام عملیات بانکی توسط یک بانک برای یک بنگاه مالی یا بانک دیگر.
خرده‌بانک‌داری: انجام عملیات توسط یک بانک برای بنگاه‌ها و اشخاص.
*** انواع بانک‌ها
بانک‌ها را می‌توان به انواع مختلف تقسیم کرد از قبیل:
بانکداری جزئی، که مستقیما با اشخاص وتجارتها ی کوچک سرو کار دارد.
بانکداری تجاری، که خدمات تجارت بازار متوسط را ارائه می‌دهد
بانکداری شراکتی، که مربوط به موسسات تجاری بزرگ و مستقل
بانکداری خصوصی، که خدمات مدیریت سرمایه را برای اشخاص و خانواده‌های دارای ارزش شبکه‌ای بالا فراهم می‌کند.
بانکداری سرمایه‌گذاری، که مربوط می‌شود به فعالیت‌هایی که در بازارهای مالی انجام می‌گیرد.
اکثر بانک‌ها و موسسات اقتصادی خصوصی سودآور هستند اما برخی از آنها توسط دولت اداره می‌شود، یا سازمان‌های غیرانتفاعی می‌باشد.
** انواع بانک‌های جزئی
بانک‌های تجاری
بانک‌های توسعه محلی
اتحادیه‌های اعتباری
بانک‌های ذخیره‌های پستی
بانک‌های خصوصی
بانک‌های خارج از حوزه قانونی
بانک‌های ذخیره
جوامع سازمانی و بانک‌هایی که زمان را در بربابر پول، گرو بر می‌دارند
بانک‌های اخلاقی
*** انواع بانک‌های سرمایه
بانک‌های سرمایه‌ای که پذیره‌نویسی می‌کنند (برای فروش ضمانت می‌کنند) اوراق بهادار و اوراق قرضه، به داد و ستد حساب‌های خودشان می‌پردازند، ایجاد بازار می‌کنند و به شرکت‌ها پیشنهاد فعالیت‌های بازار سرمایه نظیر ادغام‌ها و کسب سود را می‌دهند.
بانک‌های بازرگان: از دیرباز بانک‌هایی بودند که ضامن سرمایه‌گذاری – معاملاتی بودند تعریف امروزی آن اشاره دارد به بانک‌هایی که برای شرکت‌ها سرمایه را بصورت سهام عرضه می‌کند نه وام. برخلاف شرکت‌های سرمایه مخاطره‌آمیز، آنها تمایل دارند که در شرکت‌های جدید سرمایه‌گذاری نکنند.
*** انواع دیگر بانک‌ها
بانک‌های مرکزی: که معمولاً تحت مالکیت دولت است و با مسئولیت‌های قانونی مشابه مدیریت می‌شود، نظیر پشتیبانی از بانک‌های تجاری یا مدیریت نرخ سود نقدی به طور کلی آنها که نقدینگی را برای سیستم بانکداری فراهم می‌کنند و به عنوان وام‌دهنده در آخرین وهله در شرایط بحران عمل می‌کند.
بانک‌های اسلامی: که بر قوانین اسلامی استوار است و تمامی فعالیت‌های بانکداری باید از سود (بهره) اجتناب کنند./
انتهای پیام/
وظایف بانک مرکزی عبارتست از انتشار اسکناس و تنظیم حجم پول در گردش، نگهداری فلزات گرانبها و ارزهای متعلق به دولت، نگهداری ذخایر قانونی و موجودی نقدی بانک‌های تجاری، ایجاد امکانات اعتباری برای بانک‌های تجاری، انجام دادن عملیات تصفیه حساب بین بانک‌ها، صندوقداری و نمایندگی مالی برای عملیات بانکی دولت، اجرای سیاست پولی و کنترل حجم اعتبارات.
این بانک مسئولیت کنترل شبکه بانکی و اداره سیاست پولی ثبات را بر عهده دارد. این بانک، بانک‌ها را در جهت ارائه خدمت و هماهنگی با اقتصاد به فعّالیت وا می‌دارد.
*** منشاء کلمه بانک
واژه بانک در زبان انگلیسی میانه از زبان فرانسوی میانه (banque)، و آنهم از واژه ایتالیایی قدیمی banca، وآن نیز از واژه آلمانی بسیار قدیمی banc،bank،"bench.counter" گرفته شده‌است.
Beachها (نیمکت‌ها) بعنوان میزها یا شمارش‌گرهای مبادله در حین دوره رنسانس توسط بانکداران فلورانتین مورد استعمال قرار می‌گرفتند که مذاکرات ومبادلاتشان را پشت میزهایی انجام می‌دادند که با رومیزیهای سبز رنگ پوشیده شده بود.
یکی از قدیمی‌ترین موارد مشاهده شد که نشان‌دهنده فعالیت‌های تبدیل پولی بود، سکه درهم نقره یونان است که از مستعمره ترابزون یونان باستان در دریای سیاه، ترابزون کنونی، پیش از میلاد، می‌باشد که در موزه بریتانیا در لندن به نمایش گذاشته شده‌است. این سکه نشان می‌دهد که میز یک بانکدار (تراپزا) مملو از سکه بود، که جناسی از نام شهر می‌باشد. درحقیقت، حتی در زمان حاضر در یونان امروزی، واژه تراپزا (به یونانی: trapeze) به معنی یک میز می‌باشد و هم به معنی بانک. ریشه احتمالی این واژه سانسکریت از bayaya-onka گرفته شده است.
این واژه همچنان در بنگلادش مورد استعمال قرار میگرد که یکی از زبان‌های کودکی سانسکریت است. این محاسبات هزینه، بزرگترین بخش قراردادهای ریاضی است که توسط ریاضیدانان هندی در اوایل سال ۵۰۰ پیش از میلاد نوشته شد.
*** پیشینه
کهن‌ترین شکل بانکداری مربوط به دوران هخامنشیان و در میانرودان (بخشی از ایران آن زمان) است و مدارکی از این ناحیه به دست آمده‌است که کاملا حکم چک را دارند. واژه «بانک» نیز در آن زمان به کار می‌رفته است و واژه «چک» نیز از آن روزگار تا به امروز باقی مانده است. در نوشته‌های ساسانیان به زبان پهلوی به واژه چک برمی‌خوریم و همین واژه از ایران به دیگر نقاط جهان راه یافته است.
*** تاریخچه بانکداری مدرن
ریشه بانکداری به معنای امروزی این کلمه، می‌توان در دوره رنسانس ایتالیا و در شهرهای ثروتمند آن در شمال مانند فلورانس، ونیس و ژنووا یافت. خانواده‌های باردی و پروزی در ۴ میلادی بانکداری را در فلورانس با توسعه شعبات در بسیاری از بخشهای دیگر اروپا گسترش دادند و شاید مشهورترین بانک ایتالیا، بانک medici باشد که توسط جیووانی مدیسی در سال ۱۳۹۷ تأسیس شد اولین بانک سرمایه‌گذاری ایالتی شناخته شد، بانک سنت جورج (به ایتالیایی Banco di san Giorgio) در ژنووا ایتالیا در سال ۱۴۰۷، تأسیس شد.
*** تعریف بانک
تعاریفی که از یک بانک ارائه می‌شود از کشوری به کشور دیگر متفاوت است.
- انگلستان
طبق قوانین معمول انگلیسی، یک بانکدار به عنوان فردی تعریف شده است که دارای شغل بانکداری است و مسئولیت‌هایش که به صورت زیر تعیین شده‌است:
انجام محاسبات جاری برای مشتریان
جمع‌آوری چک‌های مشتریان
شغل بانکداری در بسیاری از کشورها که قانون متداول انگلیس در آن رایج است از طریق اساسنامه تعریف نشده‌است اما این تعریف طبق قوانین متداول صورت گرفته‌است.
در دیگر حوزه‌های قانون رایج انگلیسی، تعاریف قانونی مختلفی از شغل بانکداری ارائه شده‌است. با توجه به این تعاریف، باید بخاطر داشت که آنها به تعریف شغل بانکداری با هدف قانون گذاری برای آن می‌پردازد، و نه لزوما برای ارائه تعریف کلی. به ویژه، اکثر تعاریف از سوی مراجع قانونی ارائه شده است که بیشتر دارای اهداف ورود قانون و پشتیبانی از بانک‌ها هستند تا اینکه بخواهند تعریف و قانونی در زمینه شغل حقیقی بانکداری ارائه دهند. اما در بسیاری از موارد، تعریف قانونی آن، بازتاب دقیقی از تعاریف قانونی متداول است.
- ایالات متحده آمریکا
در ایالات متحده آمریکا صنعت بانکداری صنعتی کاملا قانون‌دار با قانونگذاری بسیار دقیق و نکته‌بین است تمامی بانک‌ها با سپردهای تضمین شده از طریق fdec دارای شرکت نیمه سپرده گذاری فدرال fdic بعنوان یک متعادل کننده هستند گرچه سیستم ذخیره فدرالی اولین تعدیل کننده بانک‌های ایالتی عضو فدرال است اما اداره ممیزی اسکناس occ اولین تعدیل کننده فدرالی بانک‌های داخلی است و اداره نظارت بر پس انداز یا ots اولین تعدیل کننده فدرالی پس‌اندازها می‌باشد.
بانک‌های غیر عضو ایالتی از طریق مراکز ایالتی و همینطور fdic مورد بررسی قرار می‌گیرند. بانک‌های داخلی یک تعدیل کننده اولیه دارد یعنی occ واسطه‌های واجد شرایط و کارگران کمکی توسط MAIC تعدیل می‌شوند هر مرکز تعدیل مجموعه قوانین ومقررات خاص خودش را دارد که بانک‌ها و صندوق‌های ذخیره باید از آنها پیروی کنند.
شورای نظارت بر موسسات مالی فدرال FFIEC درسال ۱۹۷۹ بعنوان یک بدنه بین نمایندگی‌های رسمی که وکالت دارند تا قوانین وسیاست‌گذاریهای واحد معیارها واستانداردها را تعریف کرده شیوه‌های متداول فدرال بر موسسات مالی را گزارش دهد گرچه FFIEC موجب ایجاد درجهٔ بالاتری از تعدیل بین نمایندگی‌ها و شعب بانک‌ها شده است قوانین و مقررات تعدیل دائما در حال تغییر است علاوه بر قوانین در حال تغییر تغییرات در صنعت موجب ادغام موسسات ذخیره فدرال FDIC،OTS،MAIC،OCC در هم شده است ادارات بسته شده‌اند.
*** خطر‌پذیری و سرمایه
بانک‌ها با خطرات زیادی جهت انجام فعالیت‌های تجاری مواجه‌اند و چگونگی مدیریت و درک این بحران‌ها و خطرات یک راهبرد کلیدی جهت سوددهی می‌باشد و اینکه یک بانک به چه اندازه سرمایه نیاز دارد برخی از خطرات که بانک با آن مواجه است به قرار زیر می‌باشد:
خطر اعتبار و سرمایه
خطر تسویه پذیری (قابلیت تبدیل به پول)
خطر بازار
خطر اعتبار و آبرو
خطر اقتصاد کلان
*** گونه‌های بانکداری
بانکداری شعبه‌ای: فعالیت بانکی با مجوز تأسیس شعبه.
بانکداری بی‌شعبه: فعالیت بانکی بدون مجوز تأسیس شعبه.
بانکداری سرمایه‌گذاری: واسطه‌گری مالی در خرید اوراق بهادار دست اول و عرضه به سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه.
عمده‌بانک‌داری: انجام عملیات بانکی توسط یک بانک برای یک بنگاه مالی یا بانک دیگر.
خرده‌بانک‌داری: انجام عملیات توسط یک بانک برای بنگاه‌ها و اشخاص.
*** انواع بانک‌ها
بانک‌ها را می‌توان به انواع مختلف تقسیم کرد از قبیل:
بانکداری جزئی، که مستقیما با اشخاص وتجارتها ی کوچک سرو کار دارد.
بانکداری تجاری، که خدمات تجارت بازار متوسط را ارائه می‌دهد
بانکداری شراکتی، که مربوط به موسسات تجاری بزرگ و مستقل
بانکداری خصوصی، که خدمات مدیریت سرمایه را برای اشخاص و خانواده‌های دارای ارزش شبکه‌ای بالا فراهم می‌کند.
بانکداری سرمایه‌گذاری، که مربوط می‌شود به فعالیت‌هایی که در بازارهای مالی انجام می‌گیرد.
اکثر بانک‌ها و موسسات اقتصادی خصوصی سودآور هستند اما برخی از آنها توسط دولت اداره می‌شود، یا سازمان‌های غیرانتفاعی می‌باشد.
** انواع بانک‌های جزئی
بانک‌های تجاری
بانک‌های توسعه محلی
اتحادیه‌های اعتباری
بانک‌های ذخیره‌های پستی
بانک‌های خصوصی
بانک‌های خارج از حوزه قانونی
بانک‌های ذخیره
جوامع سازمانی و بانک‌هایی که زمان را در بربابر پول، گرو بر می‌دارند
بانک‌های اخلاقی
*** انواع بانک‌های سرمایه
بانک‌های سرمایه‌ای که پذیره‌نویسی می‌کنند (برای فروش ضمانت می‌کنند) اوراق بهادار و اوراق قرضه، به داد و ستد حساب‌های خودشان می‌پردازند، ایجاد بازار می‌کنند و به شرکت‌ها پیشنهاد فعالیت‌های بازار سرمایه نظیر ادغام‌ها و کسب سود را می‌دهند.
بانک‌های بازرگان: از دیرباز بانک‌هایی بودند که ضامن سرمایه‌گذاری – معاملاتی بودند تعریف امروزی آن اشاره دارد به بانک‌هایی که برای شرکت‌ها سرمایه را بصورت سهام عرضه می‌کند نه وام. برخلاف شرکت‌های سرمایه مخاطره‌آمیز، آنها تمایل دارند که در شرکت‌های جدید سرمایه‌گذاری نکنند.
*** انواع دیگر بانک‌ها
بانک‌های مرکزی: که معمولاً تحت مالکیت دولت است و با مسئولیت‌های قانونی مشابه مدیریت می‌شود، نظیر پشتیبانی از بانک‌های تجاری یا مدیریت نرخ سود نقدی به طور کلی آنها که نقدینگی را برای سیستم بانکداری فراهم می‌کنند و به عنوان وام‌دهنده در آخرین وهله در شرایط بحران عمل می‌کند.
بانک‌های اسلامی: که بر قوانین اسلامی استوار است و تمامی فعالیت‌های بانکداری باید از سود (بهره) اجتناب کنند./
انتهای پیام/
