به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران عبدالله امیدی ، با بیان اینکه خشم هیجانی است که ممکن است به پرخاشگری منتهی شود اظهار داشت: باید بین خشم به عنوان هیجان و پرخاشگری به عنوان رفتار تفاوت قائل شویم. خشم ویژگیهایی دارد که مهمترین مؤلفه آن فیزیولوژیکی است، در واقع به دلیل افزایش فعالیت سیستم لیمبیک، افراد در موقع خشم واکنشهای جنگ یا گریز را نشان میدهند.
وی افزود: تپش قلب شدید و افزایش هورمون ADH نتیجه خشم است که فرد را آماده تهاجم یا فرار میکند و او احساس برافروختگی را تجربه خواهد کرد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی کاشان تصریح کرد: جنبههای بدنی خشم غریزی است و فرد در مواقع خشم به لحاظ بدنی تحت فشار قرار میگیرد. به همین علت برای رها شدن از این تنش دست به رفتارهایی میزند که برخی به خود و برخی به دیگران آسیب وارد میکند. هر چند که معمولاً در این زمینه به هر 2 نفر ضرر وارد میشود.
این متخصص حوزه بهداشت روان سطح شناختی خشم را ناشی از افکاری دانست که در ذهن فرد پردازش میشود.
وی ادامه داد: اعتقاداتی که فرد در مورد انسانها و دنیا دارد در ذهن او پردازش میشود و خطاهای شناختی در این زمینه میتواند مشکلساز شود، مثلاً فردی که توصیه دیگران را دخالت در امور خود تلقی میکند ممکن است رفتار پرخاشگرانه ای انجام دهد. در سطح رفتاری نیز نتیجه خشم رفتار پرخاشگرانه است، بر این اساس فرد خشمگین تلاش میکند تا خشم خود را تخلیه کند زیرا این هیجان در فرد تنش عضلانی ایجاد میکند.
این روانشناس بالینی گفت: وقتی افراد خشمگین پرخاشگری کلامی نشان میدهند به طور موقت خود را آرام میکنند، اما عذاب وجدان بعد از آن سیکل معیوبی را ایجاد میکند و فرد را مجدداً خشمگین میسازد. در واقع بهتر است خشم به شیوه مناسبی تخلیه شود چرا که این هیجان در همه موجودات وجود دارد و مهم راه تخلیه آن است.
وی افزود: یکی دیگر از اهداف رفتار پرخاشگری آسیب زدن و تخریب است که سبب خلاص شدن فرد خشمگین از تنش میشود؛ انسانها از گذشته برای محافظت از خود به پرخاشگری روی میآوردند، معمولاً در رفتار پرخاشگرانه نوعی تخریب دیده میشود که گاهی نسبت به درون و گاهی به سمت بیرون است.
پرخاشگری درونی مانند سرزنش کردن و محکوم کردن خود است که در حالت شدید افرادی که بی ثباتی هیجانی دارند به خود آسیب میزنند یا رفتارهای پرخطری مانند رانندگی بیمحابا و سوء مصرف مواد و الکل را نشان میدهد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی کاشان گفت: از طرفی برخی رفتارها پرخاشگری بیرونی محسوب میشود. در 2 حالت باید گفت افراد پرخاشگری را یاد میگیرند، مثلاً غیبت و بدگویی نوعی پرخاشگری بیرونی است همچنین گاهی بچهها جرأت پرخاشگری به والدین خود را ندارند و آن را با لجبازی و پشت گوش انداختن فرامین پدر و مادر نشان میدهند.
وی گفت: همچنین برخی بچهها برای مقابله با پدر و مادر حمام نمیروند، مشقهای خود را نمینویسند یا اسباببازیهای خود را میشکنند. در مورد سایر ردههای سنی نیز همینطور است. مثلاً برخی کارمندان از انجام وظایف خود سرباز میزنند و از این طریق پرخاشگری خود را به رئیس خود نشان میدهند.
وی ادامه داد: افراد دنبال راههایی برای نشان دادن پرخاشگری هستند که خطر کمتری برای آنها داشته باشد، مثلاً کارمندی که از دست رئیس خود عصبانی است ممکن است به جای پرخاشگری کلامی به خودروی او آسیب بزند، اکثر این رفتارها در جهت تخلیه هیجان خشم و بروز رفتار پرخاشگری است.
وی افزود: رفتار پرخاشگرانه، پرخاشگریهای بعدی را تقویت میکند، مثلاً فردی که با داد و بیداد کار خود را پیش میبرد در آینده نیز این رفتار را تکرار خواهد کرد.
امیدی خاطر نشان کرد: انسانها رفتارهایی را انجام میدهند که بیشترین تقویت را برای آنها همراه داشته باشد، وقتی افراد بدگویی میکنند به طور موقت آرام میشوند، این رفتار در ظاهر آسیب جدی به دیگران وارد نمیکند بنابراین یکی از راهکارهای مناسب برای تخلیه هیجان خشم است.