امروز در تاریخ؛
از پیروزی حزب اللَّه لبنان بر رژیم صهیونیستی تا اولین اکتشاف نفت در ایران
پیروزی حزب اللَّه لبنان بر رژیم صهیونیستی، اولین اکتشاف نفت در ایران، درگذشت پدر روانشناسی جدید ایران، کشف عامل بیماری مالاریا و ... از مهمترین رخدادهای تاریخی امروز است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 5 خرداد 1393 خورشیدی برابر با 26 رجب 1435 هجری و 26 می 2014 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
پیروزی حزب اللَّه لبنان بر رژیم صهیونیستی اسرائیل (1379 ش)
بر اثر رشادت‌ها و فداکاری‌های بی‌شمار فرزندان غیور اسلام در جنبش حزب اللَّه لبنان، جنوب این کشور که از سال 1361 ش، در اشغال ارتش نژادپرست اسرائیل قرار داشت، از یوغ صهیونیست‌ها آزاد شد و مزدوران اسرائیلی، با ذلت این منطق را رها کردند و این نخستین باری بود که رژیم صهیونیستی چنین شکستی را از مسلمانان متحمل می‌شد.
اولین اکتشاف نفت در ایران (1287 ش)
در پنجم خردادماه 1287 ش برابر با 26 می 1908 م در حالی که عملیات اکتشاف نفت به یأس تبدیل شده بود، نخستین چاه نفت ایران در شهرستان مسجد سلیمان از شهرهای استان خوزستان در عمق 600 متری زمین به نفت رسید و نفت تا ارتفاع 25 متر از سطح زمین فوران کرد. این واقعه، باعث شد که امپراتوری انگلیس، جهت حفظ منابع نفتی، اقدام به احداث و گسترش تأسیسات عظیمِ استخراج، تصفیه، صدور نفت و تولیدات نفتی در جنوب ایران نماید. یک سال بعد ساخت پالایشگاهی در این منطقه آغاز شد و به بنا نهادن شهر آبادان منجر گردید و پالایشگاه آبادان، برای مدت‌های طولانی بزرگ‌ترین پالایشگاه جهان به شمار می‌رفت. شهر مسجد سلیمان از نظر وجود معادن و تأسیسات نفتی از اهمیت بسیاری برخوردار است و تاکنون بیش از 250 حلقه چاه نفت در آن حفر شده است. یکی از نویسندگان انگلیسی در این‌باره نوشته است: "به این ترتیب، صنعتی آغاز شد که در طی دو جنگ جهانی، نیروی دریایی انگلستان را نجات داد ولی برای ایران زحمتی ایجاد کرد که از مجموع مزاحمت‌های دولت‌های دیگر، بیشتر بود".
آغاز مجدد جنگ شهرها از سوی عراق در اوج جنگ تحمیلی (1364 ش)
رژیم بعثی عراق، در طول هشت سال دفاع مقدسِ غیور مردان سپاه اسلام، همواره پس از شکست در جبهه‌های جنگ و از کف دادن بخشی از مواضع خود، از درماندگی، تنها راهِ چاره را در بمباران مناطق مسکونی و غیرنظامی می‌دید و به این روش غیرانسانی متوسل می‌شد تا به زعم خود، شکستش را پنهان کند. با فرار بعثیان به عمق خاک عراق و خارج شدن شهرهای زیادی از زیر آتش توپخانه و موشک‌های بُردِ متوسطِ عراق، ابرقدرت‌ها، موشک‌هایی با بُرد بلند در اختیار رژیم بعث گذاشتند و بار دیگر، سیاست بمباران مناطق مسکونی، از سر گرفته شد. در جریان این بمباران‌ها، عده زیادی از مردم بی‌پناه در شهرهای مختلف کشور به خاک و خون کشیده شدند و برگ ننگین دیگری به کارنامه سیاهِ رژیم بعث و حامیانِ مزوّر آنان اضافه گشت. در این میان به منظور مقابله به مثل، خلبانان متهور ایرانی نیز، بارها مناطق حساس و استراتژیک عراق را هدف حمله خود قرار دادند.
درگذشت دکتر "علی اکبر سیاسی" بنیانگذار و پدر روانشناسی جدید ایران (1369 ش)
علی اکبر سیاسی در سال 1273 ش در تهران به دنیا آمد. علی اکبر سیاسی تحت تأثیر جریان‌های فکری و اجتماعی ناشی از زندگی در اروپا، با چند تن از دوستانش که در فرنگ تحصیل کرده بودند، حزب ایران جوان را تأسیس کرد. او پس از بازگشت از اروپا به تدریس در مدرسه دارالفنون، نظام و علوم سیاسی پرداخت و با تأسیس دانشگاه تهران به استادی این دانشگاه نائل آمد. دکتر سیاسی همچنین مدت دوازده سال ریاست دانشگاه تهران را به عهده داشت. دکتر سیاسی، وزیر فرهنگ در دولت احمد قوام و علی سهیلی و نیز وزیر مشاور در هیئت دولت مرتضی قلی بیات، وزیر فرهنگ دولت ابراهیم حکیمی و وزیر امور خارجه دولت ساعد بود. او در پایه‌گذاری یونسکو همکاری داشت و عضو فرهنگستان ایران و شورای عالی فرهنگ بود. وی پس از کناره‌گیری از ریاست دانشگاه، با استادی و تدریس در دانشکده ادبیات خدمت می‌کرد و به مقام استادی ممتاز رسید. دکتر سیاسی، ده سال پایانی عمر را در اروپا و امریکا زندگی می‌کرد و به کارهای علمی می‌پرداخت. از دکتر سیاسی آثار متعددی بر جای مانده که اصول روانشناسی، روانشناسی پرورشی، روانشناسی جدید، منطق و فلسفه، هوش و خرد و... از آن جمله‌اند. وی اصول روانشناسی جدید را در ایران بنیاد نهاد، از این روبه نام بنیانگذار و پدر روانشناسی جدید در ایران معروف می‌باشد. دکتر علی اکبر سیاسی پس از سالیانی که در اروپا زندگی می‌کرد، در سال 1368 به ایران بازگشت و سرانجام در خرداد 1369 در 96 سالگی در تهران درگذشت.
رحلت استاد رحیم مؤذن زاده اردبیلی مؤذن مشهور ایران 1384 ش
در خانواده مؤذن زاده که اغلب به فعالیت‌های مذهبی و اذان گویی پرداخته‌اند، رحیم مؤذن زاده، فرزند ارشد شیخ عبدالکریم است، راه پدر را با جدیت بیشتر پی گرفت و عملاً پس از درگذشت پدرش به جای او قرائت اذان را ادامه داد. اذان مشهور مؤذن زاده که در گوشه روح الارواح آواز بیات ترک (زند) خوانده شده است، اذانی است که رحیم مؤذن زاده در سال 1334 در میدان 15 خرداد در استودیوی 6 خوانده است.
گشایش موزه امام علی (ع) در تهران
در خردادماه سال ۱۳۸۲، افتتاح شده است و در بنایی ۴ طبقه واقع می‌باشد. همانطور که از نام این موزه پیداست، همة فعالیت‌هایی که در این موزه انجام می‌شود، مربوط به حضرت علی (ع) می‌باشد. و شامل تابلوهای نقاشی، نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای و آثاری مربوط به پرده خوانی در زمان‌های قدیم می‌باشد. آثار هنرمندان خوشنویس، که درباره مسائل مذهبی کار انجام داده‌اند، ازدیگر آثاراست که در این موزه وجود دارد. در طبقه همکف این موزه نمایشگاه‌های دوره‌ای برگزار می‌شود که چندی پیش اصل پرده کعبه، که به ایران هدیه شده بود، در این نمایشگاه درمعرض دید عموم قرار گرفت. آمفی‌تئاتری در این موزه وجود دارد که جلسه‌های عرفانی ادبی و فرهنگی، با حضور نویسندگان و شعرایی که آثار مذهبی ارائه داده‌اند، در این مکان برگزار می‌شود. در طبقه اول مرمت آثار تأسیسات نمازخانه در طبقه همکف نمایشگاه ادواری در طبقه (۱) تابلوهای نقاشی معاصر در طبقه (۲) آثار خوشنویسی مستقر می‌باشد
انعقاد قرارداد گمرکی ایران و روسیه در زمان "مظفرالدین شاه قاجار" (1319 ق)
وفات "احمد بن ابراهیم" معروف به "ابن خلکان" مورخ مشهور عرب (681 ق)
ابوالعباس شمس‌الدین احمد بن ابراهیم بن ابی‌بکر بن خلکان معروف به ابن خلکان در سال 608 هجری در اطراف موصل در عراق در خاندانی که از علما و فُقها بودند، به دنیا آمد. وی با توجه به این‌که در منصب قضا، فقیهی دانشمند و داوری عادل به شمار می‌رفت و نزد فقیهانِ بزرگ روزگارِ خود، دانش آموخته بود اهتمامی خاص به فقه و اصول نشان می‌داد، اما در تاریخ و نحو و ادبِ عرب نیز مهارت داشت. بسیاری از نویسندگان، ابن خلکان را از نظر اخلاقی ستوده‌اند و او را مردی نیک نَفْس، خوش خوی، سخاوتمند و پاکدامن دانسته‌اند. کتاب نفیس او موسوم به وفی‌ات الاَعیان و اَبناءُ الزَّمان یکی از بزرگ‌ترین و سودمندترین کتاب‌های فن رجال است که در سال 654 ق در قاهره آن را آغاز کرده و هجده سال به نوشتن آن مشغول بود. این کتاب که به تاریخ ابن خلکان معروف می‌باشد، شرح حال هشتصد و شصت نفر از مشاهیر علمای اسلامی در علوم مختلف را بیان نموده است. سرانجام ابن خلکان در سال 681 ق در 73 سالگی در دمشق وفات یافت و پیکرش را در دامنه‌ی کوه قاسیون که مدفن بسیاری از دانشمندان بود به خاک سپردند.
تولد "ابن دُوبَیتی" مورخ و محدث مسلمان (558 ق)
ابوعبداللَّه محمد بن ابی المعالی معروف به ابن دوبَیتی، مورخ، محدث و فقیه مسلمان در عراق به دنیا آمد و علوم و معارف اسلامی را نزد عالمان و فقیهان زمان فرا گرفت. ابن دوبیتی پس از کسب مهارت کافی در علوم به تدریس و تألیف و تربیت شاگردان روی آورد. او از حافظه‌ای نیرومند برخوردار بود و مجلس درس پرباری داشت. کتاب‌های بسیاری را به او نسبت داده‌اند که تاریخ واسط و تاریخ بغداد از آن جمله‌اند. وفات ابن دوبیتی در 637 ق روی داد.
وفات حضرت "ابوطالب" عموی گرامی پیامبراسلام (ص) به روایتی (10 بعثت)
حضرت ابوطالب بن عبدالمطب مانند بیشتر رُؤَسای قریش مردی تاجر بود و پس از درگذشت پدرش، عبدالمطلب، سرپرستی پیامبر اسلام (ص) را از هشت سالگی بر عهده گرفت. در سفری که حضرت محمد (ص) را برای تجارت با خود به شام برد، بشارت پیامبری آن حضرت را از راهبی به نام بُحیرا شنید و در حراست از پیامبر تلاش بیشتری از خود نشان داد. پس از بعثت نیز، ابوطالب، یاور و پشتیبان همیشگی پیامبر بود و در حمایت از ایشان دریغ نمی‌کرد. ابوطالب در حالی که با دیگر مسلمانان در شِعْب ابوطالب در محاصره‌ی مشرکان مکه بود، در گذشت. در همان سال حضرت خدیجه (س) همسر با وفای پیامبر نیز وفات کرد و رسول خدا (ص) بر اثر شدت غم و اندوه، آن سال را "عامُ الحزن" یعنی سال حزن و اندوه نامیدند.
کشف عامل بیماری مالاریا توسط "آلفونْسْ لاوْران" پزشک فرانسوی (1880 م)
شارل لویی آلفونْسْ لاوران، پزشکی فرانسوی بود که پس از اخذ دکترای خود، به خدمت نظام درآمد و به الجزایر اعزام شد. در 26 مه 1880 م به کشف عامل این بیماری موفق شد. لاوران پی برد که عامل بیماری‌زای مالاریا، از نوع باکتری نبوده، بلکه موجودی تک یاخته از سلسله آغازیان است. این نخستین بار بود که موجودی تک سلولی به عنوان عامل مولد یک بیماری شناخته می‌شد. این موجودات انگلی توسط پشه‌هایی موسوم به آنوفل وارد بدن و خون می‌شوند و بیماری را منتقل می‌کنند. پس از انتقال باکتری به بدن و تکثیر آنان، شخص در ابتدا دچار لرز می‌شود و درنتیجه ترکیدن گویچه‌های سرخ پر انگل و پراکنده شدن انگل‌های درون آن در خون، بیماری مالاریا یا تب نو شکل می‌گیرد. برای نابودی این بیماری باید محل زندگی پشه آنوفل در باتلاق‌ها را خشکانید و این پشه‌ها را به وسیله سم‌پاشی از بین برد. لاوران در سال‌های بعد نیز به مطالعه در باب بیماری‌های مناطق گرمسیری پرداخت و در سال 1907 م به سبب تحقیقاتش در باب کشف عامل بیماری مالاریا، به اخذ جایزه نوبل نائل آمد.
آغاز استعمار کشور تونس توسط استعمارگران فرانسه (1881 م)
فرانسویان، از مدت‌ها قبل از طریق فعالیت‌های اقتصادی و تجاری در سرزمین تونس نفوذ کرده بودند. اما از 26 ماه مه 1881 م به موجب پیمان به اردو، کشور تونس به صورت رسمی تحت الحمایه فرانسه شد. حضور استعمارگرانه فرانسه در این کشور، ادامه یافت. بعد از جنگ جهانی اول مخالفت‌های مردمی روی داد حدود 80 سال که خواهان استقلال تونس بودند. این مخالفت‌ها گرچه با شدت سرکوب شد، اما بار دیگر در دهه 1930 م حرکت‌های استقلال طلبانه به رهبری حبیب بورقیبه شکل گرفت. در 1957 رژیم سلطنتی برچیده و بورقیبه، رئیس جمهوری تونس شد. اما او پس از رسیدن به قدرت تا 1987 مستبدانه حکومت کرد. کشور تونس در شمال افریقا بین لیبی و الجزایر و بر ساحل دریای مدیترانه واقع است.
مرگ "رابرْتْ فیلْمِر" فیلسوف و نظریه‌پرداز سیاسی انگلیسی (1653 م)
سِر رابرْتْ فیلْمِر، فیلسوف و نظریه‌پرداز سیاسی انگلیسی در اواخر قرن شانزدهم یا اوایل قرن هفدهم میلادی در انگلستان به دنیا آمد. وی پس از طی تحصیلات خود مورد توجه چارلز اول، پادشاه وقت انگلستان قرار گرفت و از شاه، لقب "لُرد" گرفت. فیلمر به عنوان یک نظریه‌پرداز سیاسی از حق الهی پادشاهان دفاع می‌کرد و مدعی بود که این حق به صورت ارثی از آدم و نوح و همین طور تا عهد چارلز اول به پادشاهان رسیده است. وی معتقد است که حکومت پادشاه بر ملت باید مثل حکومت پدر بر خانواده و فرزندانش باشد. این اندیشه، که در کشورهای دارای حکومت دموکراسی، غیرمعقول و احمقانه جلوه می‌کند، در زمان فیلمر، در نظر انگلیسی‌ها، اندیشه‌ای معقول و منطقی بود. فیلمر همچنین اعتقاد داشت همان طور که شخص عادی می‌تواند املاک و دارایی‌های خود را برای بازماندگانش به ارث بگذارد، پادشاه نیز می‌تواند مقام و دارایی خود را به وارث خود تفویض کند. این نظرات در قرن‌های بعد، مورد انتقاد اندیشمندان قرار گرفت. چراکه از دید آنان، در حکومت‌های دموکراسی، اصل توارث در مورد قدرت اقتصادی پذیرفته شده است نه در مورد قدرت سیاسی. همچنین، فلسفه فیلمر به مذاق برخی سیاست‌مداران و فلاسفه انگلستان نیز خوش نیامد و آن را رد کردند. مهمترین اثر رابرت فیلمر، پدر ملت، در تأیید اقتدار طبیعی پادشاهان و تشریح حق الهی آنان نام دارد که 27 سال پس از مرگ وی، در سال 1680 م منتشر شد. سر رابرت فیلمر سرانجام در 26 مه 1653 م درگذشت.
روز استقلال کشور "گویان" از استعمار انگلستان (1966 م)
ناحیه گویان در حدود قرن شانزدهم، توسط دریانوردان اسپانیایی کشف و مستعمره این کشور شد. انگلیس تا سال 1966 م به استعمار و بهره‌برداری از منابع گویانِ تحت اشغال خود، مشغول بود. در این سال، گویان، مستقل و عضو کشورهای مشترک المنافع انگلیس شد. اما چهار سال بعد، در 1970، حکومت گویان تبدیل به جمهوری شد. گویان با 214/969 کیلومتر مربع مساحت و در حدود 800 هزار نفر جمعیت، در سواحل اقیانوس اطلس در شمال امریکای جنوبی قرار گرفته و با کشورهای ونزوئلا، سورینام و برزیل همسایه است. پایتخت گویان، جورج تاون و شهرهای مهم آن لیندن ونیوآمستردام است. بیش از 40% مردم گویان مسیحی و اکثریت پیرو آیین پروتستان هستند. زبان رسمی سکنه گویان انگلیسی و خط رایج آن‌ها لاتین است. نژاد هندی و سیاه اکثریت دارد. واحد پول آن دلار گویان است.
اعلام رسمی تشکیل شورای همکاری خلیج فارس (1981 م)
شورای همکاری خلیج‌فارس با عضویت شش کشور جنوب خلیج فارس یعنی عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، بحرین، قطر و عمان در 26 مه 1981 م، یک سال پس از آغاز جنگ عراق علیه جمهوری اسلامی ایران اعلام موجودیت کرد. اهداف اعلام شده شورای همکاری خلیج فارس، همکاری‌های اقتصادی، سیاسی، نظامی و حمایت متقابل در برابر تهدیدات خارجی است. این شورا در طول جنگ هشت ساله عراق علیه ایران، به طور آشکار و پنهان به عراق گرایش نشان داد و حتی دو عضو این شورا، یعنی عربستان سعودی و کویت، قسمتی از درآمد نفتی خود را به جبران قطع درآمدهای نفتی عراق دراختیار آن کشور قرار دادند.
امضاء قرارداد سالْتْ برای محدود ساختن سلاح‌های استراتژیک (1972 م)
سالْتْ، مخفف کلمات مذاکرات محدود ساختن سلاح‌های استراتژیک است که در سال 1969 م بین امریکا و شوروی آغاز شد و در 26 مه 1972 م به امضای نخستین قرارداد محدود ساختن سلاح‌های استراتژیک شامل موشک‌های کوتاه برد و قاره‌پیما با کلاهک هسته‌ای انجامید. پیمان سالت - 1 که بین ریچارد نیکسون و لئونید بِرِژِنف سران ایالات متحده امریکا و اتحاد جماهیر شوروی در کاخ کرملین به امضا رسید، حاوی تعهدات دو کشور برای کاهش نوبتی و دوره‌ای کلاهک‌های هسته‌ای و نیز کاهش تعداد سکوهای پرتاب موشک‌های میان‌برد هسته‌ای در اروپا بود و از معاهدات عمده امریکا در دوران زمام‌داری نیکسون به شمار می‌رود. همچنین، بِرِژنف از انعقاد این پیمان به خاطر استقرار روز افزون سکوهای پرتاب موشک‌های امریکایی در اروپا استقبال کرده بود. مدت اعتبار قرارداد سالت 1 پنج سال یعنی تا سال 1977 م مقرر گردید اما در سال 1974 م بین سران دو کشور توافقی دیگر به امضا رسید که به موجب آن، این قرارداد تا پنج سال دیگر تمدید شد. با این حال، با تهاجم شوروی به افغانستان در دسامبر 1979 م جیمی کارتر رئیس جمهور وقت امریکا این قرارداد را از کنگره پس گرفت و مسابقه تسلیحاتی بین امریکا و شوروی همچنان ادامه یافت.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
