صحنه دوم:

پایش را محکم روی پدال گاز فشار می‌دهد؛ باید تا می‌تواند دور شود؛ نمی‌داند کجا؟ فقط می‌داند باید هرچه سریع‌تر از آنجا دور شود؛ ذهنش پر است از پرسش​های بی​پاسخ: یعنی مرده؟ یعنی کسی او را دیده؟ ممکن است کسی شماره پلاک را برداشته باشد؟ ممکن بود اگر به بیمارستان می‌رساندش زنده می‌ماند؟ اگر گیر بیفتد چه می‌شود؟ و...

صحنه سوم:

روی جنازه با پارچه‌ای سفید پوشانده شده و اطرافش پر شده از سکه‌هایی که دورش ریخته‌اند؛ پلیس می‌گوید راننده به عابر زده و فرار کرده؛ پزشکی که بالای سر جنازه است می‌گوید هنوز چند دقیقه‌ای از مرگش نگذشته؛ می‌گوید اگر فقط چند دقیقه زودتر به بیمارستان منتقل می‌شد شاید حالا زنده بود...

پنهان از آمارها

پلیس می‌گوید آماری از آنها ندارد؛ شاید هم صلاح براین است که آمارها در این زمینه رسانه‌ای نشود ؛ رانندگان خطاکاری را می‌گوییم که پس از تصادف جرحی یا فوتی برای فرار از مجازات از صحنه تصادف می‌گریزند، اما مسلما هنوز از این رانندگان پیدا می‌شوند چون اگر چنین نبود پلیس این قدر تاکید نداشت بر این‌که باید در این زمینه رانندگان آگاه‌تر شوند.

تصادف به خودی خود اتفاقی ناخوشایند است که گاه ممکن است خسارت مالی به همراه داشته باشد که دو طرف را متحمل هزینه سنگینی کند، اما وقتی رنگ خون به خود بگیرد ناگوار هم می‌شود؛ حالا اگر راننده مقصر با وجدان نباشد با رقم زدن مرگ یک انسان نه‌تنها خانواده‌ای را داغدار کرده، بلکه عواقب آن تا پایان عمر گریبان خودش را هم خواهد گرفت. این موضوع را ممکن است خیلی از ما که پشت فرمان می‌نشینیم ندانیم و نتیجه همین می‌شود که وقتی با تصادف جرحی یا فوتی مواجه می‌شویم که خودمان عاملش بوده‌ایم، ممکن است دست به کاری بزنیم که اوضاع را از آنچه هست برای‌مان وخیم‌تر کند.

قانون چه می‌گوید؟

وقتی تصادفی رخ می‌دهد این‌که چه مجازاتی در انتظار راننده مقصر خواهد بود به خیلی چیزها بستگی دارد، مثلا این‌که کسی که راننده با وی تصادف کرده مجروح شده یا فوت کرده باشد، راننده از محل حادثه گریخته باشد یا پای جرمی که مرتکب شده بایستد و...

سرهنگ عین‌الله جهانی، معاون فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران که دارای کارشناسی ارشد حقوق در بخش جزا و جرم‌شناسی است و به‌واسطه مسئولیتش در پلیس راهور سابقه سال‌ها حضور در صحنه‌های تصادف را داشته در این باره توضیح می‌دهد: یک اصل کلی در تصادفات رانندگی منجر به فوت وجود دارد؛ در صورتی که شخصی هنگام رانندگی با خودرو تصادف کند و موجب کشته شدن دیگری شود، اگر عمدی نباشد و از همه مهم‌تر راننده از محل حادثه متواری نشود، این قتل شبه‌عمد خواهد بود.

براساس ماده 714 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) «هرگاه بی‌احتیاطی یا بی‌مبالاتی یا رعایت نکردن نظام‌های دولتی یا مهارت نداشتن راننده (اعم از وسایل نقلیه زمینی یا آبی یا هوایی) یا متصدی وسیله موتوری منتهی به قتل غیرعمدی شود مقصر به شش ماه تا سه سال حبس و نیز پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیای دم محکوم می‌شود.»

پس قتل در نتیجه تصادف رانندگی برای راننده قصاص نمی‌آورد، اما گاهی برخی رانندگان خطاکار به دلیل ترس، بی‌تجربگی و ناآگاهی از قانون بعد از تصادف، مجروح را به امان خدا رها می‌کنند و از صحنه تصادف می‌گریزند تا شاید از مجازات‌های این جرم در امان باشند، هر چند خیلی زود گرفتار ندای وجدان ناراحت خود می‌شوند و زندگی را برای خود تلخ می‌کنند یا با شواهد به‌جا مانده از صحنه از سوی پلیس با کمک مردم شناسایی می‌شوند.

در این شرایط براساس ماده 719 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، اگر بعد از تصادف مصدوم احتیاج به کمک فوری داشته و راننده با وجود امکان رساندن مصدوم به مراکز درمانی یا با‌ وجود این‌که امکان کمک گرفتن از مأموران انتظامی وجود دارد، از انجام این کار خودداری کند یا به منظور فرار از تعقیب، محل حادثه را ترک و مصدوم را رها کند، بر حسب مورد در هر کدام از موارد علاوه بر پرداخت دیه به بیش از دوسوم حداکثر مجازات محکوم خواهد شد و دادگاه نمی‌تواند در این زمینه تخفیف قائل شود.

قوز بالای قوز

قوز بالای قوز که می‌گویند یعنی همین! تصور کنید مرتکب تصادف شده باشید و بعد هم به جای این‌که بمانید و مسئولیت کارتان را به گردن بگیرید، مصدوم را به حال خودش رها کنید و پا به فرار بگذارید. تا اینجا مجازات شما فرار از صحنه تصادف است، اما این پایان ماجرا نیست. اگر برای پلیس به اثبات برسد که یکی از چند حالت زیر در حین تصادف شامل حال شما بوده است، آن‌وقت قطعا مجازات شما براساس ماده 718 تشدید خواهد شد:

ـ مست بودن راننده

ـ گواهینامه نداشتن

ـ سرعت غیرمجاز

ـ اگر راننده، خودرو را آگاهانه با وجود نقص فنی به حرکت درآورده باشد

ـ اگر راننده در عبور از محل‌های مخصوص تردد عابران پیاده احتیاط لازم را رعایت نکرده باشد یا در محل‌هایی که عبور از آن ممنوع شده است، رانندگی کند.

در هر یک از این موارد راننده به دوسوم مجازات تعیین شده در قانون محکوم خواهد شد.

ثواب کنید؛ کباب نمی‌شوید

سرعت مجاز را رعایت می‌کنید و حواستان هست که پایتان را بی‌جهت روی پدال گاز فشار ندهید که ناگهان از دور، افتادن چیزی روی زمین توجه شما را جلب می‌کند. سرعت را کمتر می‌کنید، نزدیک‌تر که می‌شوید از دیدن صحنه، چیزی نمانده که قالب تهی کنید.

چیزی شبیه یک جنازه که گوشه جاده روی زمین افتاده است، از ماشین پیاده می‌شوید و خودتان را بالای سر جنازه می‌رسانید، اما نه انگار جنازه‌ای در کار نیست.

مردی که روی زمین افتاده هنوز زنده است؛ خون زیادی کف زمین ریخته و او بسختی نفس می‌کشد. معلوم است چه اتفاقی افتاده؛ راننده بی‌وجدان به عابر زده و فرار کرده است. کاملا مستاصل شده‌اید و نمی‌دانید باید چه کار کنید؟

در این شرایط پلیس از مردم می‌خواهد که با اطمینان خاطر به مصدوم کمک کنند، چون براساس قانون امدادرسانی به مصدومان تصادفات رانندگی وظیفه همه است و افرادی که این صحنه را می‌بینند باید به مصدومان کمک کنند.

سرهنگ جهانی در این باره می‌گوید: هر کس که مصدومان حوادث رانندگی را به بیمارستان برساند آن هم در شرایطی که خودش عامل تصادف نبوده است و در وقوع آن حادثه دخالتی نداشته باشد، ماموران انتظامی مستقر در بیمارستان‌ها حق بازداشت وی را ندارند.

به گفته وی، راه‌های زیادی وجود دارد که برای پلیس ثابت شود راننده‌ای که مصدوم را به بیمارستان رسانده در وقوع حادثه نقشی نداشته است. کاری که ماموران انتظامی انجام می‌دهند این است که اطلاعاتی از راننده درباره چگونگی مواجه شدن با مصدوم از وی می‌گیرند، یک‌سری مشخصات فردی مانند شماره تلفن، نشانی و سپس بررسی مدارک هویتی راننده، اما مهم‌ترین مرحله این است که خودروی راننده را بررسی می‌کنند، اگر آثار تصادف روی آن مشهود نباشد، دیگر دلیلی برای گناهکار بودن راننده‌ای که مصدوم را به بیمارستان رسانده، وجود ندارد.

رانندگی با وجدان بیدار

بیایید حداقل با خودمان روراست باشیم و به این پرسش صادقانه پاسخ دهیم که اگر روزی مرتکب تصادفی منجر به جرح یا فوت شدیم چقدر شجاعت این را داریم که پای کارمان بایستیم؟

این پرسش تلنگری است به همه راننده‌هایی که هر وقت تصورش را می‌کنند که اگر روزی تصادفی برایشان پیش بیاید که در آن جان انسانی را به خطر بیندازند، چه کار می‌کنند، هیچ پاسخی ندارند یا حتی از فکر کردن به آن هم فرار می‌کنند.

پس اگر تصادف کردید شاید بیشتر به نفع‌تان باشد که پای خطایی که مرتکب شده‌اید، بایستید و مجازات کارتان را هم بکشید؛ چون در این صورت دست‌کم هم مهر قتل عمد به پیشانی‌تان نمی‌خورد و مجازات‌تان سنگین‌تر نمی‌شود، هم مجبور نیستید سال‌ها سایه عذاب وجدان مرگ انسانی را که شاید می‌توانست با کمک به‌موقع شما زنده بماند، با خود یدک بکشید.