موضوع فسخ قرارداد، مختص عقود لازم است؛ چرا که در عقود جایز هر کدام از طرفین میتواند هر زمان که اراده کند، عقد را بر هم بزند. بحثی که در عقود لازم مطرح بوده، آن است که آیا مدعی فسخ عقد، حق فسخ دارد یا اینکه باید به عقد ملتزم بماند؟
حق تضييعشده يا انكارشده خواهان، كه موضوع دعوا قرار ميگيرد، ممكن است مالي يا غيرمالي باشد. هيچگونه تعريف خاصي از اصطلاحِ حق يا دعواي مالي، در مقابل حق يا دعوي غيرمالي، در هيچ کدام از متون قانوني، به دست نميآيد.
منظور از اسرار حرفهاي، موارد و موضوعاتی است که اشخاص به مناسبت حرفه و شغل خود به دست آورده باشند بنابراين ميتوان سرّ را امري دانست كه به مناسبت شغل و حرفهاي در اختيار ديگري قرار ميگيرد و مصلحت مشروع، اقتضا ميكند كه آن سرّ مخفي بماند.
به وسیله اظهارنامه، نه تنها مطالبه رسمی حق امکانپذیر است بلکه میتوان توسط اظهارنامه آمادگی تسلیم هر چیزی، اعم از مال، وجه و سند را به مخاطب اعلام کرد و آن را هنگام تسلیم اظهارنامه تحت نظر و حفاظت مرجع مربوط قرار داد.
سند از مهمترین ادله اثبات دعوی در امور مدنی محسوب میشود. ماده ۱۲۸۴ قانون مدنی در تعریف سند بیان میدارد: «سند عبارت است از هر نوشتهای که در مقام دعوی یا دفاع قابل استناد باشد.» بنابراین طبق این تعریف، دو عنصر «نوشته بودن» و «قابل استناد بودن در مقام دعوی و دفاع» از ارکان متشکله سند محسوب میشود.
«حق» عبارت است از اختیاری كه قانون برای كسی شناخته است تا بتواند امری را انجام داده یا آن را ترك کند. بنابراین در اقرار باید اخبار به وجود حقی شود تا اقرار به شمار رود؛ خواه مستقیم یا غیرمستقیم باشد.
ممكن است ولایت به حكم مستقیم قانون به شخصی داده شده یا به موجب وصایت واگذار شده یا به حكم دادگاه برقرار شده باشد. ولایتی كه به حكم مستقیم قانون واگذار شده باشد، در اصطلاح ولایت قهری نامیده میشود.
دو طرف عقد ضمان، ضامن و مضمونله هستند. مورد ضمانت باید چیزی باشد كه به ذمّه تعلق گیرد و مشروط به مباشرت مدیون یا متعهد نباشد. عقد ضمان بر اساس یك رابطه قبلی كه بین داین و مدیون بوده، بنا میشود.
صلح در لغت به معنای آشتی، دوستی، توافق و سازش آمده و در اصطلاح حقوقی به معنای تراضی، تسالم و توافق بر امری اعم از تملیک عین یا منفعت یا اسقاط دین یا حق است.
طلاق بر دو قسم است: بائن و رجعی، در “طلاق رجعی” برای شوهر در مدت عده حق رجوع وجود دارد؛ یعنی با وجود اینكه با قطع رابطه زوجیت به واسطه اجرای طلاق، مفارقت (جدایی) بین زوجین حاصل میشود اما در مدت عده برای شوهر حق رجوع به همسرش باقی است و در این صورت همان رابطه زوجیت شرعی بین زن و شوهر اعاده خواهد شد.
هدف اصلی از دادرسی حفظ حق و اجرای عدالت است و دادرس نیز مانند سایرین در معرض خطا و اشتباه قرار دارد. در صورتی که در نتیجه دادرسی حکمی صادر شود که با خطا همراه باشد، تردیدی نیست که باید به طور مجدد مورد رسیدگی قضایی قرار گیرد.
معیر باید مالک منفعت بوده و دارای اهلیت تصرف باشد. بنابراین عاریه دادن غاصب، صحیح نیست و مانند بیع و اجاره، حکم فضولی بر آن جاری است. افرادی مانند سفیه و مجنون و نیز کسانی که به علت سفاهت یا جنون یا افلاس، محجور از تصرف در اموال خود باشند، نمیتوانند مالی را بدون اذن ولی یا طلبکاران عاریه دهند.
اجرتالمثل يكي از همان حقوق ويژهاي است كه شرع و قانون براي زنان در نظر گرفته است. زن وظايف خاصي در زندگي زناشويي دارد كه توسط قانون و شرع برشمرده شده است.
هبه و بخشش به خویشاوندان اگرچه فقیر هم نباشد، مستحب است و بخصوص در مورد پدر و فرزند، استحباب آن تاکید شده است. همچنین اگر پدر و مادر، نیاز مالی داشته باشند، هبه و بخشش به آنها واجب عینی است.