صحبت از رودی است که همچون ماری خوش خط و خال از دل شهر یاسوج یا همان پایتخت طبیعت ایران می‌گذرد و چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.

رود بشار اکنون برای هر دوست‌دار طبیعت از آن جهت شناخته شده است که در سالیان گذشته به آن تعدی و دست درازی شده و امروز روزهای آزادی از اسارت در چنگال لودرها و دندان‌های تیز سنگ‌شکن‌ها را پس از چندین دهد تجربه می‌کند.

رود بشار یاسوج از کوه‌های سپیدان در استان فارس و تنگ سرخ در شهرستان‌ بویراحمد سرچشمه می‌گیرد و با پیوستن رودخانه‌های دیگر به آن در طول مسیر 120 کیلومتری خود رودخانه کارون را تشکیل می‌دهد و به خلیج فارس می‌ریزد.

بشار در مسیر خود همسایه شهر یاسوج و پاتاوه و 300 روستا و آبادی است و با آب پاک و زلالش الفبای زندگی را به مردمان این روستاها و حتی مردم جنوب هدیه کرده است.

با این حال چندین واحد تولید شن و ماسه طی 30 سال گذشته آن‌چنان این رود را مورد تجاوز قرار داده و با لودرها و بولدوزرهای خود شب و روز و وقت و بی‌وقت بر پیکرش زخم زده‌اند که از آن رود سرزنده و زندگی بخش جز پیکری بی‌جان نمانده است.

در محل عبور رودخانه از کنار شهر یاسوج نیز بسیاری از این واحدهای تولید شن و ماسه فعالیت می‌کردند که علاوه بر تخریب محیط زیست و اکوسیستم رودخانه، موجب کاهش 4٫5 متری سطح رودخانه و در معرض خطر ریزش قرار گرفتن دو پل ورودی شهر یاسوج و مختار شده‌اند.

همچنین تأسیسات آب و خط انتقال گاز سراسری که از زیر این رودخانه می‌گذرد در معرض تخریب قرار گرفته است.

به همین منظور و برای پی بردن به روند رسیدگی به این موضوع ماجرای رود بشار و کارخانه‌های شن و ماسه را در دو پرده بازخوانی می‌کنیم.

پرده اول: اقتدار صابری برای تعطیلی واحدهای شن و ماسه در بستر رود بشار

داستان آزادی و نجات رود بشار از آن‌جا آغاز شد که نه مسئولان بلکه رسانه‌ها مسیری را برای نجات این موهبت طبیعی الهی از چنگال لودرها و دهان گرسنه کمپرسی‌ها آغاز کردند و نشان دادند که رسانه‌ها در این استان اگر بخواهند می‌توانند آغازگر راهی برای ترویج و توسعه قانون‌مداری و جلوگیری از قانون‌گریزی و منفعت‌طلبی باشند.

سوژه‌یابی و حرکت در مسیر آزادی رود بشار از رسانه‌ها هنگامی کلید خورد که استانداری به نام سید حسین صابری سکان اجرایی استان کهگیلویه و بویراحمد را در دست داشت و به قول خودش وقتی بودجه و اعتبارات برای ساخت و ساز و کار عمرانی نبود چه بهتر که عزمی برای جلوگیری از بی‌قانونی وجود داشته باشد.

صابری در مدت زمانی از مدیریت خود بر استان که اندکی بیش از یک سال بود روزها و هفته‌ها را به آزادسازی رود بشار اختصاص داد، جلسات متعددی را برای به قول خودش آزادی رود بشارکه تا ساعت‌ها ادامه داشت برگزار کرد.

جلساتی که گاه با حواشی زیادی همراه بود و در آن انواع تهدیدها و حتی توهین‌ها نسبت به شخص اول اجرایی استان روا داشته شد.

صابری معتقد بود این واحدهای شن و ماسه به محیط زیست رودخانه آسیب جدی وارد کرده‌اند و از طرفی این واحدها پول بهره‌برداری را هم نمی‌دهند و حقوق عمومی را پایمال کرده‌اند.

استاندار سابق کهگیلویه و بویراحمد می‌گفت که برای نجات رود بشار از هیچ تهدیدی نمی‌ترسم و واحدهای شن و ماسه حاشیه رودخانه بشار باید جابجا شوند.

اما این همه ماجرا نبود و صابری تقریباً به جز حمایت رسانه‌ها از همه سو مورد هجمه قرار گرفت ولی یک تنه در برابر همه تهدیدها و توهین‌ها و از همه مهم‌تر گرانی‌ شن و ماسه که او همه آن را ساخته دست برخی افراد می‌دانست مقابله کرد.

دست‌های پنهان عامل گرانی شن و ماسه در یاسوج

اوج درگیری میان صابری و برخی حامیان برگشت دوباره کارخانه‌های شن و ماسه به بستر رود بشار در مراسم آغاز به کار شورای اسلامی چهارم شهر یاسوج بود.

در این نشست استاندار کهگیلویه و بویراحمد در پاسخ به انتقاد عضو سابق شورای اسلامی این شهر مبنی بر گران شدن شن و ماسه اظهار کرد که هیچ‌گونه کمبودی از نظر شن و ماسه در این شهر وجود ندارد.

سید حسین صابری در همین جلسه اذعان کرد که همه از جمله رسانه‌ها و بسیاری از مدیران می‌دانند فشاری که در قضیه شن و ماسه به من وارد شد شاید به همه مردم این شهر و شما وارد نشد.

صابری تصریح کرد که عده‌ای هستند و انتظار می‌کشند با تغییر استاندار دوباره اقدامات خود را از سر گیرند و بستر رود بشار را تسخیر کنند.

استاندار سابق کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه قیمت شن و ماسه در یاسوج مصوب و تعیین شده است در همان جلسه گفت که این گرانی را کامیون‌داران به هر علت رقم زده‌اند وگرنه تولیدی‌ها هیچ‌گاه بالاتر از قیمت مصوب به مردم شن و ماسه نمی‌فروشند.

صابری با جدیت در این جلسه باز هم تکرار کرد که رود بشار از آن همه مردم است و باید برای مردم باقی بماند نه این که عده‌ای بخواهند با آلودگی محیط زیست و از بین بردن رودخانه منافع خود را عملیاتی کنند.

اگر چه عده‌ای در تلاش بودند که بعد از رفتن صابری از کهگیلویه و بویراحمد دوباره به بستر رود بشار برگردند ولی صابری با اعتقاد راسخ می‌گفت که دیگر برگشتی در کار نیست و راهی است که آغاز شده و تداوم خواهد یافت.

پرده آخر: عزم خادمی برای ادامه راه صابری در رود بشار

همزمان با تغییر استانداران در دولت یازدهم خیلی زود سید حسین صابری به عنوان یکی از نخستین استانداران دولت دهم جای خود را به سید موسی خادمی استاندار جوان بومی داد.

با این تغییر آن که بیش از همه خوشحال به نظر می‌رسید برخی از کارخانه‌داران بستر رود بشار بودند که دوره جدید را فصلی برای بازگشایی واحدهای تعطیل شده خود می‌دانستند.

خادمی که آمد و صابری رفت تا چندین روز این موضوع نقل محافل رسانه‌ای و غیر رسانه‌ای بود که آیا خادمی با این پرونده چه برخوردی خواهد داشت.

بشار محل آرامش مردم است

سید موسی خادمی در نخستین اظهار نظر رسانه‌ای خود در تاریخ هفتم مهرماه سال جاری به فارس در یاسوج و در حاشیه نشست ساماندهی رود بشار در دوره خود گفت: به عنوان یک شهروند دوست دارم رود بشار همانند رودهای بزرگی که از دل شهرها می‌گذرد در اختیار مردم و برای مردم باشد.

استاندار کهگیلویه و بویراحمد گفت: رود بشار باید یک جای زیبای محل گردشگری باشد که مردم از آن لذت ببرند و تبدیل به یک فرصت برای این شهر شود.

خادمی ابراز داشت: رود بشار می‌تواند با همه ظرفیت‌هایی که در دل آن نهفته است محل آرامش مردم باشد و به همین خاطر ما همه در برابر این رود مسئول هستیم.

وی گفت: در همه جا می‌بینیم که از این ظرفیت نهایت استفاده را می‌برند و محل مناسبی برای کار و کسب و درآمد است و باید در آن فعالیت اقتصادی مناسب و متناسب با وضعیت رود صورت بگیرد.

همین چند جمله نشان داد که خادمی هم مانند استاندار سابق رود بشار را برای مردم و نه برای عده‌ای خاص می‌خواهد.

جاده ساماندهی رود بشار یک‌طرفه است

البته خادمی در نشستی که در همین روز چهار ساعت به طول انجامید و در نخستین آزمون‌های مدیریتی‌اش، از تصمیم استاندار قبلی در مورد جمع‌آوری واحدهای تولیدی شن و ماسه در سواحل کم‌نظیر رودخانه بشار، دفاع کرد و گفت: این جاده یک‌ طرفه است.

استاندار کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه کارخانه‌های شن و ماسه دیگر نباید به رودخانه بشار برگردند، به این موضوع نیز اشاره کرد که در این تصمیم البته باید هم نجات رودخانه بشار از چنگال بی‌رحم آلودگی‌ها مد نظر باشد و هم کیفیت و قیمت مناسب شن و ماسه‌ها برای مردم.

وی خاطرنشان کرد:‌ جهت‌گیری‌های افکار عمومی در همه تصمیم‌گیری‌ها امری مهم بوده که در موضوع شن و ماسه‌ها نیز باید به آن توجه شود؛ به طوری که اگر افکار عمومی در موضوع نجات رودخانه بشار و جابجایی واحدهای تولیدی شن و ماسه کاملاً همراه بوده، اکنون در موضوع قیمت شن و ماسه، حمل و نقل، دسترسی و کیفیت آن نیز باید با تصمیم‌گیری‌های مسئولان همراه و راضی باشد.

خادمی تأکید کرد: نمی‌شود در این موضوع توجه صرف به نجات رودخانه بشار و یا توجه صرف به قیمت و کیفیت شن و ماسه داشت، بلکه باید هر دو موضوع باید با هم دیده شوند.

نماینده دولت یازدهم در استان کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه تصمیم استاندار قبلی در مورد جابجایی شن و ماسه‌ها پابرجا است، ادامه داد: طی 10 روز آینده باید فضای موجود و جایگزین جابجایی شن و ماسه‌ها مشخص و منطقی شود؛ به طوری که صدای همه ادارات مسئول در این حوزه یکی شده و مردم نیز از این وضع راضی باشند.

خادمی در پی اشاره یکی از مدیران در مورد پیگیری برخی مالکان شن و ماسه‌ها برای برگشت به رود بشار از طریق مراجع قانونی، اذعان داشت: اصولاً مراجع قانونی برای احقاق حق است و ما فکر می‌کنیم که رود بشار از حقوق حقه مردم بوده که نباید در مقابل تخریب آن سکوت کنیم.

استاندار جدید کهگیلویه و بویراحمد افزود: بشار ظرفیت بزرگی برای این استان است که با وجود تجارب موفق در ساماندهی سواحل سایر رودخانه‌ها در شهرهای دیگر، اما متأسفانه تاکنون از این فرصت در شهر یاسوج استفاده نشده است.

وی یادآور شد:‌ کارهایی که در خصوص ساماندهی رود بشار انجام شده پراکنده بوده که اکنون باید با تهیه یک طرح جامع و هدفمند در سواحل رود بشار زمینه استفاده از ظرفیت‌های گردشگری و اقتصادی آن را فراهم کنیم.

ارتباط  گوشت شکار و برداشت از رودخانه بشار کنایه‌ای حساب شده از سوی استاندار

در آخرین نشست ساماندهی رود بشار در دوره جدید، حرف آخر را خادمی استاندار جوان اما حاضر جواب با کنایه‌ای با زد.

خادمی در پاسخ به برخی استدلالات برای استفاده دوباره از رود بشار گفت: کیفیت گوشت شکار هم بهتر از گوشت حیوان اهلی است و آیا ما باید برویم و شکار کنیم.

دیگر حاضرین در این جلسه هم این استدلال که برداشت بستر رودخانه موجب جلوگیری از پرشدن سدها از رسوب می‌شود، را رد کردند و گفتند" این مسئله کاملا برعکس است و یا سواد ما در این حد نیست".

دیگر نمایندگان واحدهای شن و ماسه نیز استدلال‌هایی غیرکارشناسی مطرح کردند که گاهی موجب نیشخند برخی از حاضرین می‌شد.

از جمله یکی از این افراد به جای بررسی این موضوع به بحث سیاست خارجی و آمریکا پرداخت و همچنین فردی دیگر نیز گفت: اگر پایه‌های پل در مسیر رود بشار پایین رفته و لوله‌های گاز و آب پایین رفته مقصر ما نیستیم بلکه مسئولان هستند که بر کار ما نظارت نکردند.

در این نشست هم مشخص شد که تولیدکنندگان شن و ماسه کوهی با فعالیت واحدهای تولید شن و ماسه رودخانه‌ای کاملا مخالف هستند./ج1