تصمیم روز‌های قبل شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر حذف تاثیر معدل پایه دهم در کنکور، با واکنش‌های متفاوتی همراه شد. از جمله این موارد، دیدگاه وزیر علوم بود که او صرفا موافق تاثیر معدل پایه دوازدهم است، اما به گفته خودش «در این شورا من تنها یک رأی دارم.» به هر روی اعضای شورای انقلاب فرهنگی تصویب کردند؛ معدل دوره یازدهم و دوازدهم دانش آموزان در نتیجه نهایی کنکور تاثیر قطعی خواهد داشت. در این جلسه اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی تاثیر معدل دوره دهم در کنکور را حذف کردند.

نحوه اجرا اعلام می‌شود
اما این که این مصوبه از چه زمانی اجرایی خواهد شد، هنوز درباره آن تصمیم گیری نشده است؛ در واقع تصمیم جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی درخصوص تاثیر معدل در کنکور بر این بود که این مصوبه از سال ۱۴۰۶ اجرایی شود و شامل داوطلبان ۱۴۰۴ و ۱۴۰۵ نخواهد شد. اما در جلسه ۲ بهمن شورای عالی انقلاب فرهنگی، خسروپناه، دبیر شورا اعلام کرد که این مصوبه جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی جزئیاتی دارد و این که از چه زمانی اجرایی شود، در جلسات آینده تصمیم‌گیری می‌شود.

هدف؛ کاهش فشار روانی دانش‌آموزان
شورای عالی انقلاب فرهنگی، چهارشنبه پس از این مصوبه در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: این اقدام با هدف کاهش فشار روانی دانش‌آموزان، تمرکز بیشتر بر پایه‌های یازدهم و دوازدهم و تقویت عدالت آموزشی انجام شد.

آموزش و پرورش استقبال کرد
پس از این مصوبه، علیرضا کاظمی وزیر آموزش و پرورش هم در اظهارنظری اعلام کرد: یکی از اتفاقات خوبی که در شورای عالی انقلاب فرهنگی افتاد، این بود که تاثیر قطعی معدل در پایه دهم حذف شود. دانش‌آموزان نگرانی‌هایی در این خصوص داشتند از این رو این تصمیم بر پایه مطالعه و نظرسنجی انجام شد. البته جزئیات چگونگی حذف معدل پایه دهم به شورای آموزش و پرورش و تیمی از شورای عالی انقلاب فرهنگی واگذار شد تا مصوبه‌ای آماده و مجددا ارائه شود.

نظرسنجی چه می‌گوید؟
جالب است که درباره موضوع تاثیر یا عدم تاثیر معدل پایه‌ها در کنکور به نتایج یک نظرسنجی هم مراجعه کنیم. در این باره، پیشتر مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) یک نظرسنجی انجام داده که اغلب، تاثیر معدل را به عدالت آموزشی نزدیک‌تر دانسته‌اند. نظرسنجی ایسپا نشان می‌دهد که بیشتر معلمان و درصد قابل توجهی از والدین مصوبه تاثیر معدل در کنکور را گامی در مسیر بهبود فرایند شناسایی داوطلبان مستعدتر و شایسته‌تر می‌دانند. شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌گوید دهک‌های پایین‌تر با اعمال تأثیر قطعی سوابق تحصیلی، امکان رقابت بیشتری یافته‌اند. نمونه آماری پذیرفته شدگان رشته‌های با آزمون گروه علوم تجربی سال ۱۴۰۲ این موضوع را نشان می‌دهد. بر اساس داده‌ها، سهم دهک‌های کم‌درآمد (۱ تا ۵) در رشته‌های پرطرفدار مانند پزشکی، دندان‌پزشکی و داروسازی از ۱۴درصد به ۴۶ درصد افزایش یافته است.

کمیسیون آموزش مخالف تاثیر معدل است
احسان عظیمی راد، سخنگوی کمیسیون آموزش مجلس، با اشاره به مصوبه پیشین شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر تاثیر معدل در کنکور، گفت: نبود زیرساخت‌های لازم برای اجرای مصوبه جنجالی کنکور منجر شده تاکنون نکات مثبت آن دیده نشود؛ ایجاد استرس، رواج تقلب، مهاجرت‌های زودهنگام از کشور، اختلاف نمرات در تصحیح اوراق امتحانی، نمره محوری به جای مهارت محوری، استعدادکشی، رشد مافیای کنکور و آزمون نهایی، بی توجهی به تراز نمرات و... از جمله چالش‌های ایجاد شده اجرای مصوبه جنجالی کنکور بوده است.

مافیای معدل!
سوی دیگر و پس از مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، احمد نادری عضو هیئت رئیسه مجلس در صفحه اجتماعی خود در شبکه ایکس نوشت: «شورای‌عالی انقلاب فرهنگی درحالی تاثیر معدل پایه دهم در آزمون سراسری را حذف کرد که باید پاسخگوی این بدعت‌گذاری غیرقانونی در نادیده گرفتن مصوبات قانونی مجلس شورای اسلامی باشد. آینده آموزش‌عالی و سرنوشت فرزندان این کشور نباید گروگان و تحت‌تاثیر مافیای معدل باشد.»

دو دیدگاه کاملا متفاوت
در همین حال موضوع تاثیر معدل یا تاثیرنداشتن معدل در کنکور، موافقان و مخالفان متعددی دارد.

دکتر احمدی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران معتقد است: «سرنوشت دانش‌آموز نباید در یک آزمون چندساعته تعیین شود. تأثیر قطعی معدل باعث می‌شود دانش‌آموزان در طول ۱۲ سال تحصیل با هدفی مشخص‌تر درس بخوانند و زحماتشان به طور عادلانه‌تر دیده شود. اگرچه مشکلاتی مثل تقلب و تفاوت در سطح مدارس وجود دارد، اما این مسائل قابل حل هستند و نباید مانع تحقق عدالت آموزشی شوند.»

درمقابل منتقدانی مانند محمدرضا احمدی سنگر، عضو کمیسیون آموزش مجلس، با اجرای این مصوبه مخالف‌اند: تأثیر قطعی معدل تنها به ظاهر عادلانه به نظر می‌رسد. وقتی زیرساخت‌های آموزشی در سراسر کشور یکسان نیست و امکانات در مناطق محروم با شهر‌های بزرگ قابل قیاس نیست، نمی‌توان از دانش‌آموزان انتظار داشت که در شرایطی برابر رقابت کنند. این مصوبه، به‌جای کاهش فشار، استرس دانش‌آموزان را چندبرابر کرده است، زیرا هر امتحان نهایی در واقع یک کنکور دیگر است.

دانش آموزان و خانواده‌ها را از بلاتکلیفی خارج کنیم
دوگانگی‌ها بر سر اجرای مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و اختلافات مدیریتی اوضاع را پیچیده‌تر می‌کند؛ این مصوبه‌ها و دیدگاه‌های پیرامونی آن، اگرچه در جهت بهبود وضعیت آموزشی است، اما اصرار به اجرای ناقص توأم با زیرساخت‌های نابرابر آن مفهوم عدالت آموزشی را زیر سوال می‌برد؛ در حالی که عدالت آموزشی تنها با اصلاحات دقیق و حساب شده با درک دغدغه دانش آموزان و تعامل سازنده بین نهاد‌های تصمیم‌گیر محقق می‌شود وگرنه آینده دانش‌آموزان چیزی نیست که مورد آزمون و خطای نهاد‌های قانون‎گذاری قرار بگیرد.‌

منبع: روزنامه خراسان