به گزارش باشگاه خبرنگاران، سینمای ایران در بخشی
از پرداخت های خود به نقش معلم اهمیت خاصی می دهد چراکه از طریق معلمی است که
توانسته هدف ها و آموزش های تربیتی و اجتماعی خود را به مخاطب منتقل کند
کارگردانان سینمای ما در خصوص نقش معلم دو جنبه را در نظر گرفتند که یکی معلمی
آرام و متین همچون رضا عطاران در «ورود اقایان ممنوع»، الهام پاوه نژاد در «مدرسه
مادر بزرگ ها» و دیگری نقش معلمان سختگیر همچون جهانبخش سلطانی در «قصه های مجید»
و جهانگیر الماسی در «پشت پرده مه»تقسیم کرده اند.
آنچه که در ویژگی معلمان خود در فیلم ها شاهد
هستیم یا شدت سخت گیری و تعصبات کاری بوده است و یا آرام و همدرد بودن آنها که به
نوعی تصمیم به همدردی با دانش اموزان دارند تا حس مادرانه و یا پدرانه ای را به
انها منتقل کنند.
هما روستا در «پرنده كوچك خوشبختی» ایفاگر یكی از ماندگارترین نقش
معلمان بوده است. او در این فیلم كه توسط پوران درخشنده در سال 66 ساخت شد یك معلم
روانشناس را بازی كرد كه....
فیلمهای «جنگ اطهر»، «دبیرستان»، «پرنده كوچك خوشبختی»، «تیك تاك»،
«عبور از غبار»، «كتونی سفید»، «پشت پرده مه»، «آوار»، «بچه های طلاق»، «شنا در
زمستان»، «رابطه»، «خوابهای دنبالهدار»، «ورود آقایان ممنوع» و «جدایی نادر از
سیمین» از جمله آثار سینمای ایران هستند كه كاراكتر معلم در آنها حضور دارند.
قریبیان ایفاگر سه نقش معلم
«جنگ اطهر» به كارگردانی محمدعلی نجفی كه در سال
58 ساخته شد اولین فیلم بعد از انقلاب است كه شخصیت اصلیاش شغل معلمی دارد.
«اطهر» با بازی فرامرز قریبیان معلمی است كه با
شاگردان خود به امور فوق برنامه میپردازد و از این طریق در مسیر زندگی دانش آموزی
بنام «فتاح» قرار میگیرد. او سعی میكند «فتاح» را كه در ظاهر به بن بست رسیده به
مسائل اجتماعی آگاه سازد و اگرچه در این طریق موفق میشود اما جان خود را نیز از
دست میدهد.
قریبیان بعدها در دو فیلم «آوار» و «سایههای بلند باد» هم ایفاگر نقش
معلم شد.
«سایههای بلند باد» به كارگردانی بهمن فرمان
آرا كه در سال 58 ساخته شد در خلاصه داستانش آمده: در فصل كاشت، مترسكی طبق رسم و
عادت معمول در كشتگاه میكارند. از آن پس به لحاظ عادات خرافی و سنتی ده، در
برخورد با مترسك اهالی از آن تدریجا یك كابوس میسازند. محمد مدیر و معلم مدرسه كه
از موضوع آگاه شده سعی در مبارزهی رو به رو گرفته و اعتقادات اهالی را به هیچ میگیرد.
«آوار» به كارگردانی سیروس الوند كه در سال 64
ساخته شد درباره مردی است كه فرزندانش را برای خواندن وصیت نامهاش گرد خود میآورد. فرزند
بزرگ او كه از سایرین شخصیت معقولتری دارد معلم است.
«دبیرستان» و نقش پررنگ معلم
از «دبیرستان» به كارگردانی اكبر صادقی در سال 65 میتوان به عنوان
یكی از فیلمهایی كه شخصیت معلم در آن حضور پررنگی دارد یاد كرد.
در این فیلم بیژن امكانیان در نقش علی ناصری دبیر زیست شناسی به دنبال
ترك اعتیاد، پس از سه سال به زادگاهش بر میگردد و به لحاظ سوابق خوب پدر مجددا در
دبیرستانی مشغول به كار میشود. او طی برخورد با محصلی از جیب وی بسته هروئینی
بیرون میآورد و بدینوسیله درگیر مشكلات شخصی او شده و در نهایت موفق میشود او را
از دام قاچاقچیان و اعتیاد برهاند.
مجیدی و معلم حامی شاگردان فقیر
مجید مجیدی كارگردان صاحب نام سینمای ایران هم در سال 68 با بازی در
فیلم «شنا در زمستان» به كارگردانی محمد كاسبی ایفاگر نقش معلم بوده است.
او در این فیلم در قالب آموزگاری ظاهر شده كه به تازگی در یكی از
مدارس جنوب شهر عهده دار امر تدریس شده است و سعی بر آن دارد كه برخورد متفاوتی با
شاگردان فقیر كلاس داشته باشد. پس از ماجراهایی كه در مدرسه رخ میدهد با توطئه یك
خبرچین، آموزگار توسط ماموران ساواك دستگیر شده و مدرسه بار دیگر به صورت سابق خود
باز میگردد و دیگر كسی به شاگردان فقیر كلاس توجهی ندارد.
شكیبایی در «عبور از غبار» و «رابطه»
زنده یاد خسرو شكیبایی هم در دو فیلم «عبور از غبار» و «رابطه» در نقش
معلم ظاهر شده است. او در «رابطه» به كارگردانی پوران درخشنده كه در سال 65 ساخته
شد نقش معلمی را دارد كه به كمك نوجوان ناشنوایی میشتابد و آنرا از انزوا خارج میكند.
در «عبور از غبار» هم كه در سال 68 توسط درخشنده ساخته شد شكیبایی آموزگار جوان و
رنجدیدهای را بازی كرد كه گرفتار بیماری همسرش میشود و مادر یكی از شاگردان
گریزپایش به كمك او میآید.
الماسی در نقش معلمی سختگیر
جهانگیر الماسی هم از دیگر بازیگرانی است كه دوبار نقش معلم را ایفا
كرده است. او در فیلم «آهوی وحشی» به كارگردانی حمید خیر الدین در سال 71 نقش معلم
سخت گیری را دارد كه باعث میشود یكی از دانش آموزانش سر به كوه و جنگل بگذارد.
الماسی در «پشت پرده مه» به كارگردانی پرویز شیخ طادی هم در نقش یك
معلم خشن ظاهر میشود كه توهماتی را در ذهن یكی از شاگردانش كه ناشنوا است ایجاد
میكند.
«پرنده كوچك خوشبختی» و ایثار معلم
هما روستا در «پرنده كوچك خوشبختی» ایفاگر یكی از ماندگارترین نقش
معلمان بوده است. او در این فیلم كه توسط پوران درخشنده در سال 66 ساخت شد یك معلم
روانشناس را بازی كرد كه برای تدریس وارد یك مدرسه دخترانه دانش آموزان استثنایی و
ناشنوا میشود و ورودش مصادف با آشنایی با دختركی ناسازگار و كند ذهن كه قصد كشتن
همشاگرداناش را سر كلاس داشته میشود. معلم با تلاش فراوان سعی در اصلاح شخصیت
ناسازگار دخترك میكند كه تلاش او تا حد ایثار و جنون پیش میرود.
میلانی و معلم خصوصی
تهمینه میلانی در سال 68 در فیلم «بچههای طلاق» یكی از شخصیتهای اصلی فیلمش را یك معلم خصوصی با بازی
مهشید افشارزاده قرارداد كه برای امرار معاش و كسب تجربه به تدریس خصوصی در منازل
اشتغال دارد و درگیر زندگی نوجوان چهارده سالهای میشود.
ایجاد روحیه خودباوری در «كتونی سفید»
«كتونی سفید» ساخته محمد ابراهیم معیری، حسین
یاری را در قالب معلمی نشان میدهد كه برای سامان دادن ورزش مدرسه بزرگ و قدیمی
وارد بوشهر میشود و به زودی روحیه بچههای شهر را در جهت خود باوری و اعتماد به
نفس جمعی شكل میدهد.
از دیگر فیلمها و بازیگرانی كه در نقش معلم ظاهر شدهاند میتوان به
نگین صدق گویا در فیلم «تیك تاك»، افسانه بایگان در فیلم «اتل متل توتوله»، پانتهآ بهرام در فیلم «خوابهای دنباله دار»، بهاره رهنما در
فیلم «ورود آقایان ممنوع» و مریلا زارعی در فیلم «جدایی نادر از سیمین» و....
اشاره كرد./ي2
گزارش از فائزه آقابابایی.