باشگاه خبرنگاران-به طور قطع يكی از دانش های بسيار مفيد برای انسان تاريخ است. استاد شهيد مطهری در كتاب انسان و ايمان میفرمايد كه قرآن كريم سه موضوع مفيد و سودمند برای تفكر تاريخ- طبيعت و ضمير انسان نام برده است و در آياتی از قرآن كريم انسان به مطالعه سرگذشت پيشينيان دعوت شده است. بنابراين همان گونه كه گفتيم تاريخ دانش سودمندی میباشد و البته دانستن تاريخ كشور برای مردمان هر كشوری از مهمترين و ضروری ترين دانستنیهای تاريخ است. آنگاه برای ما كه تاريخ
كشورمان ايران عزيز، نقش به سزائی در كل تاريخ جهان و پيدايش و پيشرفت همهی تمدن ها و دانش بشری داشته است. اين ضرورت به منتهای اهميت و ارزش هم می رسد. پس ما بايد تاريخ فلات
ايران (كشور عزيزمان) را نيك بدانيم. يادمان باشد، همان گونه كه بزرگی گفته است:
« تاريخ تنها شرح حوادث گذشته نيست. بلكه تاريخ علمی است برای توجيه هستیها و رويدادهای امروزه در راستای شناخت سيمای مطلوب جهان فردا»
پيش از ورود به بحث بايد يادآور شد كه وقتی سخن از تاريخ ايران است منظور همان ايران واقعی و بزرگ است كه از رود سيحون تا قفقاز و از سند تا ميان رودان( بين النهرين) را در برمیگيرد،و ما می دانيم كه با آغاز سده نوزدهم ميلادی دولت ايران مورد يورش سازمان يافتهی استعمار گران اروپائی، يعنی امپراطوری روس و انگليس قرار گرفت و در مدتی كمتر از هفتاد سال كشور ايران به وسيلهی دو امپراطوری مزبور تجزيه شد و بخش های پهناوری از آن را جدا كردند. اما تاريخ ايران بزرگ، همهی آنان را نيز در برمیگيرد.
***
شاهنامه تاريخ ايران كهن و ايران باستان است. اسناد و مداركی كه به دست فردوسی، اين حكيم بزرگ شيعه رسيده است منابع تنظيم اين تاريخ طولانی بوده است. در اصل فردوسی به هيچ وجه سازندهی وقايع شاهنامه نيست. اين را بايد ما به خوبی مورد توجه داشته باشيم كه فردوسی فقط وقايع تاريخی را به نظم درآورده است. او يك تاريخ منثور را به خوبی و با هنرمندی تمام، اما با رعايت كامل امانت داری منظوم ساخته است. يكی از مهمترين منابع مورد استفادهی او باقيمانده اوستا بوده است. اوستا خود كتاب دانشنامهی ايرانيان بوده است. حتی معنی لغوی اوستا میشود: دانش نامه. البته فردوسی از ساير منابع معتبر ديگر هم بهره برده است . امروزه با پيشرفت دانش به خصوص در رشتههای زمين شناسی و جغرافيا هر چه بيشتر به درستی شاهنامه پی برده شده است
و برخی ابيات آن كه رمزگونه بوده است روشن شده است و رمزهای شاهنامه كشف شده است. هيچ جای شاهنامه افسانه نيست :
تو اين را فسانه مدان
از او هرچه اندر خورد با خرد
به يكسان روشن زمانه مدان
دگر به ره رمز، معنی برد
پيش از فردوسی ديگران هم شروع برای به نظم درآوردن تاريخ ايران داشتهاند. يكی از مهمترين آنان دقيقی بود. اما دقيقی پس از سرودن چند هزار بيت( كه هزار بيت آن در شاهنامه فردوسی باقیمانده است) كشته شد و كار او را حكيم ابولقاسم فردوسی ادامه داد.
شاهنامه كتاب ارجمند تاريخ نيا خاك ماست، آن را قدر بدانيم.
محمد رسولي – حقوقدان و پژوهشگر شاهنامه