به گزارش
سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران، نام رسمی این کشور اُردُن هاشمی (به عربی: اَلمَمْلَکَة اَلأُرْدُنِیَّة
اَلهَاشِمِیَّة) است و نام بینالمللی آن اردن است. پایتخت اردن
شهر اَمّان است.
اردن یک کشور پادشاهی است
که در کرانه خاوری رود اردن واقع
شدهاست. جمعیت این کشور ۶.۵ میلیون نفر است و ۹۸ درصد مردم آن عرب هستند.
نوع حکومت آن پادشاهی
مشروطه و پادشاه کنونی آن ملک
عبدالله دوم است. واحد پول اردن دینار
اردن میباشد.
مردمان
نَبَطی از هزارههای یکم و دوم پیش از میلاد در این منطقه زندگی میکردند. کشور
اردن در سال ۱۹۲۱ تأسیس شد و در سال ۱۹۲۲ به عنوان یک تحتالحمایه
بریتانیا به رسمیت شناخته شد و در سال ۱۹۴۶ به استقلال رسید. نیمی از کشور اردن را
صحرای عرب پوشانده ولی بخش غربی کشور در هلال
حاصلخیز واقع شده و دارای زمینهای قابل کشت و همچنین جنگل است.
ناماردن هم نام کشور است و هم نام رود. واژه اردن به معنای پالاینده و پالایه و همچنین
نام گونهای ابریشم است. با وجود این ابهام معنی، از دیرباز واژه اردن رایج بوده و
گاه نیز به صورت کنعان بکار رفتهاست. روزگاری بدان مملکت موآب،
مملکت ادوم
و مملکت جلعاد
نیز میگفتهاند. در دورههای جنگهای
صلیبی بدان نام ولایتهای مونترال، کرک و مملکت لاتینی اورشلیم نیز داده
شدهاست.
پرچم اردنپرچم اردنبه عنوان پرچم
غیر نظامی و پرچم
استان شناخته میشود و همچنین دارای تناسب ۱:۲ میباشد.پرچم اردنبه
عنوان پرچم
غیر نظامی و پرچم
استان شناخته میشود و همچنین دارای تناسب ۱:۲ میباشد.پرچم اردن، رسما در ۱۶
آوریل سال ۱۹۲۸ به تصویب رسید.
این پرچم بر پایه پرچم شورش عربها در برابر
امپراتوری عثمانی در میانهی جنگ
جهانی اول از سه نوار افقی سبز، سیاه و سفید که توسط حاشیه قرمز رنگ به هم متصل
شدهاند، تشکیل شده است.این رنگها بر پایه رنگهای
پان عربی پایه ریزی شده است که عباسیان (سیاه و
سفید) فاطمیان (سبز) و بنی امیه (سفید) و
همچنین قرمز نیز نماینده هاشمیان و شورش
عربها است.
تاریخ
در روزگار اخیر بواسطه استعمار بریتانیا
سرنوشت آن با فلسطین توأم بودهاست. بدین
جهت بریتانیا
سرزمین شرقی رود اردن را فرااُردن
نامگذاری کرد. کشور اردن مدتی تحتالحمایه انگلستان بود تا آنکه مستقل شد. حکومتی
که در اردن بر سر کار آمد از خاندان حسین الهاشمی بود، از اینرو از سال ۱۳۲۸ کشور اردن به نام اردن
هاشمی شناخته شد.
جغرافیا
اردن کشوری است در خاورمیانه
که از شمال با سوریه، از شمال شرقی با عراق، و از شرق و جنوب با عربستان
سعودی و از غرب با اسرائیل و کرانه
باختری رود اردن همسایهاست، که مجموع خطوط مرزی اردن با این کشورها به ۱۶۱۹
کیلومتر میرسد. اردن از جنوب به خلیج عقبه مماس است و از آن رو حدود ۲۶
کیلومتر نیز مرز آبی دارد. و این در میان کشورهای عربی کمترین مرز آبی به شمار
میرود.
مساحت کشور اردن به طور عمده از صحراهای خشک و بایر تشکیل شدهاست. اما در قسمتهای
غربی ارتفاعاتی نیز وجود دارد. در نوار مرز غربی اردن، رود اردن جاری است
که این کشور را از اسرائیل جدا میکند. بلندترین نقطه اردن، قله جبل
رم (۱۷۳۴ متر) است و پستترین نقطه آن دریای مرده (البحر المیت) است. سرزمین
اردن کنونی را بخشی از گهواره تمدن بشریت دانستهاند.
شهرهای عمده اردن امان (پایتخت) در
شمال باختری و شهرهای اربد و الزرقا
در شمال هستند.
از آنجا که قسمت اعظم اردن صحراست آب و هوای آن نیز خشک و بیابانی است. این در
حالی است که قسمت باختری کشور در طول دوران بارندگی سالیانه، (از نوامبر تا آوریل)
شاهد بارش نسبی است.
در قسمت شرقی مرز اردن و عربستان زیگزاگ عجیبی دیده میشود. با توجه به این که این
زیگزاگ دلیل روشنی ندارد داستانی در مورد آن ساخته شده که بر اساس آن وینستون
چرچیل وزیر مستعمرات وقت بریتانیا که مسئول ترسیم مرزهای فرااردن
در سال ۱۹۲۱ بوده بر اثر سکسکه دچار لرزش دست شده و مرز را
به این صورت کشیده و بعد هم اجازه تغییر آن را نداده است. اما با نگاه دقیقتر مشخص
میشود که چرچیل با دقت این زیگزاگ را طراحی کرده و بخشی از صحرا که از ازرق به سوی
مرز عراق کشیده میشود را
در خاک فرااردن قرار داده تا هم راه ارتباطی مهمی بین دمشق و شبه
جزیره عربستان در خاک اردن قرار گیرد و هم با توجه به استقرار فرانسویها در
سوریه یک خط هوایی مستقیم و امن از مدیترانه تا هند برای انگلیس فراهم شود.
سیاست
قانون
اساسی
اردن یک کشور پادشاهی مشروطهاست که قانون اساسی آن در ۸ ژانویه ۱۹۵۲ به تصویب
رسیدهاست. قوه مجریه در اختیار پادشاه اردن و هیات وزیران وی است. شاه کلیه
قانونها را امضا و تصویب میکند. دوسوم از هر دو مجلس مجلس ملی اردن میتوانند رای
وتو پادشاه را لغو کنند. پادشاه میتواند با ارائه حکم کلیه قضات را نصب و خلع کند،
اصلاحیه قانون اساسی را تصویب کند، اعلام جنگ نماید و به نیروهای
مسلح فرمان بدهد. تصمیمات کابینه، احکام دادگاهها و واحد پول ملی به نام وی
صادر میشوند. هیات وزیران به ریاست نخست وزیر، توسط شاه تعیین میشود، او همچنین
میتواند بنا به درخواست نخستوزیر هر کدام از اعضای کابینه را اخراج کند. کابینه
باید در مورد موضوعات مربوط به سیاست کلی، در برابر مجلس نمایندگان اردن پاسخگو
باشد و این مرجع میتواند با رای «عدم اعتماد» دوسوم از اعضایش، کابینه را ناچار به
استعفا کند.
شاه عبدالله
دوم، رئیس حکومت اردن
در قانون اساسی سه دسته دادگاه پیشبینی شدهاست دادگاه مدنی، مذهبی و ویژه.
اردن از نظر اجرایی به دوازده حوزه فرمانداری تقسیم میشود که هر یک از این حوزهها
توسط یک فرماندار منصوب از طرف پادشاه اداره میشود. آنان در کلیه ادارات دولتی و
طرحهای توسعه مناطق تحت اختیار خود، قدرت انحصاری را دارند.
نیروهای مسلح سلطنتی و اداره کل اطلاعات اردن تحت کنترل پادشاه هستند.
نظام
حقوقی و قانونگذاری
نظام حقوقی اردن بر مبنای شرع اسلام و قوانین فرانسه میباشد؛ بررسی قضایی اعمال
قانونگذاری که در یک دیوان عالی ویژه صورت میگیرد احکام اجباری دیوان عدالت
بینالملل را نپذیرفتهاست.
قوه مقننه، در اختیار مجلس ملی که از دو مجلس مقننه تشکیل شده قرار دارد. مجلس
نمایندگان از ۱۱۰ عضو تشکیل شده که در رایگیری همگانی و بر اساس سیستم انتخاباتی
یک نفر یک رای برای یک دوره ۴ ساله انتخاب شدهاند که پادشاه میتواند آنرا منحل
نماید. در این مجلس، ۹ کرسی به مسیحیان، ۶ کرسی به زنان و ۳ کرسی برای سرکیسیها و
چچنیها در نظر گرفته شدهاست. مجلس ۴۰ نفری سنا برای یک دوره ۸ ساله توسط پادشاه
منصوب میشود.
پادشاه
اردن و رویدادهای سیاسی
پس از استقلال اردن از بریتانیا، شاه
عبدالله اول بر این کشور حکمرانی میکرد. پس از ترور شاه عبدالله اول در سال ۱۹۵۱
در اورشلیم پسرش طلال
ابن عبدالله برای دورهای کوتاه پادشاه شد. بزرگترین موفقیت شاه طلال تصویب
قانون اساسی اردن بود. وی در سال ۱۹۵۲
به دلیل بیماری اسکیزوفرنی
از سلطنت برکنار شد. در آن زمان پسرش حسین برای پادشاه
شدن بسیار جوان بود و بنابر این یک کمیته ویژه اردن را اداره میکرد.
پس از اینکه حسین به سن ۱۸ سالگی رسید از سال ۱۹۵۳
تا ۱۹۹۹
بر اردن حکومت کرد و در این مدت بر بسیاری از چالشهای سلطنتش از جمله جلب وفاداری
ارتش و تبدیل شدن به نماد وحدت و ثبات هم برای بادیهنشینان و هم برای جوامع
فلسطینی اردن، فائق آمد. در سال ۱۹۹۱
شاه حسین به حکومت نظامی پایان داد و در سال ۱۹۹۲
به قانونی سازی تأسیس احزاب سیاسی اقدام کرد. در سالهای ۱۹۸۹
و ۱۹۹۳
انتخابات پارلمانی آزاد و منصفانه در اردن برگزار شد. ایجاد تغییرات بحثبرانگیز در
قانون انتخابات باعث شد اسلام گرایان انتخابات سال ۱۹۹۷ را تحریم کنند.
ملک
عبدالله دوم پس از فوت پدرش در فوریه ۱۹۹۹ جانشین وی شد. عبدالله به سرعت به
تایید مجدد پیمان صلح اردن-اسرائیل با اسرائیل و تقویت روابط اردن با ایالات
متحده آمریکا پرداخت. عبدالله در اولین سال حکومتش ایجاد اصلاحات اقتصادی را در
دستور کار خود قرار داد.
تداوم مشکلات ساختاری اقتصاد اردن، جمعیت روبه رشد و بازتر شدن فضای سیاسی، باعث
شدهاست احزاب سیاسی مختلفی در این کشور تشکیل شوند. پارلمان اردن که به سمت
استقلال بیشتر پیش میرود، به تحقیق و تفحص در مورد فساد مالی چندین تن از مقامات
حکومتی پرداخته و به کانونی تبدیل شدهاست که در آن دیدگاههای مختلف سیاسی از جمله
دیدگاههای سیاسی اسلامگرایان به صراحت بیان میشود. در عین حال که شاه عبدالله
همچنان قدرت مطلقه را در اردن در اختیار دارد، پارلمان نیز در این کشور نقش مهمی
ایفا میکند.
اقتصاد
اردن کشوری کوچک با منابع
طبیعی محدود است. این کشور در حال حاضر راههایی برای گسترش تامین آب محدود خود
مییابد و بویژه از طریق همکاریهای منطقهای از منابع موجود خود استفاده بهتری
میبرد. همچنین اردن در تامین قسمت اعظمی از نیازهای انرژی خود به منابع خارجی
وابستهاست. در خلال دهه ۹۰، نیازهای نفت خام این کشور از وارداتی که از عراق و
دیگر کشورهای همسایه میشد تامین میگردید. از اوائل سال ۲۰۰۳، نفت مورد نیاز اردن
توسط کشورهای عضو شورای
همکاری خلیج تامین میشدهاست. علاوه بر آن، خط
لوله انتقال گاز عرب از مصر به شهر بندری عقبه واقع در جنوب اردن در سال ۲۰۰۳
تکمیل شد. دولت در نظر دارد این خط انتقال گاز را به شمال و تا منطقه امان و مناطق
ورای آن گسترش دهد.
از سال ۲۰۰۰ به این سو، صادرات محصولات تولیدی سبک، که عمدتاً شامل منسوجات و پوشاک
تولید شده در مناطق صنعتی استاندارد) QIZ) که بدون تعرفه و سهمیه وارد آمریکا
میشود، نیروی پیش برنده رشد اقتصاد این کشور بودهاست. اردن در سال ۱۹۹۷ که میزان
تجارت دو جانبه ۳۲۱ میلیون پوند (۳۹۵ میلیون دلار) بود، ۶/۵ میلیون پوند (۹/۶
میلیون دلار) کالا صادر کرد و در سال ۲۰۰۲ در حالی که میزان تجارت دوجانبه این کشور
به ۸۵۵ میلیون پوند (۰۵/۱ میلیارد دلار) رسیده بود، صادرات کالای آن به ۵۳۸ میلیون
پوند (۶۶۱ میلیون دلار) رسید. رشد مشابهی که در صادرات اردن به آمریکا با قرارداد
تجارت آزاد آمریکا- اردن که دوجانبه میباشد و در دسامبر سال ۲۰۰۱ به اجرا در
آمد، صادرات اردن به اروپا به موجب قرارداد دوجانبه انجمنی و صادرات اردن به دیگر
کشورهای منطقه مشاهده میشود، نوید بخش آن است که اقتصاد اردن از حالت ستنی آن که
وابستگی به صادرات فسفات و پتاس، پولهای خارجی و کمکهای دیگر کشورها بودهاست،
فاصله گرفتهاست.
دولت وعدهاست که فناوری اطلاعات (IT) و گردشگری نیز به بخشهایی تبدیل خواهند شد
که رشد نوید بخشی در آنها به وجود خواهد آمد. منطقه اقتصادی ویژه عقبه (ASEZ که مالیات
کمی به آن تعلق میگیرد و مقررات سهل گیرانهای در آن حاکم است به عنوان چهارچوبی
که توسط دولت یرای رشد اقتصادی تحت هدایت بخش خصوصی تامین شده، در نظر گرفته
میشود.
قرارداد تجارت آزاد (FTA) بین اردن و آمریکا که در دسامبر ۲۰۰۱ نافذ شد، تا سال
۲۰۱۰ تقریباً تمامی عوارض متعلق به کالا و خدمات را به تدریج حذف خواهد کرد. این
قرارداد همچنین زمنیه را برای بازار آزاد بیشتر در زمنیه ارتباطات، ساختمانی، مالی،
بهداشت، حمل و نقل، خدمات و اعمال سختگیرانه استانداردهای بینالمللی با هدف حمایت
از مالکیت معنوی فراهم میآورد.
در سال ۱۹۹۶، آمریکا و
اردن قرارداد هواپیمایی درون مرزی امضا کردند که زمینه را برای هوای
آزاد بین دو کشور فراهم آورد و معاهده آمریکا- اردن به منظور حمایت و تشویق
سرمایه گذاری دو جانبه در سال ۲۰۰۳ به اجرا در آمد. اردن از سال ۲۰۰۳ به عضویت سازمان
تجارت جهانی در آمدهاست.
پس از به کارگیری FTA،
صادرات صنایع نساجی و پوشاک اردن از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵ رشدی معادل ۲، ۰۰۰ در صد
داشتهاست. بنا به اعلام کمیته
کار ملی، که یک NGO مستقر در آمریکا است، اردن در زمینه فروش
شکلات بخش تولیدات صادرات- محور رشد سریع و قابل توجهی داشتهاست..
در طبقه بندی بانک
جهانی اردن در ردیف کشورهای با
درآمد متوسط رو به پایین قرار میگیرد. سرانه تولید
ناخالص ملی اردن برای سال ۲۰۰۳ تقریباً ۱، ۸۱۷ دلار (۱، ۴۹۷پوند) بوده و به طور
میانگین ۵/۱۴٪ از جمعیت این کشور که از لحاظ اقتصادی فعال محسوب میشوند در سال
۲۰۰۳ بیکار بودهاند. سرانه تولید
ناخالص ملی اردن در سال ۲۰۰۵ به ۴، ۲۰۰ دلار آمریکا رسیدهاست. سطح آموزش و
ادبیات و میزان رفاه اجتماعی اردن در مقایسه با کشورهایی که دارای درآمدی مشابهی
هستند، بالا است.
میزان رشد جمعیت اردن بالاست که البته در سالهای اخیر با کاهشی مواجه شده و در حال
حاضر به ۸/۲٪ رسیدهاست. یکی از مهمترین فاکتورها در ارتباط با تلاش دولت برای
بهبود رفاه اجنماعی شهروندان، ثبات اقتصاد کلان این کشور است که از دهه ۹۰ به اسن
سو محقق و میسر شدهاست. با وجود این، میزان بیکاری در این کشور بالاست. رقم رسمی
اعلام شده برای بیکاری در اردن ۵/۱۲٪ و رقم غیر رسمی آن حدود ۳۰٪ است. میزان تورم
قیمتها پایین است و در سال ۲۰۰۳ به ۳/۲٪ رسید. گردش پول نیز در اردن با ثبات بوده و
نرخ ارز آن از سال ۱۹۹۵ با دلار آمریکا تعیین میشدهاست.
هر چند که اردنیهای در صدد انجام اصلاح اقتصادی و افزایش میزان تجارت کشور خود
هستند، با این حال اقتصاد اردن کماکان در برابر شوکهای خارجی و ناآرامیهای
منطقهای آسیب پذیر است. اگر در منطقه آرامش نباشد، چنین به نظر میرسد که رشد
اقتصادی محکوم به قرار گرفتن زیر ظرفیت و توان بالقوه آن است. اما در خصوص جنبه
مثبت و خوش بینانه اردن میتوان از ظرفیت و توانایی آن در انرژی خورشیدی یاد کرد که
مرهون صحراهای این کشور است. این انرژی خورشیدی نه تنها برای تولید الکتریسیته عاری
از آلودگی، بلکه برای انجام کارهای جانبی از قبیل شیرین سازی آب دریا تعاونی
فرامدیترانهای انرژی قابل تجدید (TREC).به کار میآید.
تاثیر
درگیری در خاورمیانه بر اردن
جنگ
اعراب و اسرائیل که هنوز هم ادامه دارد، جنگ
خلیج فارس و سایر درگیریهای که در خاورمیانه
رخ دادهاست، تاثیرات بسیار زیادی بر اقتصاد اردن داشتهاست. این حقیقت که اردن با
کشورهای همسایه خود پیمان
امضا کرده، در کنار ثبات آن، باعث شدهاست تا اردن انتخاب اول بسیاری از فلسطینیان،
مردم
لبنان و مهاجران و پناهندگان
خلیج فارس
باشد.
اگرچه این روند باعث فعالیت بیشتر اقتصاد اردن شده، اما در عین حال با کاهش
فراوان مقدار منابعی که هر کس حق استفاده از آن را دارد، صدماتی نیز به اقتصاد آن
وارد آوردهاست. اردن قانونی وضع کردهاست که میگوید غیر از فلسطینیهای یهودی سایر
فلسطینیها میتوانند به اردن مهاجرت کرده و تابعیت آن را به دست آورند. این قانون
همیشه در مورد دادن اجازه ورود به فلسطینیها اعمال نمیشود. همچنین خرید زمین در
پادشاهی اردن توسط یهودیان عملی غیر قانونی محسوب میشود.
خشونت همچنین باعث ظهور و
به وجود آمدن افراطی گری در اردن شدهاست. به دنبال بمب گذاریهای انتحاری که در شهر
بندری امان رخ داد، ملک عبدالله در نوامبر ۲۰۰۵ خواستار مبارزه
بر ضد افراطی گری شد.
روابط
خارجه
اردن همواره سیاست خارجی هواداری از غرب را اتخاذ کرده و از دیر باز روابط نزدیکی
با آمریکا و بریتانیا داشتهاست. این روابط نزدیک در خلال جنگ
خلیج فارس اول به سبب بی طرفی اردن و حفظ روابط آن با عراق به هم خورد. اردن به
سبب اتخاذ سیاست خارجی پراگماتیستی و مبتنی بر اجتناب از درگیری و برخورد شهرت
یافته و در نتیجه روابط خارجی خوبی با کشورهای همسایه داشتهاست.
ملک عبدالله دوم در بازدید از پنتاگون
پس از جنگ خلیج فارس، اردن با مشارکت در فرایند صلح خاورمیانه و اعمال تحریمهای
سازمان ملل بر ضد عراق، روابط خود را با کشورهای غربی از سر گرفت. پس از مرگ ملک
حسین، روابط اردن با کشورهای حوزه خلیج فارس به طور قابل توجهی افزایش یافت. به
دنبال سرنگونی رژیم بعثی عراق، اردن نقش محوری و مهمی در حمایت از برقرای مجدد ثبات
و امنیت در عراق ایفا کرد. دولت اردن یادداشت تفاهمی با دولت ائتلافی موقت در عراق
با هدف تسهیل آموزش ۳۰۰۰۰ دانشجوی افسری پلیس عراق را با امکانات اردنیها امضا
کرد.
اردن در ۲۵
ژوئیه ۱۹۹۴ موافقت نامه عدم تجاوز با اسرائیل را در واشنگتن دی سی (بیانیه
واشنگتن) امضا کرد. ملک حسین پادشاه
اردن و اسحاق
رابین در مورد این پیمان به مذاکره پرداختند. اردن و اسرائیل در ۲۶ اکتبر ۱۹۹۴
پیمان صلح پیمان
صلح اردن و اسرائیل را با حضور بیل
کلینتون رئیس جمهور آمریکا و وارن
کریستوفر وزیر امورخارجه دولت او منعقد کردند. آمریکا درمذاکرات توسعه و
آبادانی سه جانبه اردن و اسرائیل که اهم موضوعات آن استفاده مشترک از آب و امنیت،
مشارکت در بهبود دره نشستی اردن، پروژههای زیرساختی، تجارت، امور مالی و موضوعات
مرتبط با بانکداری بوده، مشارکت کردهاست. اردن همچنین در مذاکرات صلح چند جانبه
مشارکت داشتهاست. اردن عضو سازمان ملل و بسیاری از آژانسهای تخصصی و وابتسه به
آن، از جمله سازمان تجارت جهانی (WTO)، سازمان هواشناسی جهانی) IMO)، سازمان غذایی
و کشاورزی جهان (FAO)، سازمان بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) و سازمان بهداشت جهانی
(WHO) است. همچنین اردن عضو بانک جهانی، صندوق بینالمللی پول (IMF)، سازمان
کنفرانس اسلامی (OIC)، جنبش غیر متعهدها (NAM) واتحادیه عرب است. از زمان شروع انتفاضه
الاقصی در سپتامبر ۲۰۰۰، اردن در گردهماییهای زیادی سخت تلاش کردهاست تا با
هدف میانه روی و اعتدال ارتباط بین اسرائیل و فلسطین را پا بر جا نگه دارد و طرفین
را به مذاکرات معوقه موضوعات مرتبط با وضعیت نهایی منطقه بازگرداند.
با وجود این، پس از وقوع انتفاضه الاقصی، اردن به همراه مصر سفرای خود را از
اسرائیل خارج کرند. پس از نشست شرم الشیخ که در تاریخ ۸ فوریه ۲۰۰۵ در مصر برگزار
شد، دو کشور مزبور برنامههایی برای بازگرداندن سفرای خود به اسرائیل اعلام کردند.
جمعیت
جمعیت اردن ۸/۵ میلیون نفر است. اغلب جمعیت اردن از نسل اعراب
بدوی هستند، یا اصلیت قومی نژادی دارند که
۴۰٪ جمعیت اردن را به خود اختصاص میدهد.
نمودار جمعیت اردن از 1960 تا 2005
با وجود این، ۵۵٪ جمعیت اردن از اصل و تبار فلسطینی
هستند که پس از جنگ
اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۴۸ و جنگ
اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۶۷ از فلسطین گریخته و یا به عنوان پناهنده به اردن
وارد شده و در آنجا تابعیت اردن را پذیرفتهاند. ۵٪ باقیمانده جمعیت اردن را اقلیتهای نژادی
مختلفی تشکیل میدهند که شامل سوریها،
چچنیها،
قرقیزستانیها،
آشوریها،
ارمنیها و
اکراد میشود که برخی از آنها خود
را با فرهنگ عرب وفق دادهاند. شمار لبنانیهایی که از زمان درگیری
اسرائیل و لبنان در سال ۲۰۰۶ اقامت دائم در اردن داشتهاند ثبت نشدهاست، اما
چنین برآورد میشود که شمار این افراد بسیار کم باشد.
مسیحیان نیزقریب به ۶٪ جمعیت اردن را تشکیل میدهند و ۹ کرسی از مجموع کرسیهای
مجلس اردن را به خود اختصاص داهاند. اغلب مسیحیان متعلق به کلیسای ارتودوکس یونانی
(مشهور به ارتودوکس
رومی به عربی هستند. بقیه نیز کاتولیکهای رومی (مشهور به لاتین)، کاتولیکهای شرقی (مشهور
به کاتولیکهای
رومی به منظور تمیز دادن آنها از کاتولیکهای
غربی) و جوامع مختلف پروتستانها از جمله باپتیستها هستند. مسیحیان اردن از
جوامع مختلف آمداهاند و این مساله در رفتاری که آنها از خود نشان میدهند کاملاً
نمایان است، منباب مثال، عشای ربانی کاتولیکها به عربی، انگلیسی، فرانسوی،
ایتالیایی، اسپانیایی، تاگالوگ و سینالا و همچنین گویشهای عراقی زبان عربی برگزار
میشود.
از زمان آغاز جنگ
عراق بسیاری از مسیحیان این کشور نیز به صورت موقت یا دائم در اردن اقامت
داشتهاند.
زبان رسمی اردن عربی است، اما انگلیسی نیز تا حد زیادی در امور تجاری و دولتی و
نیز میان مردم تحصیل کرده مورد استفاده قرارمی گیرد. آموزش زبان عربی و انگلیسی در
مدارس دولتی و خصوصی اجباری است. زبان فرانسوی نیز در برخی از مدارس دولتی تدریس
میشود، اما آموزش آن اجباری نیست.
آنطور که ثبت شدهاست، حدود ۳ میلیون نفر به عنوان پناهنده فلسطینی و آواره در اردن
ساکن هستند که بیشینه آنها شهروند این کشور شدهاند. از سال ۲۰۰۳ به این سو نیز
شمار زیادی از عراقیهایی که از جنگ عراق گریختهاند
در اردن اقامت داشتهاند، که تاکنون اقدامی برای شمارش و احصای آنها صورت
نگرفتهاست.
فرهنگ
اسلام در اردن
اسلام در اردن در اواخر دهه ۱۹۸۰ دین بیش از ۹۰ درصد مردم کشور اردن است که مذهب اهل سنت میباشد.
کشور اردن کشوری مذهبی است.
آموزش
آموزش و پرورش در اردن اردن توجه ویژه و زیادی به مساله آموزش و پرورش مبذول
داشتهاست. نظام آموزشی این کشور مطابق استانداردهای بینالمللی است و برنامههای
آموزش متوسطه آن در دانشگاههای جهانی پذیرفته شدهاست.
آموزش
و پرورش مدارس
آموزش ابتدایی، که شامل ۱۰ سال تحصیل در مدرسهاست. تمامی شهروندان اردنی
ملزم به گذراندن این دوره ده ساله هستند.
آموزش
متوسطه، که شامل دو سال تحصیل در مدرسه برای دانش آموزانی است که دوره ابتدایی
۱۰ ساله را پشت سر گذاردهاند.
این دوره شامل دو بخش است:
1- آموزش متوسطه، که میتواند آکادمیک
یا حرفهای باشد. در
پایان دوره دوساله، دانش آموزان امتحانات سراسری متوسطه توجیهی
را در حوزه مربوطه و مناسب خود میدهند و به کسانی که امتحانات را با موفقیت پشت سر
میگذارند گواهی توجیهی (گواهی پایان آموزش متوسطه سراسری) اعطا میشود. دانش
آموزان برای ورود به دانشگاه|دانشگاهها درگروه آکادمیک دوره آموزشی را طی میمی
کنند، در حالی که درگروه فنی و حرفهای دانش آموزان دورههای لازم را برای ورود به
کالج
محلی یا دانشگاهها یا بازار
کار میگذرانند، مشروط به آنکه دانش آموزان دو درس اضافی را نیز با موفقیت پشت
سر بگذارند.
2- آموزش متوسط حرفه ای، که آموزش حرفهای فشرده و کارآموزی به
دانش آموزان ارائه میکند، و در پایان آن به دانش آموزان گواهی (نه توجیهی) اعطا
میشود. این نوع آموزش توسط موسسات آموزش حرفهای، تحت نظارت وزارت کار/ آموزش فنی
و حرفهای و آموزش شورای عالی ارائه میشود.
آموزش
متوسطه خارجی
پس از اتمام دوره ۸ یا ۱۰ ساله آموزش ابتدایی، اردنیها مخیر هستند به جای گذراندن
امتحانات توجیهی
(۸ سال برای IGCSE و ۱۰ سال برای SAT و (IB برنامه آموزش متوسطه خارجی را انتخاب
نمایند. این برنامههای را معمولاً مدارس
خصوصی ارائه میکنند که شامل موارد زیر است:
IGCSE -1
2- اسایتی
(آزمون)
3- کارشناسی
بینالمللی
سابق بر این، امتحانات GCSE
نیز در اردن توسط مدارس خصوصی ارائه میشدهاست، که در حال حاضر به جای آن امتحانات
IGCSE گذاشته
شدهاست.
پس از فارغ التحصیلی دانش آموزان، وزارت آموزش عالی، با استفاده از سیستمی که مشابه
سیستمهای مورد استفاده در بریتانیا است،
نمرات یا درجات برنامههای آموزشی خارجی را به نمرات یا درجات مورداستفاده برای
دانش آموزان توجیهی تبدیل میکند. این سیستم هم از لحاظ فرایند تبدیل نمرات و درجات
و هم از لحاظ میزان پذیرش متقاضیان غیر- توجیهی بحث برانگیز بودهاست.
مشکل دیگری که وجود دارد سیستمی است که برای نتایج امتحانات برنامههای آموزشی
خارجی به مقیاس توجیهی، که درصدی از ۱۰۰ است، به کار بسته میشود. وانگهی، عدهای
بر این باورند که این سیستم رفتاری منصفانه و یا حقیقتاً رفتاری توام با ارفاق و
گذشت با فارغ التحصیلان غیر- توجیهی دارد، و عدهای دیگر آن را غیر منصفانه قلمداد
میکنند.
آموزش عالی
دسترسی به آموزش عالی برای دارندگان گواهی اتمام آموزش متوسطه سراسری میسر است، این
افراد مختار هستند از میان کالجهای محلی خصوصی،
کالجهای محلی دولتی یا دانشگاهها (دولتی یا
خصوصی) یکی را انتخاب نمایند. سیستم واحدی که این امکان را برای دانش آموزان فراهم
میآورد تا درسهای خود را براساس برنامه تحصیلی انتخاب کنند، در دانشگاههای اردن
اعمال میشود.
در حال حاضر، هشت دانشگاه دولتی بعلاوه دو دانشگاه که جدیداً مجوز
آنها صادر شده، و سیزده دانشگاه خصوصی بعلاوه چهار دانشگاه که مجور آنها جدیداً
صادر شده، در اردن وجود دارند. آموزش پس از دوره متوسطه به طور کامل در حیطه وظایف
وزارت آموزش عالی و تحقیقات علمی قرار میگیرد. این وزارت متشکل از شورای آموزش
عالی و شورای تایید میباشد.
مراحل
تحصیل
تحصیلات غیر- دانشگاهی پس از دوره متوسطه (بخش فنی- حرفهای): تحصیلات غیر-
دانشگاهی و حرفهای در کالجهای محلی ارائه میشود و تمامی کسانی که دارای هر نوع
گواهی اتمام آموزش متوسط سراسری هستند میتوانند در آن شرکت نمایند. برنامه دو یا
سه ساله شامل حوزههای زیادی، از قبیل هنر، علوم، مدیریت، اداره اقتصادی و مهندسی
میشود. از سال ۱۹۹۷، تمامی کالجهای محلی تحت نظارت دانشگاه کاربردی البلقا در
آمدهاند. دانشجویان در پایان دوره دو یا سه ساله آزمون جامعی (الشامل) را پشت سر
میگذرانند. به دانشجویانی که امتحان را با موفقیت پشت سر میگذرانند فوق دیپلم/
دیپلم اعطا میشود.
تحصیل در دانشگاهها:
پایه اول دانشگاه: مقطع لیسانس:
دانشگاههای اردن از سیستمهای آموزشی انگلیسی- آمریکایی پیروی میکنند و با
دانشگاههای آمریکایی و انگلیسی زیادی در ارتباط هستند. مدرک لیسانس معمولاً چهار
سال طول میکشد. تحصیل در مقطع رشتههای دندانپزشکی، داروسازی و مهندسی به مدت پنج
سال طول میکشد. مدت تحصیل در رشته پزشکی شش سال است که پس از اتمام آن دانشجویان
باید دوره انتری یک ساله را نیز بگذرانند. با توجه به رشته تحصیلی، واحدهای درسی
مقطع لیسانس از ۱۲۶ تا ۱۶۴ متغیر است.
پایه دوم دانشگاه: مقطع فوق لیسانس:
مدرک
فوق لیسانس پس ازتحصیلات ۱ یا ۲ سالهای که دانشجویان پس از دریافت مدرک لیسانس
پشت سر میگذرانند به آنها اعطا میشود. برای دریافت مدرک فوق لیسانس دانشجویان یا
میتوانند یک کار پایان ترم و پایان نامه (۲۴ واحد درس و ۹ واحد تحقیق) یا یک کار
پایان ترم (۳۳ واحد) به همراه آزمون جامع را پشت سر بگذارند. نامزدهای شرکت در مقطع
فوق لیسانس حتماً باید مدرک لیسانس با امتیاز حداقل خوب را داشته باشند.
پایه سوم دانشگاه: دکترا
مدرک دکترا پس از ۳ یا ۵ سال تحصیل بعد از فوق لیسانس و ارائه رسالهای که از قبل
کسی در مورد آن کار نکردهاست، به دانشجویان این مقطع اعطا میشود. دانشجویان این
مقطع با توجه به رشتهای که در آن تحصیل میکنند، باید یک کار پایان ترم ۲۴ واحدی و
یک کار تحقیقاتی ۲۴ واحدی را پشت سر بگذرانند تا مدرک دکترا به آنها اعطا شود.
نامزدهای شرکت در مقطع دکترا حتماً باید مدرک فوق لیسانس با امتیاز حداقل خیلی
خوب را داشته باشند.
تربیت معلم: تربیت معلمهای
مدارس پیش دبستانی و دبستانی/ ابتدایی
معلمهای مدارس ابتدایی باید مدرک لیسانس داشته باشند. آموزش معلمان مقطع متوسطه:
معلمان مقطع متوسطه باید مدرک لیسانس و مدرک آموزش عالی یک ساله داشته باشند. آموزش
اساتید مقطع آموزش عالی: اساتید این دوره باید مدرک دکترا(PhD) داشته باشند. در
برخی موارد داشتن مدرک فوق لیسانس کفایت میکند.
تحصیلات غیر- سنتی: آموزش عالی از راه دور
این نوع آموزش در واحد تازه تاسیس دانشگاه آزاد عرب ارائه میشود.
آموزش عالی مادام العمر:
آموزش مادام العمر در دانشگاههای دولتی و خصوصی، کالجهای محلی دولتی و خصوصی،
موسسه اداره دولتی اردن، مرکز جغرافیای اردن و انجمن علوم پادشاهی و دیگر موسسات
ارائه میشود.
رشتههایی که تدریس میشود شامل مهندسی، صنایع، کشاورزی، زبانهای
خارجه، علوم کامپیوتری، مطالعات منشی گری، تربیت بدنی و دیگر رشتههایی است که
میتواند کمک بخش جوامع داخلی اردن باشد. این دورهها معمولاً از یک هفته تا شش ماه
طول میکشد و به دانشجویان در پایان دوره گواهی گذراندن دوره یا گواهی قبولی اعطا
میشود. شرایط لازم با توجه به رشته ارائه شده و سطح آن متغیر است. برخی از این
رشتهها برای حرفههای خاصی طراحی شدهاند که در آن صورت داشتن تجربه کاری در رشته
مربوطه برای گذراندن دورهها الزامی است.
تقسیمات
کشوری
آشنايي با برخي استانهای اردن
اردن از لحاظ اداری و اجرایی به ۱۲ استان تقسیم میشود. هر یک از استانهای دوازده
گانه تحت هدایت و رهبری استانداری است که توسط پادشاه منصوب میشود. همچنین برای هر
یک از استانها و پروژههای توسعه و آبادانی در مناطق متبوع آنها مقامات خاصی نیز
در نظر گرفته میشوند. استانهای اردن/ استانها به حدود ۵۲ ناحیه تقسیم میشوند.
کشور اردن به دوازده استان (به عربی: محافظة) تقسیم میشود:
تقسیمات
کشوری اردنامانعَمان یا اَمان پایتخت و پر جمعیتترین شهر کشور اردن است. شمار ساکنین این شهر (به
همراه حومه) در برآورد سال ۲۰۰۶
حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر بوده است.
در زبان فارسی برای اشتباه نشدن نام این شهر با کشور عمان بیشتر از حرف الف استفاده شده و
امان نوشته میشود.
تاریخچهعمان در سده ۱۳ پیش از میلاد رباث آمّون نامید میشد. این شهر بعدها به تصرف آشوریها و سپس ایرانیان
و بعداً یونانیان
درآمد.
اربداِربد (به عربی: إربد) با ۶۵۰٬۰۰۰ نفر جمعیت یکی از زیباترین
شهرهای اردن است.
این شهر مرکز اربد
است.
اربدعقبهعَقَبه (در عربی: العقبة، در عبری עקבה) نام شهری است در جنوب غربی کشور اردن که تنها بندر این کشور نیز هست. جمعیت شهر عقبه
در ۱۹۸۹
۴۱.۹۰۰ نفر بود.
صادرات آن فسفات و صدفهای دریایی است و دارای منطقه گردشگری
برای غواصی است.
عقبه با منطقه ایلات اسرائیل هممرز است و
هر دو بر دهانه خلیج عقبه
قرار گرفتهاند.
مادبامادَبا شهری است در کشور اردن. این شهر مرکز استان
مادبا است.
مادبا با ۶۰ هزار نفر جمعیت، پنجمین شهر پرجمعیت اردن است. شهرت این شهر بیشتر
بهخاطر موزائیکهای بیزانسی
و اموی
در آثار باستانی آن است.
تاریخ
مادبا تاریخ طولانی ای دارد که قدمت آن به دوران نوسنگی میرسد. شهر مادبا روزگاری
شهر مرزی موبایت بوده است که نام آن در انجیل، سفر ۲۱:۳۰ و انجیل Joshua سفر ۱۳:۹
آمده است. شهر مادبا از عصر مفرغ وجود داشته است.
در زمان حکومت امپراطوری
رم و امپراطوری
بیزانس؛ یعنی از قرن دوم تا هفتم پس از میلاد مسیح، مادبا بخشی از پترا عرب
(پراوینسیا عرب) بود که توسط ‹‹ تراجان›› امپراطور روم به
منظور جایگزینی پادشاهی نباتی پترا بنیاد نهاده شد. اما در زمان حکومت خلیفه اموی
اسلامی، مادبا بخشی از جنوب جند فلسطین به شمار میآمد.
اولین نشانه جامعه مسیحی متعلق به اسقف این شهر، در قوانین شورای چالسیدون
به سال ۴۵۱
یافت شده است که کنستانتین، سراسقف منطقه سراسقف نشین بوسترا
که مرکز محلی محسوب میشد، به نمایندگی از گایانو
‹‹اسقف مادبایی›› آن را امضا کرده است.
بازسازی این شهر پس از ویرانی در سال ۱۸۸۰
و به دست ۹۰ خانواده عرب مسیحی که اهل کراک در جنوب منطقه بودند و تحت رهبری دو
کشیش ایتالیایی متعلق به دوره بطریقی لاتین اورشلیم، با تحقیقات باستان شناختی
مقارن شد و آن نیز به نوبه خود، به طور قابل توجهی اسناد و مدارک ناچیز موجود در
این خصوص را تکمیل کرد.
قبایل معروف این شهر عبارتند از: حدادین، باجالی، شماس، القرادشه، عزیزت، شوبکا،
ابو الغنام، مویه و همارنه.
جمعیت
مادبا پنجمین شهر پر جمعیت اردن است.
این شهر مرکز مادبا مرکز استانی با همین نام در کشور اردن است که جمعیتی قریب به
۶۰،۰۰۰ نفر دارد و به خاطر آثار هنری مربوط به بیزانس و معرق کاریهای امویها،
بویژه نقشه معرق کاری منطقه فلسطین و دلتای نیل که
متعلق به عصر بیزانس است، شهرت یافته
است.
مادبا در ۳۰ مایلی جنوب غربی پایتخت اردن؛ یعنی امان است.
مذهب
مادبا محل زندگی شمار زیادی از مسیحیهای اردنی است که قریب به ۳۵ تا ۴۰ درصد جمعیت
شهر را تشکیل میدهند.
کلیساهای زیادی در مادبا وجود دارد.
یافتههای
باستان شناختی در شهر مادبا
اولین نمونههای معرق کاری، به طور کلملا اتفاقی و تصادفی، در حین ساخت
اقامتگاههای دائم با استفاده از سنگهای چهارگوش بناهای باستانی کشف شده است.
کشیشهای مادبا ساکنان جدید آن را از اهمیت معرق کاریها مطلع ساختند و البته
اطمینان حاصل کردند که این ساکنان از معرق کاریهای کشف شده مراقبت به عمل آورده و
آنها را نگه داری می کنند.
نقشه مادبا که معرق کاری شده است، در سال ۱۸۹۶
کشف شد، اما یافتههای مربوطه یک سال پس از آن چاپ و منتشر شد. این کشف باعث شد
توجه دانشمندان سراسر جهان به این شهر جلب شود. این حادثه مهم، همچنین بر ساکنانی
که شوق و علاقه خاص و اشاعه پذیری به ف. گیوسپ مانفردی داشتند، تاثیر مثبتی گذاشت.
مانفردی کسی است که ما کشف اغلب معرق کاریها در منطقه را مدیون تلاش و زحمات او
هستیم. بدین ترتیب مادبا «شهر معرق کاری» در اردن نام گرفت.
دست بر قضا، قسمت شمالی این شهر منطقهای بود که بیشترین تراکم بناهای معرق کاری
شده را در خود جای داده بود. در خلال دوران بیزانس و امویها، این منطقه شمالی که
جاده رومی ستون بندی شده از آن عبور می کرد، شاهد ساختن کلیسای مپ، عمارت اربایب
هیپولیتیس، کلیسای مریم مقدس، کلیسای الیجای پیامبر و سرداب آن، کلیسای شهدای مقدس
(الخدیر)، کاخ برنت و کلیسای اهل سنت بود.
نقشه معرق کاری شده مادبا یکی از نقشههای نمایهای منطقه است که از زمان ساخت
ششمین کلیسای انگلیس وجود داشته و در تالار کلیسای شرق ارتدوکسها / ارتدوکس یونانی
باسیلیکای سنت جورج نگه داری میشده است. این نقشه که دو میلیون تکه سنگ رنگی دارد،
تپهها و دره ها، روستاها و شهرهای فلسطین و دلتای نیل را به تصویر می کشد. در این
اثر معرق کاری شده شکل و ظاهر اولیه و دست نخورده اورشلیم بیزانسی، تحت عنوان «شهر
مقدس» وجود دارد. این نقشه که «کاردو» یا معابر مرکزی ستون بندی شده و مقبره مقدس
در آن کاملاً نمایان و مشخص است، جزئیات و اطلاعات مهمی را د رخصوص رویدادهای بزرگ
قرن ششم در اختیار ما قرار میدهد. نقشه فوق الذکز یکی از راهنماهای بسط و گسترس
دانش دانشگاهی درباره ساختمان فیزیکی اورشلیم پس از انهدام و بازسازی آن در سال 70
پس از میلاد مسیح بوده است.
دیگر شاهکارهای معرق کاری کشف شده در کلیسای مریم مقدس و حواریون و موزه
باستانشناسی انبوهی از گلها و گیاهان، پرندگان و ماهی ها، حیوانات و جانورهای عجیب
و غریب و نیز صحناتی از اساطیر و فعالیتهای روزانه شکار، ماهی گیری و کشاورزی را به
تصویر می کشند. صدها معرق کاری دیگر که متعلق به قرن پنجم تا هفتم هستند در سراسر
شهر مادبا پراکنده هستند.
استان مفرق
استان مفرق (به عربی: محافظة المفرق) نام استانی در کشور
پادشاهی اردن است.
استان مفرق در قسمت شمال شرقی خاک اردن قرار دارد، و دومین استان در مساحت
است بعد استان معان
که بزرگترین استانهای این کشور است.
جغرافیا
این استان از شمال به سوریه، واز جنوب به کشور عربستان
سعودی، واز سمت مشرق به عراق محدود میشود.
مساحت استان مفرق ۲۶,۴٣۵ کیلومتر مربع میباشد.
از نامهای قدیم این شهر الفدین که تصغیر الفدن است، که به معنای
«القصر المُشید» است،
این قصر در ساحل «الخابور» بین «ماکسین وقرقیسیا» بنا شده بود، آثار این قصر
زیبا هنوز در این منطقه باقی ماندهاست.
جمعیت
جمعیت استان مفرق ۲۴۵,۶۶۵ نفر میباشد.
جرش
جِرَش نام شهری است باستانی در کشور پادشاهی اردن . ذکر نام شهر جرش در
بسیاری از کتب مؤرخین عرب آمدهاست. آثار زیاری از دوران تسلط امپراتوری
روم بر این منطقه در جرش باقی ماندهاست که بسیار شگفت انگیز است، و یکی مراکز
گردشگری کشور اردن است.
نام
نام جرش را به جرش
بن عبدالله بن عُلیم بن جناب بن کنانه بن بکر بن وبره نسبت دادهاند. شهر
باستانی جرش در سمت مشرق کوه
(السواد) و در سرزمین بلقان و حوران
در روی تپهٔ بلندی واقع شدهاست. این شهر در روزگار خلافت خلیفهٔ دوم عمر
بن الخطاب توسط شرحبیل
پسر حسنه تسخیر شدهاست.
ساکنان ساکب و دیگر
روستاهای باستانی در منطقه Jerash در میان بنیانگذاران شهر مدرن Jerash در اوایل
قرن نوزدهم بود، یک زمین لرزه قوی در 747 بعد از میلاد از بین برده، در حالی که
زمین لرزه بعدی همراه با جنگ ها و آشوب کمک به اضافه بخش های بزرگی از Jerashتخریب.
تخریب و ویرانه های آن باقی مانده دفن شده در خاک به مدت صدها سال تا زمانی که توسط
مستشرق آلمانی اولریش جاسپر Seetzen در 1806 میلادی کشف شده برای شروع حفاری و
بازگشت به زندگی برای افزایش به Jerash فعلی است. سپس 70 سال پس از آن توسط جامعه
مسلمانان Circassians، از سرزمین قفقاز که به اردن در سال 1878 میلادی پس از جنگ
عثمانی و روسیه مهاجرت کرده است. و یک جامعه بزرگ از مردم سوریه در آغاز قرن بیستم
است.
آشنايي با برخي جاذبه هاي گردشگري كشور اردن
پترا
پترا (به عربی: البتراء) شهری تاریخی در کشور پادشاهی اردن است که پایتخت حکومت باستانی نَبَطیها بود.
نبطیان از عربهای شمال جزیره به شمار میآمدهاند و شاید نزدیکترین دولتهای کهن
به عرب حجاز نیز بودهاند. بیش تر نامهای رایج میان آنان به نامهای استفاده شده به
هنگام ظهور اسلام شباهت داشتهاست، مانند : حارثه، ملیکه، جذیمه، کلیب، وائل،
مغیره، قصیّ، عدی، عائذ، عمر، عمیره، یعمر، کعب، معن، سعد، مسعود، وهب اللات، تیم
الله و علی. همچنین از سوی دیگر ترکیب لغتهای آنان شباهت به ترکیب نحو عربی مشهور
میان ما دارد.
این شهر باستانی در ۲۶۲ کیلومتری جنوب شهر عمّان پایتخت اردن ودر غرب راه
اصلی بین این شهر و بندر عقبه واقع شدهاست.
این شهر تاریخی در سال ۲۰۰۷ به عنوان یکی از عجایب
هفتگانه جدید شناخته شد.
نام
پترا شهری است کامل که همهٔ آن در کوه و در تخته سنگهایی به رنگ گُل سرخ یا رنگ
صورتی تراشیده شدهاست. از اینجاست که نام این شهر زیبا پترا نهاده شدهاست.
کلمه پترا به زبان یونانی به معنی صخره است و چون این شهر باستانی
تماماً در سنگ (صخره) کنده
شدهاست آنرا پترا نامیدهاند. همچنین این شهر تاریخی و زیبا را بهخاطر گل
سرخ گون بودنش بهنام المدینةالوردیة نیز نامیده شدهاست، در سال ۱۹۷۸
میلادی کتابی در این مورد نوشته شدهاست که از تاریخ بنای این شهر باستانی سخن
میگوید، مؤلف نام کتاب را الأسرار المَدینَةالوَردِیَة نامگذاری نمودهاست.
نام قدیم این شهر سلع بود، یعنی صخره، رومیان نامش
را به زبان خودشان ترجمه نمودهاند. پترا در قرن اول قبل از میلاد و در عهد شاه
غسانی حارث
سوم درخشید.
حدود
کشور نَبَطیها
حدود کشور نَبَطیها از ساحل شهر عسقلان در غرب فلسطین و در
امتداد صحرای شام در سمت مشرق ادامه مییافت. شهر پترا حلقهٔ اتصال بین تمدن
سرزمین میانرودان
(یا بینالنهرین) و سرزمین شام و
شبهجزیره
عربستان و مصر بودهاست. این
شهر که پایتخت کشور
نَبَطیها بود توانستهبود کنترل و زمام راههای تجارتی مناطق اطراف خود به دست
گیرد، کاروانهای تجارتی از جنوب شبهجزیره عربستان و غزه و عسقلان و صور و دمشق از راه پترا پایتخت کشور نَبَطیها
میگذشتهاند و این شهر از رونق خاصی برخوردار بودهاند.
نبطیها در شکلگیری دبیره یا خط عربی که بعدها مورد
تقلید و استفاده ایرانیان هم قرار گرفت نقش بسزایی داشتند.
پایان
حکومت نَبَطیها
پایان حکومت نَبَطیها و خرابی پایتخت شهر پترا به دست رومیان در سال ۱۰۵
میلادی بودهاست، قشون رومیان در سال ۱۰۵ میلادی سرزمین نَبَطیها را محاصره
میکنند وآب را به روی ساکنان شهر میبندند و سرانجام بعد از مدتی آن شهر را اشغال
میکنند و به حکومت نَبَطیها خاتمه میدهند.
بیرون
آمدن از دست رومیان
در سال ۶۳۶ میلادی عربها توانستند شهر پترا را از نفوذ رومیها
برهانند. ساکنان پترا پس از آن به کشاورزی اشتغال ورزیدند. اما زلزلهای که
درسالهای ۷۴۶ و ۷۴۸ به این شهر وارد آمد، ساکنان پترا را وادار کرد تا به مناطق
اطراف کوچ کنند. امزوزه آثار این شهر باستانی پرشکوه در میان کوه به عنوان یادگاری
از دوران نَبَطیها بهجا
مانده که از مراکز مهم گردشگری کشور اردن به شمار میآید.
اعصآبت خورنمیشه ...والا