خطر دور ریختن آنتی‌بیوتیک‌ها و دارو‌های ضدسرطان در زباله‌های معمولی

نوشین محمدحسینی، مدیرکل دفتر نظارت و پایش فراورده‌های سلامت محور سازمان غذا و دارو با بیان اینکه بعد از اینکه دارو از نظارت مسئول فنی داروخانه خارج می‌شود، طبیعتا یا توسط مصرف کننده نهایی، مصرف می‌شود و یا اگر به هر دلیل مصرف نشد، باید برای امحاء به شرکت‌های استاندارد امحاء ارسال شود.

چرا نباید دارو‌های مازاد در خانه را دور ریخت؟
وی در پاسخ به این سوال که چرا نباید دارو‌های مازاد یا تاریخ مصرف گذشته را مانند زباله‌های معمولی دور ریخت، گفت: دارو‌ها حاوی مواد شیمیایی هستند که در برخی مواقع ممکن است به مواد سمی تبدیل شوند و از طرفی هم برخی از دارو‌ها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، ورودشان به محیط زیست باعث بروز مقاومت میکروبی می‌شود.

محمدحسینی در این باره توضیح داد: از آنجایی که سیستم از بین بردن زباله در کشور سیستم دفن زباله است، وقتی دارو نیز داخل زباله معمولی قرار می‌گیرد، طبیعتاً با بارش باران و عبور آب‌های زیرزمینی، در سطح زمین حرکت می‌کنند و مجدداً از طریق گیاهان و آب به چرخه حیات بازمی‌گردند؛ به این ترتیب بشر نادانسته در معرض آنتی بیوتیک‌هایی قرار می‌گیرد که نباید استفاده می‌کرد و این آنتی بیوتیک‌ها توسط میکروب‌ها شناسایی می‌شوند و مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها ایجاد می‌شود؛ بنابراین در زمان نیاز به آنتی بیوتیک برای درمان یک عفونت، دیگر کارایی آن آنتی بیوتیک کم شده یا از بین رفته است، یا باید هزینه بیشتری شود و دوره طولانی‌تری با مصرف آن طی شود و یا ناچار باید از آنتی بیوتیک قوی‌تر استفاده شود.

دور ریختن آنتی‌بیوتیک‌ها خطرناک است
وی تاکید کرد: امروز در شرایطی قرار داریم که تقریباً ذخیره آنتی بیوتیک‌ها در حال اتمام است و سال‌هاست که آنتی بیوتیک جدیدی تولید نشده یا تعداد خیلی کمی تولید شده‌اند؛ در حالی که میکروب‌های مقاوم بسیار زیاد شده‌اند و آنتی بیوتیک‌هایی که از دسترس بشر خارج شده‌اند نیز زیاد شده‌اند؛ بنابراین دور ریختن آنتی بیوتیک بسیار خطرناک است.

مدیرکل دفتر نظارت و پایش فراورده‌های سلامت محور سازمان غذا و دارو با تاکید بر اینکه علاوه بر آنتی‌بیوتیک‌ها، هورمون‌ها و دارو‌های ضد سرطان نیز بسیار مهم هستند و نباید مانند زباله معمولی دور ریخته شوند، گفت: چگونگی امحاء برخی دارو‌هایی که برای بیماری‌های خاص یا پیوند استفاده می‌شوند نیز بسیار مهم است؛ چراکه این دارو‌ها می‌توانند آسیب جدی به سلامتی بزنند و موجب بروز سرطان در افراد سالم شوند؛ بنابراین جهت اینکه عزیزان خود را از خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف حفظ کنیم، نباید به هیچ وجه دارو‌های مازاد را در زباله‌های معمولی ریخت.

محمدحسینی به اجرای پویش دارو زباله نیست اشاره کرد و گفت: از اسفند ۱۴۰۰ اجرای پویش دارو زباله نیست با همکاری داروخانه‌های منتخب در تهران آغاز شد تا به این ترتیب دارو‌هایی که در منزل اضافه هستند و افراد نمی‌دانند باید با آن‌ها چکار کنند را این داروخانه‌ها تحویل بگیرند.

پویش «دارو زباله نیست» در تهران
وی به سطل‌ها و کیسه‌های پلاستیکی مخصوص که قابل نشت نیستند، جهت جمع آوری دارو‌های مازاد جامد و مایع در داروخانه‌های منتخب اشاره کرد و گفت: بهتر است افراد دارو‌های جامد و مایع را در منزل از یکدیگر جدا کنند و تفکیک شده به داروخانه تحویل دهند. بعد از تحویل این دارو‌ها به داروخانه، مسئول فنی، کیسه‌ها را پلمب می‌کند و از سوی عوامل سازمان جمع‌آوری و جهت امحاء به شرکت‌هایی که به صورت استاندارد دارای فیلتر‌ها و کوره‌های مخصوص هستند، ارسال می‌شود تا دارو‌ها بدون اینکه به محیط زیست آسیبی برسد و اثری از بیماری‌زایی آن‌ها باقی بماند، امحاء شوند.

جمع‌آوری ۲ تن داروی بلااستفاده در سال گذشته
وی با بیان اینکه سال گذشته از سه هزار داروخانه شهر تهران، حدود ۵۰ داروخانه منتخب در اجرای پویش دارو زباله نیست با ما همکاری کردند، افزود: به این ترتیب سال گذشته حدود دو تن دارو در مدت ۱۵ روز اجرای این پویش، جمع آوری و برای امحاء ارسال شد. البته یک مرتبه دیگر هم در اسفند ۱۴۰۱ با همکاری شهرداری منطقه پنج تهران پویش مردمی دیگری برگزار شد که داروسازان در محل مشخص شده حاضر شدند و دارو‌های غیرقابل مصرف را دریافت کردند.

جمع‌آوری دارو‌های مازاد در داروخانه‌های منتخب تهران تا ۱۶ تیر
محمدحسینی افزود: امسال نیز پویش دارو زباله نیست از روز جهانی محیط زیست شروع شد و تا ۱۶ تیرماه ادامه خواهد داشت. درخواست داریم که مردم در این یک ماه به داروخانه‌ها مراجعه کنند و البته قبل از ساعت ۹ شب به داروخانه‌ها مراجعه کنند تا داروخانه‌های شبانه روزی جهت رسیدگی به بیماران اورژانس مشکل پیدا نکنند.

مدیرکل دفتر نظارت و پایش فراورده‌های سلامت محور سازمان غذا و دارو تاکید کرد که این پویش به صورت آزمایشی در تهران در حال انجام است و پس از اتمام مطالعات، سنجش تمامی جوانب، لحاظ بودجه مورد نیاز و رفع مشکلات احتمالی، در سطح کشور نیز اجرایی خواهد شد.