آشنایی با آداب و رسوم خاص مازندران در چهارشنبه سوری

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، چهارشنبه سوری یکی از اندک جشن‌های فراموش نشده‌ ایرانیان در طول تاریخ است که از دو واژه چهارشنبه که نام یکی از روزهای هفته و سوری به معنی سرخ ساخته شده‌ است.

شمار زیادی از این جشن‌های متفاوت در میان صفحات تاریخی گم شده و به باد فراموشی سپرده شدند، اما هنوز هم که هنوز است پس از گذشت سال های طولانی تعدادی هرچند اندک از این جشن ها در جای جای ایران بر پا می‌شود که چهارشنبه سوری یکی از اندک جشن‌های فراموش نشده‌ در طول تاریخ است.

چهارشنبه‌سوری، جشنی مخصوص است که در شب چهارشنبه آخرین ماه سال برپا می شود که در واقع پیش در آمدی برای جشن‌های نوروزی است و با برگزاری این جشن، مردم به استقبال بهار می‌روند. طبق آیین باستانی ایرانی در این شب آتش بزرگی برپا می‌شود، که تا صبح زود و طلوع آفتاب، برافروخته می‌ماند و مردم از روی آتش می‌پرند و با گفتن زردی من از تو سرخی تو از من، زردی، بیماری و مشکلاتشان را به دست آتش می‌سپارند و به جای آن سرخی، گرما و نیرو را از آتش هدیه می‌گیرند.

البته گفتن این نکته خالی از لطف نیست که با وجود قدمت این جشن، در تاریخ کهن این مرز و بوم، که حتی در شاهنامه فردوسی نیز اشاراتی هرچند کوچک بدان شده است، آئین چهارشنبه سوری به طور کامل مربوط به زرتشتیان نمی‌شود چرا که آن‌ها پریدن از روی آتش را عملی زشت، مکروه و نا پسند می‌دانند.

آئین چهارشنبه سوری

*برافروختن آتش

آتش عنصر اصلی جشن چهارشنبه سوری است و پس از برپایی آتش مردم گرد آن حلقه زده، از روی آتش می‌پرند و غم‌ها و دشواری‌هایشان را به آتش می‌سپارند.

*کوزه نو

مردم در شب چهارشنبه سوری کوزه‌های سفالی کهنه را بالای بام خانه برده و از بالا به پایین پرت می‌کردند و آن را می‌شکستند تا کوزه نویی را جایگزین ظرف سفالی پیشین خود کنند، چون بر این باور بودند که در طول سال بلاها و قضاهای بد در کوزه متراکم می‌شود که با شکستن کوزه، رفع خواهند شد.

*آجیل مشکل‌گشا

پس از برافروخته شدن آتش، اقوام و نزدیکان گرد هم می آمدند و با تبرک کردن دانه‌های نباتی به نمک آجیل مشگل گشایی درست کرده و نوش جان می کردند چون بر این باور بودند که هر کس از آن آجیل بخورد، نمک گیر شده و نسبت به افراد دیگر مهربان‌تر می‌شود و خیانت نخواهد کرد.

*فالگوشی

در یکی از رسوم چهارشنبه سوری به نام فالگوشی دختران جوان نیت می کنند، پشت دری می‌ایستند و به سخنان اهالی خانه گوش می‌دهند و بر اساس سخنان آن‌ها نیت خود را تعبیر می‌کنند.

*قاشق‌زنی

در این رسم دختران و پسران چادری سر کرده و چهره خود را می‌پوشانند و به خانه همسایگان خود می‌روند و همسایه از شنیدن صدای قاشقی که به کاسه می‌خورد بیرون می‌آید و در کاسه‌های آنان آجیل و شیرینی می ریزند.

البته مردم هر استانی نیز، در این شب رسوم و آداب مختص به خود را به جا می‌آورند.

مردم مازندران در شب چهارشنبه سوری آش چهل گیاه می‌پزند که نشان از دوا و درمان دارد و هنگام مراسم قاشق زنی همراه با برخورد قاشق با کاسه می‌خوانند: ای اهل محل، اهل در اين منزل شگون امشب است، هديه بريزيد داخل پيمانه و كاسه.

حسین اسلامی پژوهشگر و نویسنده ی مازندرانی در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، گفت: سابقه برپایی این آیین به پیش از اسلام باز می گردد و به مرور زمان با باورهای دینی عجین شده است.

وی افزود : مردم پس از آماده شدن برای استقبال از سال جدید با روشن کردن آتش در بالاترین نقطه از خانه به نوعی از نیاکان و گذشتگان برای همراهی خود در سال جدید دعوت می کردند.

مسئول پژوهشکده وکتابخانه مازندران شناسی با اشاره به رویش زیاد گیاه گزنه در مناطق جنگلی مازندران گفت: مردم مناطق روستایی و ییلاقی مازندران در آخرین چهارشنبه سال از گیاه گزنه آش گزنه یا گزنه آش درست می کردند و این سنت همچنان در میان مردم برگزار می شود.

حسین اسلامی با بیان اینکه اکثر شیرینی ها با آرد برنج،مغز گردو، شکر قرمز و عسل در این روز پخته می شوند. افزود: آغوز نون ، بهاردونه ، پشت زیک ، پیس کنده از شیرینی های محلی و رایجی هستند که دراین آیین استفاده می شود.

وی گفت: دراین روز بازی هایی شامل شال انگنی و گپ کشی و پریدن نمادین از آتش با هدف نزدیکی بیشتر افراد به یکدیگر انجام می شود.

پژوهشگر و نویسنده ی مازندرانی افزود : ناهنجاری های زشت همچون استفاده از مواد محترقه دراین روز توسط رسانه های جمعی بیگانه وارد کشور و به نوعی به فرهنگ ما تحمیل شده اند

حسین اسلامی با بیان اینکه این سنت را باید به عنوان بخشی از میراث فرهنگی کشور حفظ کرد گفت : رسانه ها و فعالیت های فرهنگی دراین زمینه باید پرجاذبه و قوی باشد که بر رسانه های بی محتوای بیگانه که اشاعه گر بی فرهنگی در جامعه ی ما هستند،غلبه کنند.

انتهای پیام/ر