باشگاه خبرنگاران جوان - مرز، اگرچه در نگاه نخست محدودیت جغرافیایی را تداعی می‌کند، اما در دل خود فرصتی نهفته برای رشد اقتصادی و شکوفایی تجارت دارد و استان سیستان و بلوچستان، به‌عنوان یکی از حساس‌ترین مناطق مرزی کشور، در سال‌های اخیر شاهد طرح‌های متعددی برای بهبود وضعیت اقتصادی ساکنان خود بوده است.

در این میان، بهره‌گیری از ظرفیت‌های مرزنشینان برای رونق اقتصاد محلی و جلوگیری از مهاجرت‌های ناخواسته، به یکی از راهبردهای کلان کشور تبدیل شده است.

اجرای طرح واردات به روش کوله‌بری و تخصیص سود آن به خانوارهای مرزنشین، از جمله اقداماتی است که طی ماه‌های اخیر، تحولی در زندگی مردم منطقه سیستان ایجاد کرده است.

واریز سود حاصل از واردات کوله‌بری به حساب خانوارهای سیستانی، در نگاه نخست، اقدامی حمایتی برای جبران کمبودهای معیشتی در این منطقه تلقی می‌شود اما بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که این سیاست، فراتر از یک حمایت مقطعی، می‌تواند زمینه‌ساز تحولات اقتصادی پایدار باشد.

از مجموع ۶ هزار و ۵۰۰ کارت فعال مرزنشینی در منطقه سیستان، بیشترین سهم به شهرستان‌های زهک و هیرمند تعلق دارد که این امر نشان می‌دهد که ساختار اقتصادی این مناطق، بیش از پیش به تجارت مرزی وابسته شده و هرگونه سیاست‌گذاری در این حوزه، تأثیر مستقیمی بر وضعیت معیشتی مردم خواهد داشت.

نکته مهم اینجاست که این طرح فقط به سیستان محدود نشده است و شهرستان‌های میرجاوه، سراوان، راسک و دشتیاری نیز با تصویب این رویه، می‌توانند از مزایای آن بهره‌مند شوند.

فعال‌سازی کارت‌های مرزنشینی برای این شهرستان‌ها، می‌تواند به توزیع عادلانه فرصت‌های اقتصادی در سطح سیستان و بلوچستان کمک کند. سود حاصل از این طرح، عمدتاً از واردات اقلامی همچون اسپلیت، تلویزیون، خشکبار و سایر کالاهای اساسی تأمین شده است.

این امر، ۲ پیامد مهم اقتصادی دارد؛ نخست آنکه نیازهای مصرفی خانوارها با قیمت مناسب‌تری تأمین می‌شود و دوم آنکه رونق بازارچه‌های محلی، به افزایش اشتغال و گردش مالی در منطقه می‌انجامد.

با وجود مزایای این رویه، چالش‌هایی همچنان پابرجاست مهمترین دغدغه، پایداری این مدل اقتصادی است، آیا سود حاصل از واردات کوله‌بری، در بلندمدت نیز می‌تواند امنیت اقتصادی برای مرزنشینان ایجاد کند؟ یا اینکه صرفاً یک مُسکن موقتی برای کاهش مشکلات معیشتی محسوب می‌شود؟

یکی دیگر از چالش‌ها، ساماندهی فرآیند توزیع سود است. شفافیت در تخصیص سهمیه‌ها، جلوگیری از انحصار و اطمینان از اینکه تمامی خانوارهای دارای شرایط از این مزایا برخوردار شوند، موضوعی است که نیاز به نظارت مستمر دارد.

تخصیص سود حاصل از واردات به خانوارهای مرزنشین هرچند یک سیاست حمایتی مهم محسوب می‌شود، اما برای دستیابی به توسعه پایدار باید به سمت توانمندسازی مرزنشینان حرکت کرد.

ایجاد زیرساخت‌های مناسب، توسعه بازارچه‌های رسمی و حمایت از تولیدات بومی، می‌تواند این سیاست را از یک اقدام مقطعی به یک راهبرد اقتصادی پایدار تبدیل کند.

اگر این طرح در کنار برنامه‌های مکمل نظیر ایجاد صنایع فرآوری، توسعه صادرات مرزی و بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل اجرا شود، می‌توان امیدوار بود که مرزنشینان نه‌تنها به سودهای مقطعی وابسته نباشند، بلکه خود به بازیگران اصلی اقتصاد منطقه تبدیل شوند.

مدیر بازارچه‌های مرزی استانداری سیستان و بلوچستان گفت: مرحله سوم سود واردات کوله‌بری به حساب مرزنشینان منطقه سیستان واریز می‌شود.

مبین علی میر با بیان اینکه مرحله سوم سود حاصل از واردات به روش کوله‌بری به حساب حدود ۶ هزار ۵۰۰ خانوار مرزنشین در منطقه سیستان واریز می‌شود، افزود: این سود به حساب خانوارهایی که کارت‌های مرزنشینی آنان فعال شده، واریز می‌شود.

وی ادامه داد: رویه کوله‌بری برای شهرستان‌های میرجاوه، سراوان، راسک و دشتیاری نیز مصوب و مرزنشینان این مناطق می‌توانند با فعال‌سازی کارت‌های مرزنشینی خود از مزایای این طرح استفاده کنند.

مدیر بازارچه‌های مرزی استانداری سیستان و بلوچستان با اشاره به اینکه از تعداد ۶ هزار و ۵۰۰ کارت فعال‌شده، ۲ هزار کارت مربوط به شهرستان هیرمند و چهار هزار و ۵۰۰ کارت نیز متعلق به شهرستان زهک است، تصریح کرد: با تاکید این دومین مرحله از واریز سود به حساب مرزنشینان است که در چهار ماه اخیر با هدف بهبود معیشت مرزنشینان و رونق اقتصادی مناطق مرزی استان به حساب مرزنشینان دارای کارت فعال مرزنشینی واریز می‌شود.

وی عمده اقلام وارداتی این طرح را اسپلیت، تلویزیون، خشکبار و سایر کالاهای اساسی اعلام کرد.

منبع: ایرنا