باشگاه خبرنگاران جوان؛ فاطمه کربلایی - مسأله منابع علوم انسانی در کشور و نیاز به اسلامی‌سازی و داخلی‌سازی آن‌ها موضوعی پیچیده و بحث‌برانگیز است.

منابع علوم انسانی در ایران شامل کتاب‌ها، مقالات و تحقیقات داخلی و خارجی است. با این حال، ممکن است برخی رشته‌ها یا حوزه‌ها از کمبود منابع کافی رنج ببرند.

اسلامی‌سازی علوم انسانی به معنای انطباق مفاهیم و نظریه‌های علمی با اصول و ارزش‌های اسلامی است. این رویکرد می‌تواند به تقویت هویت فرهنگی و دینی کمک کند؛ اما ممکن است در مواردی باعث محدودیت در دسترسی به نظریه‌های جهانی و کاربردی کردن آن‌ها شود.

همچنین داخلی‌سازی علوم به معنای تولید دانش و نظریه‌های بومی است که متناسب با شرایط و نیاز‌های جامعه ایرانی باشد. این رویکرد می‌تواند به تقویت استقلال علمی و فرهنگی کمک کند و ارزشمند است؛ اما باید با توجه به تجربیات جهانی و پژوهش‌های بین‌المللی انجام شود.

محمدحسین امیدخدا، رئیس مرکز مطالعات راهبردی آموزش عالی در این باره در گفت‌و‌گو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان مطرح کرد: «حوزه علوم انسانی حوزه متنوع و متکثری است. اگر بخواهیم روی جامعی داشته باشیم، کار‌های ارزشمندی تا به امروز انجام شده؛ اما به اندازه لازم و درخور نبوده است. ما خیلی اوقات در حوزه مبانی ورود پپدا کرده‌ایم؛ اما وقتی وارد فرآیند مدلسازی و الگوسازی می‌شویم، یعنی زمانی که می‌خواهیم علمی را کاربردی کنیم، آن جا دچار اشکال می‌شویم و کاری که می‌خواهیم در حوزه تحول علوم انسانی رقم بزنیم، کار متقارنی نمی‌شود. چرا که مبانی را می‌خواهیم به مدل‌های غربی ببریم و چنین چیزی خیلی امکان پذیر نیست.»

او ادامه داد: «ما امروز کتب درسیمان در رشته‌های مختلف اکثرا کتب ترجمه است. البته این بد نیست؛ به هر حال علمی است که تولید شده و باید استفاده بشود، اما کافی نیست. اگر ما می‌خواهیم حرف نو بزنیم، باید حرف ما در حوزه علوم انسانی بگنجد و دیده شود. این جای بحث و چالش دارد.»

رئیس مرکز مطالعات راهبردی آموزش عالی اضافه کرد: «باید دید اساتید ما چقدر در این فضا رشد کرده‌اند؛ برخی اساتید از همان ابتدا مباحثی که در دوران دانشجویی به آن‌ها منتقل شده را همچنان به دانشجویان منتقل می‌کنند، این نشان دهنده این است که ما هم در تولید علوم انسانی هم در انتقال چالش داریم. گاهی حتی علم، تولید هم می‌شود؛ اما به دلیل عدم انتقال درست، مغفول می‌ماند. باید به این مسائل توجه و در راستای رفع این چالش‌ها تلاش شود.»

به نظر می‌رسد که برای پیشرفت در علوم انسانی، نیاز به تعادل بین استفاده از منابع داخلی و خارجی وجود دارد. هم‌زمان با اسلامی‌سازی و داخلی‌سازی، باید به تنوع دیدگاه‌ها و نظریه‌های جهانی نیز توجه کرد.

در نهایت، این موضوع نیازمند بحث و بررسی عمیق‌تر در سطح دانشگاه‌ها، پژوهشگران و سیاست‌گذاران است تا بهترین راهکار‌ها برای پیشرفت علوم انسانی در ایران شناسایی شود.