کاهش بارندگی‌ها تهدیدی جدی و چالشی مهم است که باید برای آن چاره‌جویی شود و به بهره‌وری درست از آب بپردازیم تا از بحران خشکسالی عبور کنیم و کمترین تنش را در این مسیر داشته باشیم.

خشکسالی، پدیده‌ای پیچیده و چند وجهی است که به عنوان یکی از جدی‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی قرن حاضر شناخته می‌شود که یکی از عوامل مهم مؤثر بر خشک سالی تغییرات اقلیمی است.

در سال‌های اخیر، الگوهای بارشی به دلیل تغییرات اقلیمی دچار اختلال شده‌اند و به همین دلیل بارش‌های متعارف در فصل پاییز و زمستان کمتر از حد انتظار بوده است.

چهارمحال و بختیاری دومین استان کم‌بارش کشور

 مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری گفت: از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون  میانگین بارش چهارمحال و بختیاری ۱۰۶ میلی‌متر بوده که می‌بایست بر اساس آمار بلندمدت ۳۳۱ میلی متر باشد با این احتساب ۲۲۴ میلی متر معادل ۶۸ درصد کمبود بارش را نشان می‌دهد.

معصومه نوروزی با بیان اینکه زمستان امسال کم بارش‌ترین زمستان طی یک دهه گذشته بود،گفت: باتوجه به کاهش بارش‌ها، این استان دومین استان کم‌بارش کشور است. ۹۸ درصد مساحت استان دچار خشکسالی شده که حدود ۵۰ درصد خشکسالی‌های شدید تا بسیار شدید هستند.

نوروزی اضافه کرد: باید تا ۱۶ بهمن ماه ۱۴۰۳ ارتفاع برف در ایستگاه کوهرنگ ۱۰۰ سانتی متر می‌شد در حالی که هم اکنون ارتفاع برف در این ایستگاه ۱۶ سانتی متر است.

وی گفت: تصویر زیر نشان دهنده بارش‌های گردنه شاه منصوری شهرستان کوهرنگ ۸ بهمن ۱۴۰۳ نسبت به ۸ بهمن ماه سال ۱۴۰۱ است که کاهش بی سابقه بارش را نشان می دهد.

نوروزی تاکید کرد: با توجه به پیش‌بینی‌های هواشناسی، انتظار می‌رود که کاهش بارش‌ها در ماه‌های آینده نیز ادامه یابد و احتمال جبران کمبود بارش ها تا پایان زمستان بسیار ضعیف است.

وی گفت: امیدواریم در ادامه فصل زمستان بارش‌های بیشتری دریافت کنیم، اما با شرایط فعلی سال آبی جاری چالش‌های جدی در مدیریت منابع آبی به همراه خواهد داشت.

شرایط خشکسالی شدید در کشور حاکم است

سخنگوی صنعت آب کشور گفت: کاهش ۴۵ درصدی بارندگی‌ها نسبت به شرایط نرمال و افت چشمگیر ۲۹ درصدی ورودی سد‌ها نسبت به میانگین ۵ ساله، نشان از حاکم بودن شرایط خشکسالی شدید در کشور است.

عیسی بزرگ زاده افزود: میزان بارندگی تجمعی در کشور از ابتدای سال آبی جاری تا پایان دی‌ماه، نسبت به مدت مشابه سال گذشته با کاهشی معادل ۴۵ درصد روبه‌رو بوده است. بررسی رتبه بارشی در سری زمانی ۵۷ ساله نشانگر این است که کشور امسال در رتبه ۵۳ قرار دارد و به عبارت دیگر فقط چهار سال از ۵۷ سال، شرایط بدتر نسبت به امسال داشته‌اند.

وی اضافه کرد: بر همین اساس، حجم ورودی آب به سد‌های کشور از ابتدای سال آبی جاری (۱۴۰۳-۱۴۰۴) تا ۲۸ دی ماه، معادل ۵.۸۵ میلیارد مترمکعب بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با کاهش ۵ درصدی روبه‌رو شده است. این میزان در مقایسه با میانگین ۵ ساله، ۲۹ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

بزرگ زاده از کاهش خروجی  سد‌ها خبر داد و اظهار داشت: حجم خروجی آب از سد‌های کشور از ابتدای سال آبی جاری تاکنون ۷.۹۰ میلیارد مترمکعب بوده است این میزان نسبت به دوره ۵ ساله، کاهش ۹ درصدی داشته است. بر همین اساس، حجم موجود مخازن سد‌ها با ۴۴ درصد پرشدگی معادل ۲۲.۵۱ میلیارد مترمکعب است که نسبت به سال گذشته ۹ درصد افزایش و نسبت به دوره ۵ ساله، یک درصد کاهش داشته است.

وی، وضعیت سد‌های برخی استان‌ها را حساس دانست و افزود: مجموع ۵ سد تهران تا ۲۸ دی ماه، دارای پرشدگی ۱۷ درصدی بوده که نسبت به دوره ۵ ساله، ۲۱ درصد کاهش را نشان می‌دهد. سد زاینده‌رود نیز اکنون ۱۳ درصد پرشدگی دارد که نسبت به دوره ۵ ساله با ۲۸ درصد کاهش مواجه است. سد‌های استان‌های دیگر از جمله خراسان رضوی، هرمزگان، زنجان، مرکزی و گلستان با کاهش چشمگیری در حجم مخزن و ورودی رو‌به‌رو هستند که ضرورت مدیریت مصرف را می‌رساند. 

سخنگوی صنعت آب کشور گفت: با بیان اینکه کمبود بارش ها در ۵۰ سال اخیر بی سابقه بوده است، گفت: امسال بارش ها در سال آبی با کاهش ۶۰ درصدی همراه است.

 بزرگ زاده اضافه کرد: استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، اصفهان، بوشهر، مرکزی، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، چهارمحال و بختیاری، لرستان، یزد و فارس به عنوان مناطقی هستند که با کاهش بارش ۵۰ تا ۹۱ درصدی روبرو هستند. 

وی ادامه داد: با کاهش چشمگیر بارش‌های پاییزی حجم ذخیره آب پشت سدهای کشور کاهش پیدا کرده به طوری که این ذخایر، به پایین‌تر سطح رسیده است این یعنی تابستان سال آینده ممکن است شاهد خاموشی‌های گسترده و حتی سهمیه بندی آب در برخی از مناطق کشور باشیم.

بزرگ زاده تاکید کرد: در چند دهه گذشته حجم سدسازی‌ها در کشور قابل توجه بوده است، اما چالش‌های جدی همچنان پیش روی صنعت آب قرار دارد.

وی اظهار کرد: هم اکنون بسیاری از دشت‌های کشور در وضعیت قرمز و غیرقابل قبول قرار دارند و این موضوع به زیست‌بوم کشور آسیب جدی وارد می‌کند بنابراین، ما نیازمند تغییر سبک زندگی و بازنگری در نحوه بهره‌برداری از منابع آبی هستیم.

کاهش بی سابقه بارندگی ها در چهارمحال و بختیاری