باشگاه خبرنگاران جوان؛ مهدی سیف تبریزی - رئیسجمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، حتی پیش از روی کار آمدن، توانسته بود تگرانیها و لضطرابهای زیادی را در میان سران اروپایی در خصوص ضرورت پایان دادن جنگ در اوکراین و ایجاد صلح با روسیه ایجاد کند.
ترامپ بارها این جمله را تکرار کرده که میتواند بحران روسیه و اوکراین را در ۲۴ ساعت حل کند. این اظهارات شاید نشانهای از اغراق در تواناییاش برای حل سریع و فوری این بحران باشد، اما بسیاری از پژوهشگران و تحلیلگران بهطور جدی بر این باورند که ترامپ واقعاً میتواند به چندین دلیل به وعدهاش عمل کند، از جمله:
- ترامپ پیش از رسیدن به مقام ریاستجمهوری توانسته بود جنگ در غزه را متوقف کند و دولت بنیامین نتانیاهو را به امضای توافق آتشبس با مقاومت فلسطینیان وادار کند.
- طرفین درگیر در بحران اوکراین خسته شده و به دنبال راهحلی هستند و ترامپ میتواند فشارهای قابل توجهی بر آنها وارد کند، خواه از طریق تحمیل تحریمهای بیشتر بر روسیه که خود بهخاطر تحریمهای غربی آسیب دیده یا تهدید به توقف تأمین تسلیحات برای اوکراین.
- ترامپ فردی است که به چالشهای دشوار علاقه دارد و در پی کسب نتایج مطلوب از معاملات است و احتمالاً پایان دادن به جنگ میتواند توافقی سودآور برای همه طرفها باشد.
موضع طرفین جنگ
قبل از ورود به برنامهها و سناریوهای احتمالی برای پایان جنگ، باید به بررسی اهداف طرفین درگیر و ضعف و قوتهای آنها بپردازیم تا به راهحلهایی برسیم که بتواند بخشهایی از درخواستهای هر طرف را محقق کند. در اینجا وضعیت پنج طرف اصلی درگیر، یعنی اوکراین، روسیه، ایالات متحده، ناتو و اتحادیه اروپا را بررسی کرده و حداقلهای ممکن برای رسیدن به توافقی بزرگ که به همه کمک کند از شکست حتمی بگریزند، را مورد تحلیل قرار میدهیم.
موضع اوکراین
در مطالعه ای که توسط گوتمیلر، دیپلمات آمریکایی، معاون سابق وزیر امور خارجه و معاون سابق دبیرکل ناتو انجام شده، این محقق معتقد است که ترامپ نباید اوکراینی ها را مجبور به تسلیم کامل کند، زیرا این یک ضرر برای خود ترامپ است. این محقق در مطالعه منتشر شده توسط مجله اروپایی "گرند کانتیننت با عنوان سه پیشنهاد برای پایان دادن به جنگ اوکراین اضافه میکند که کیف در ابتدا شجاعانه از خود دفاع کرد و مانع از دستیابی ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه به هدف استراتژیک خود شد.علاوه بر این، کییف توانست بخشی از خاک روسیه را در منطقه کورسک تصرف کند که آن را بهعنوان یک کارت در مذاکره با مسکو کمک استفاده کند.
اگرچه رئیس جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، اصرار دارد که حتی یک سرباز روس در خاک اوکراین از جمله کریمه و مناطق دونباس باقی نخواهد ماند، اما اوکراین در حال حاضر خود را از نظر نظامی در موقعیت ضعیفی میبیند. به نوبه خود، پل آدامز، خبرنگار دیپلماتیک بیبیسی، در گزارشی با عنوان «آیا جنگ در اوکراین تا سال ۲۰۲۵پایان مییابد؟»، این موضوع را با توجه به پیشرفت عظیم ماشین جنگی روسیه در شرق اوکراین وموجب نزدیک شدن به پایان جنگ میداند.
به نظر می رسد اوکراین در سومین سال خود با هزینه یک میلیون کشته و زخمی در موقعیت بازندهای قرار دارد. نظرسنجی منتشر شده توسط مرکز تحقیقات Razumkov اوکراین نشان داد که تقریباً نیمی از اوکراینیها در حال حاضر از مذاکره با روسیه حمایت میکنند، در حالی که این میزان در سال گذشته تنها ۲۰ درصد بود و اکثر اوکراینیها دیگر مطمئن نیستند که کشورشان در نهایت برنده جنگ خواهد شد.
خسارات روسیه
امیل وایسند، محقق سیاسی، در خصوص آینده جنگ در اوکراین پس از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفیدمیگوید: روسیه در حال حاضر حدود ۲۰ درصد از خاک اوکراین را اشغال کرده است، بخشهایی از مناطق لوهانسک، دونتسک، خرسون و زاپوریژیا.
علاوه بر این، رئیس جمهور روسیه خواهان تضمین این است که اوکراین هرگز به ناتو نپیوندد تا هرگونه حضور نظامی ناتو در نزدیکی مرزهای خود را تضمین کند. به گفته محقق گاتمیلر، علیرغم پیشرفت میدانی فعلی روسیه، تعداد تلفات جنگی این کشور تا نوامبر گذشته به ۷۰۰ هزار نفر رسیده است، مسکو در حال حاضر از ضعف شدید در رشد جمعیتی خود رنج میبرد و به همین دلیل به دنبال نیروهای نظامی در از کشورهای دیگر است. گفته میشود روسیه قبلاً سربازهای را از کره شمالی جذب کرده است. به نوبه خود، آدامز، خبرنگار دیپلماتیک بیبیسی تأیید میکند که اقتصاد روسیه به دلیل جنگ و تحریمهای غرب تضعیف شده است. ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه در کنفرانس مطبوعاتی پایان سال خود اذعان کرد که تحریمها بر اقتصاد روسیه تأثیر میگذارند و بنابراین هزینه انسانی و اقتصادی این جنگ ممکن است پوتین را به پذیرش مذاکرات سوق دهد.
موضع اروپا و ناتو
ناتو به حمایت از اوکراین ادامه میدهد، اما اگر دونالد ترامپ به وعده خود مبنی بر توقف یا حتی کاهش کمکهای نظامی آمریکا به اوکراین عمل کند، کار دشوار خواهد شد. زیرا واشنگتن بزرگترین اهداکننده کمکهای نظامی به اوکراین است. به گفته محقق گوتمیلر، تا پایان اکتبر ۲۰۲۴، ایالات متحده بیش از ۶۴.۱ میلیارد دلار کمک نظامی به اوکراین ارائه کرده است. شکی نیست که عقب نشینی ایالات متحده از حمایت از تلاشهای جنگی در اوکراین، بار قاره کهن را دوچندان میکند، قارهای که - به گفته محقق سیاسی فرانسوی، ویزند - از یک بحران سه بعدی رنج میبرد: اقتصادی (تعرفه های ایالات متحده). ، سیاسی (ظهور احزاب راست افرلطی) و نظامی (سرمایه گذاری ضعیف در حوزه دفاعی).
ویزاند معتقد است که اروپا از اختلاف نظر در مورد روسیه رنج میبرد. مانند لهستان و کشورهای بالتیک و کشورهای نزدیک به روسیه مانند مجارستان، اسلواکی و صربستان. در ژوئن گذشته، اتحادیه اروپا مذاکراتی را با اوکراین آغاز کرد تا درها را برای الحاق این کشور به اتحادیه باز کند که فرآیندی طولانی و پیچیده است. ظاهراً این مورد علاقه رئیس جمهور روسیه نیست، که در این مورد صحبت نکرده است، برخلاف تلاشهای اوکراین برای پیوستن به ناتو.
سیاست ترامپ
به گفته ویزاند، محقق سیاسی فرانسوی، تاکتیک های دونالد ترامپ با هدف ایجاد هرج و مرج به منظور قرار دادن طرف های دیگر در حالت تدافعی قبل از ورود به مذاکرات واقعی برای رسیدن به آنچه میخواهد است. این یک کاربرد معمولی از تکنیکهای مذاکره است که توسط توسعه دهندگان املاک و مستغلات استفاده می شود، همانطور که او در کتاب خود «ترامپ: هنر معامله» که با همکاری روزنامه نگار تونی شوارتز نوشته شد و اولین بار در سال ۱۹۸۷ منتشر شد، بیان کرد.
در همین زمینه، محقق گاتمیلور معتقد است که ترامپ دوست دارد اهداف بزرگی را تعیین کند تا بتواند به خود ببالد که از آن دسته تاجرهایی است که میتواند کارهای دشوار را به سرعت انجام دهد، اما همچنین اجازه نخواهد داد که جنگ اوکراین با تصویری از پیروزی پوتین پایان یابد. گاتمولر معتقد است که ترامپ از هر فرصتی برای تغییر پویایی وقایع و اعمال فشار مؤثر بر پوتین برخوردار است، به خصوص که رئیس جمهور روسیه انگیزههای قوی برای حفظ رابطه با ترامپ دارد. و لز سوی دیگر سخت در تلاش است تا از شر تحریمهای سختی که اقتصاد روسیه را خسته کرده است خلاص شود.
گاتمیلر معتقد است که پذیرش امتیازاتی که از ترامپ انتظار میرود، برای پوتین غیرممکن نخواهد بود، بهویژه اگر این امتیازات هوشمندانه باشد.
پیشنهادات برای پایان جنگ
مطالعهای که گوتمیلر انجام داده، سه پیشنهاد برای پایان جنگ ارائه میدهد:
- تقسیم موقت: این پیشنهاد به حفظ وضعیت کنونی توسط روسیه اشاره دارد، بدون اینکه این تقسیم بهعنوان حقی دائمی شناخته شود.
- تبدیل عضویت به یک احتمال: بهجای حذف موضوع عضویت اوکراین در ناتو، پیشنهاد میشود که این عضویت بهعنوان یک گزینه غیرالزامی مطرح شود.
- از سرگیری مذاکرات تسلیحات هستهای: این پیشنهاد میتواند به توافقات نهایی برای کاهش تنشها کمک کند و فرصتی برای بهبود روابط بینالمللی فراهم آورد.
طرحهای که در واشنگتن ارائه شده است
امیل ویسان پژوهشگر سیاسی فرانسوی در مطالعه خود به سه طرحی اشاره کرد که به گفته وی برای صلح اوکراین در واشنگتن در حال مطالعه و بررسی است.
طرح رسمی
این طرح توسط کیت کلوگ، ژنرال بازنشسته آمریکایی که دونالد ترامپ او را به عنوان فرستاده ویژه خود در مورد درگیری بین روسیه و اوکراین انتخاب کرد، و فرد فلیتز، مشاور سابق شورای امنیت ملی ایالات متحده، نوشته شده است. این طرح خط مرزی کنونی را مسدود میکند و در نتیجه شرق اوکراین و کریمه را به عنوان بخشی از روسیه به رسمیت میشناسد و تحریمهای غرب علیه روسیه برداشته خواهد شد.
طرح ونس
گفته میشود، معاون جدید رئیسجمهور آمریکا، دی جی ونس همچنین ایده ادغام اوکراین در ناتو را رد می کند تا مجددا بهانهای برای روسها برای حمله به اوکراین فراهم نشود. بر اساس گزارش وال استریت ژورنال، منطقه غیرنظامی در اوکراین ۱۲۹۰ کیلومتر طول خواهد داشت و توسط نیروهایی از اروپا (به احتمال زیاد فرانسه، بریتانیا و احتمالا آلمان) نظارت خواهد شد.
طرح گرنل
این طرحی است که توسط سفیر سابق ایالات متحده در آلمان در دوره اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ریچارد گرنل، پیشنهاد شده بود، که گفته می شود برطبق منافع رئیس جمهور جمهوری خواه در شرق اوکراین ایجاد شده است و او نیز مانند دیجی ونس، ایده پیوستن اوکراین به ناتو را رد میکند. در حالی که محققان موافق هستند که شاید برای دونالد ترامپ آوردن همه طرف ها به میز مذاکره دشوار نباشد، سخت ترین کار دستیابی به سناریویی است که بدون ارائه تصویری از پیروزی به پوتین، به جنگ پایان دهد. در هر صورت، به نظر میرسد اروپا برای روزهای سختی آماده شده است، همانطور که الکساندر استاب، رئیس جمهور فنلاند در ۱۴ ژانویه در مصاحبه با یورونیوز به شدت بیان کرد که «تعطیلات تاریخ برای اروپا به پایان رسیده است» و باید تلاشهای دفاعی خود را در این زمینه افزایش دهد. در مواجهه با روسیه، «جنگ سرد جدید» به تازگی آغاز شده است.
منبع : الجزیره عربی