سیدحسن نصرالله در حمله رژیم اسرائیل به ضاحیه بیروت به شهادت رسید. اسرائیلی‌ها، اما در رسیدن به هدف ترور هم‌زمان دبیرکل حزب‌الله و نفر دوم این گروه یعنی سید هاشم صفی‌الدین ناکام ماند. هرچند در ابتدا گفته شد که صفی‌الدین در کنار سید حسن نصرالله به شهادت رسیده؛ اما این خبر تکذیب شد و سپس رسانه‌های اسرائیلی نیز تأیید کردند که او ترور نشده است. 

صفی‌الدین حالا احتمالا در یکی از امنیتی‌ترین مکان‌های حزب‌الله است؛ چراکه رسانه‌ها از او به‌عنوان جانشین دبیرکل حزب‌الله نام می‌برند. اما آیا پسرخاله شهید سید حسن نصرالله تنها گزینه برای دبیرکلی حزب‌الله لبنان است؟ گمانه‌زنی‌های برخی تحلیلگران نشان می‌دهد که آیت‌الله شیخ محمد یزبک، از برجسته‌ترین علما و مجتهدان شیعه لبنان، شیخ نعیم قاسم، قائم‌مقام دبیرکل حزب‌الله و از چهره‌های قدیمی جریان سیاسی شیعه در لبنان یا سید هاشم صفی‌الدین، معاون اجرایی حزب و از چهره‌های قدیمی مقاومت، گزینه‌های جایگزینی سید شهید حسن نصرالله باشند. با وجود آنکه حزب‌الله لبنان نسبت به گمانه‌زنی رسانه‌ها واکنش نشان نداده است؛ اما رسانه‌های عربی سید هاشم صفی‌الدین را گزینه اصلی جایگزینی شهید مقاومت «سید حسن نصرالله» معرفی می‌کنند. از میان نامزد‌های احتمالی برای جانشینی شهید حسن نصرالله، «هاشم صفی‌الدین» از بسیاری جهات از جمله ظاهر و نحوه صحبت کردن به حسن نصرالله شباهت دارد.

چه آنکه رسانه‌های اسرائیلی، چون یدیعوت آحارانوت نیز چنین پیش‌بینی دارند و این رسانه با انتشار خبری نوشت که احتمال زیادی داده می‌شود هاشم صفی‌الدین، مرد شماره دو حزب‌الله لبنان در زمان فرماندهی حسن نصرالله که روابط نزدیکی نیز با جمهوری اسلامی ایران دارد، رهبری این گروه را برعهده بگیرد.

سید هاشم صفی‌الدین کیست؟!
هاشم صفی‌الدین تاکنون بر سیستم آموزشی و امور مالی حزب‌الله لبنان از جمله سرمایه‌گذاری این گروه برای «تأمین مالی فعالیت‌ها» نظارت داشته است. او از سال ۲۰۱۷ در فهرست به اصطلاح سیاه آمریکا قرار دارد. بنا بر نوشته رسانه‌های اسرائیلی، هاشم صفی‌الدین که رئیس شورای اجرایی حزب‌الله بوده، در حمله روز جمعه رژیم اسرائیل به پناهگاه حزب‌الله زنده مانده یا اساسا در آن محل حضور نداشته است. نیویورک‌تایمز به نقل از سه مقام ارشد رژیم صهیونیستی نوشت: «هاشم صفی‌الدین، دبیر شورای اجرایی حزب‌الله لبنان که نقش کلیدی در تشکیلات سیاسی و اجتماعی مقاومت حزب‌الله دارد، در ساختمانی که توسط ارتش اسرائیل در ضاحیه هدف حمله قرار گرفت، حضور نداشته است.»

این در حالی است که در حمله‌ای به مقر مرکزی گروه حزب‌الله لبنان در ضاحیه بیروت، گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن بود که اعضای برجسته حزب‌الله در آن جلسه حضور داشتند. کارشناسان سیاسی می‌گویند: «چند سالی است که دبیرکل توسط یک شورا انتخاب می‌شود که خود این شورا از طرف اعضای مجالس (شوراهای) حزب و مسئولین حزب، اعم از مسئولین درجه دوم و سوم انتخاب می‌شود.»

هاشم صفی‌الدین در سال ۱۹۶۴ در جنوب لبنان در خانواده‌ای سرشناس در منطقه به دنیا آمد. او در دهه ۱۹۸۰ به همراه خویشاوند خود حسن نصرالله برای تحصیل علوم دینی راهی شهر قم شد. در سال ۱۹۸۳ با دختر محمدعلی الامین از اعضای شورای قانونگذاری شورای اسلامی شیعیان لبنان ازدواج کرد. در سال ۱۹۹۴ نصرالله، هاشم صفی‌الدین را به‌عنوان رئیس منطقه بیروت حزب‌الله منصوب کرد. او سپس در سال ۱۹۹۵ ریاست شورای جهاد را که مسئول فعالیت‌های نظامی حزب‌الله بود برعهده گرفت. در سال ۱۹۹۸ صفی‌الدین به‌عنوان مسئول شورای اجرایی ارتقا یافت. او در کنار حسن نصرالله و نعیم قاسم یکی از سه رهبر اصلی حزب‌الله است و از سال ۲۰۰۶ به‌عنوان جانشین احتمالی نصرالله شناخته می‌شود. ناظران سیاسی می‌گویند به دلیل وخامت شرایط امنیتی در لبنان ممکن است انتخاب و اعلام جانشین سید حسن نصرالله با تأخیر انجام شود. چه آنکه انتخاب دبیر کل حزب‌الله نیازمند برگزاری جلسه شورای حزب است و در شرایط کنونی لبنان و تهدیدات رژیم اسرائیل، برگزاری چنین جلسه‌ای با ملاحظات قابل‌توجهی همراه است.

شیخ نعیم قاسم کیست؟
شیخ نعیم قاسم (زاده ۱۹۵۳) قائم‌مقام دبیرکل حزب‌الله لبنان و از شخصیت‌های اثرگذار شیعه در سیاست لبنان است. نعیم قاسم در کفرفیلا زاده شد. لیسانس شیمی خود را به زبان فرانسه از دانشگاه لبنان دریافت کرد و در کنار تحصیلات دانشگاهی در حوزه علمیه لبنان نیز دروس دینی را فرا گرفت. وی به همراه امام موسی صدر در تشکیل جنبش امل و نیز در تأسیس حزب‌الله لبنان مشارکت داشت. او همچنین از سال ۱۹۹۱م طی پنج دوره متوالی نایب رئیس حزب‌الله لبنان شده و فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بسیاری دارند.

شیخ محمد یزبک کیست؟!
محمد یزبک در سال ۱۹۵۰ میلادی در یکی از روستا‌های بقاع شمالی از استان بعلبک و در روستای «بودای» در خانواده‌ای مؤمن و متوسط الحال، چشم به جهان گشود. شیخ یزبک تحصیلات ابتدایی خود را در شرق بیروت در منطقه‌ای به نام «برج حمود» به پایان رساند؛ اما برای گذراندن مرحله متوسطه بار دیگر به بعلبک و از جمله مدرسه دولتی روستای بودای بازگشت تا این مرحله از تحصیلات خود را در اینجا سپری کند.

در سال ۱۹۶۵ میلادی به دلیل علاقه به تحصیل علوم دینی و با اینکه از این علوم هیچ سررشته‌ای نداشت، راهی حوزه علمیه نجف اشرف در عراق شد، مکانی که ایشان برای آن احترام و جایگاه خاصی قائل بودند.

اولین مرشد و راهنمای شیخ در حوزه علمیه نجف اشرف، آیت‌الله سید محسن حکیم (ره) بود که طلاب لبنان نزد ایشان از جایگاه و موقعیت خاصی برخوردار بودند؛ به همین دلیل شیخ مورد توجه و حمایت‌های آن مرجع عالیقدر قرار گرفت تا بتواند فراگیری علوم دینی در حوزه نجف اشرف را دنبال کند.

آیت‌الله شیخ محمد یزبک از برجسته‌ترین علما و مجتهدان شیعه لبنان است که محبوبیت فراوانی در میان مردم لبنان و شیعیان به‌ویژه در بین رزمندگان مقاومت اسلامی و حزب‌الله دارد. اصلی‌ترین عامل محبوبیت شیخ در میان لبنانی‌ها، انتصاب وی از سوی امام خمینی (ره) و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و نیز علاقه ویژه سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان به اوست.

شیخ یزبک که بالاترین مقام دینی و فقهی در مقاومت اسلامی در لبنان به‌شمار می‌آید، از ابتدا تاکنون، پایبندی خود را به آرمان‌های دین اسلام و مذهب تشیع و نیز انقلاب اسلامی و ولایت مطلقه فقیه به اثبات رسانده و تا امروز در تمامی صحنه‌های مبارزه و مقاومت، حضوری چشمگیر و مؤثر داشته است.
مردم بعلبک و هرمل، شیخ را نماد تواضع در عین عزت، مردمداری در عین عبادت، جهاد در عین محبت و روشن‌اندیشی مبتنی بر فقاهت می‌دانند و عطر تبعیت از ولایت فقیه و انتظار ظهور امام عصر (عج) را از وجود وی استشمام می‌کنند.

دبیرکل حزب‌الله لبنان چگونه انتخاب می‌شود؟
امکان دارد که در کنار چهره‌های مطرح حزب‌الله افراد دیگری نیز به عنوان گزینه‌های احتمالی جانشینی مطرح باشند. اما اینکه چه سازوکاری برای این انتخاب وجود دارد هنوز روشن و اعلام‌شده نیست. آخرین اظهارنظر در این زمینه به سال ۱۳۸۹ باز می‌گردد. وقتی که علی فیاض نماینده سابق پارلمان لبنان و از اعضای ارشد حزب‌الله لبنان درمصاحبه‌ای درباره فرآیند انتخاب دبیرکل گفت: «چند سالی است که دبیر کل توسط یک شورا انتخاب می‌شود که خود این شورا از طرف اعضای مجالس (شوراهای) حزب و مسئولین حزب، اعم از مسئولین درجه دوم و سوم، انتخاب می‌شود.»، اما آیا این فرآیند همچنان وجود دارد؟ اگر این فرآیند وجود داشته باشد در شرایط امنیتی و جنگی تمام عیار چگونه می‌توان آن را اجرایی کرد؟ در غیر این صورت دبیرکل بعدی حزب‌الله چگونه انتخاب خواهد شد؟ اینها پرسش‌هایی است که پاسخ آنها چندان روشن نیست با این وجود و با توجه به شرایط حساس موجود در منطقه و ضرورت پاسخگویی قاطع مقاومت به دشمن صهیونیستی انتظار می‌رود حزب الله به زودی دبیرکل جدید را انتخاب و معرفی کند.

منبع: روزنامه صبح نو