هر ساله هزاران داوطلب با امید ورود به رشته‌های پزشکی با یکدیگر رقابت می‌کنند، در حالی که سیستم بهداشتی کشور نیاز مبرمی به افزایش تعداد پزشکان دارد. افزایش ظرفیت پذیرش در دانشگاه‌های علوم پزشکی نه تنها می‌تواند به کاهش این صف‌های طولانی کمک کند، بلکه می‌تواند بهبود چشمگیری در کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی کشور ایجاد کند.
در سال‌های اخیر، یکی از چالش‌های سیستم آموزشی و بهداشتی ایران، صف‌های طولانی و تقاضای بسیار بالا برای شرکت در کنکور تجربی، به‌ویژه رشته پزشکی بوده است. هر ساله هزاران دانش‌آموز با امید ورود به رشته‌های پرطرفداری چون پزشکی، دندان‌پزشکی و داروسازی به رقابت می‌پردازند. این در حالی است که به گفته متخصصان ایران با کمبود پزشک و کادر درمانی مواجه است. مسئله‌ای که نه تنها بر کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی تأثیر می‌گذارد، بلکه فشار زیادی بر سیستم بهداشتی کشور وارد می‌کند. با وجود این نیاز مبرم، تناقض میان تقاضای بالا برای رشته‌های پزشکی و کمبود پزشک در کشور سوالاتی را مطرح می‌کند که نیازمند بررسی دقیق و جامع است.
چرا پزشکی برای داوطلبان جذاب است؟
چندی پیش بود که در گزارش تصویری صدا و سیما علاقه زیاد داوطلبان کنکور ۱۴۰۳ به رشته پزشکی مورد بحث قرار گرفت. بر اساس این گزارش پزشکی همواره به عنوان یک حرفه با اعتبار اجتماعی بالا شناخته می‌شود. بسیاری از خانواده‌ها و دانش‌آموزان به دلیل جایگاه اجتماعی بالای پزشکان، به این رشته تمایل دارند. در راستای گزارش صدا و سیما، حرفه پزشکی به دلیل درآمد مناسب و امنیت شغلی بالا، یکی از گزینه‌های جذاب برای دانش‌آموزان و خانواده‌ها است. بسیاری از افراد به دلیل عدم اطمینان به سایر رشته‌ها و بازار کار ناپایدار، به سمت رشته پزشکی گرایش پیدا می‌کنند. در جامعه ایرانی، خانواده‌ها نقش مهمی در انتخاب رشته تحصیلی فرزندان دارند. بسیاری از والدین به دلیل ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی، فرزندان خود را به سمت رشته‌های پزشکی سوق می‌دهند.
سرانه پایین با وجود داوطلبانی برای رشته پزشکی
یکی از مشکلات اساسی در زمینه بهداشت و درمان، کمبود پزشک و کادر درمانی است. بررسی تعداد پزشکان و دندان‌پزشکان در کشور حاکی از کمبود شدید و عدم پاسخگویی مناسب به تقاضای موجود در کشور است. طبق آمار‌های سازمان نظام پزشکی سرانه تعداد پزشک در کشور حدود ۱.۳ به ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت است. این در حالی است که میانگین سرانه پزشک در کشورهای پیشرو در حوزه سلامت از ۳ پزشک به ازای ۱۰۰۰ نفر و بیشتر است. همچنین در بین ۲۵ کشور آسیای میانه و غرب آسیا، ایران در جایگاه بیستم از نظر سرانه پزشک قرار دارد. با توجه به داشتن پتانسیل بالا و وجود علاقه مندانی برای تحصیل در این رشته، کشور همچنان با کمبود پزشک و کادر درمانی مواجه است. یکی از علل این کمبود می‌تواند تعداد کم دانشجویان پذیرفته‌شده در رشته‌های پزشکی نسبت به تقاضای موجود باشد.
برای حل این مشکل و بهبود وضعیت، افزایش ظرفیت پذیرش دانشگاه‌های علوم پزشکی می‌تواند به عنوان یک راهکار مؤثر عمل کند. این افزایش ظرفیت نه تنها می‌تواند صف‌های طولانی کنکور را کاهش دهد؛ بلکه با تربیت تعداد بیشتری پزشک، سرانه پزشکان را نیز بالا خواهد برد. علاوه بر این، افزایش ظرفیت پذیرش در دانشگاه‌های علوم پزشکی می‌تواند به توزیع بهتر و عادلانه‌تر پزشکان در سراسر کشور کمک کند. این امر به ویژه در مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته که با کمبود شدید پزشک مواجه هستند، اهمیت دارد.
تقاضای بالا برای رشته پزشکی در ایران به دلایل مختلفی از جمله جایگاه اجتماعی و امنیت شغلی بالاست. با این حال، برای کاهش صف‌های طولانی کنکور تجربی و تأمین نیاز کشور به پزشکان، می‌توان اقداماتی نظیر افزایش ظرفیت پذیرش و توزیع متوازن پزشکان انجام داد. افزایش ظرفیت پذیرش دانشگاه‌های علوم پزشکی به طور خاص می‌تواند تأثیر بسزایی در کاهش صف‌های کنکور و افزایش سرانه پزشکان در کشور داشته باشد.
با توجه به مشکلات موجود و نیاز مبرم به پزشکان بیشتر، افزایش ظرفیت پذیرش دانشگاه‌های علوم پزشکی یک راهکار اساسی برای بهبود سیستم بهداشتی و درمانی کشور است. این اقدام می‌تواند در بلندمدت به ایجاد توازن بهتر در توزیع پزشکان، ارتقای کیفیت خدمات بهداشتی و افزایش رضایت‌مندی مردم منجر شود.
