حماسه کربلا، بزرگترین و دلخراش‌ترین واقعه تاریخ است که پس از ۱۴۰۰ سال هنوز هم زنده مانده و پس از چهارده قرن به یاد آن واقعه اشک‌ها ریخته می شود و ناله و فریاد به پا است.

کربلا تنها یک حادثه نیست بلکه یک واقعه است که انسان های بسیاری در طول چهارده قرن در این مکتب تربیت شده اند.

شهرستان کوهبنان مهد عزاداری‌های سنتی استان کرمان است، به گونه‌ای که  برگزاری مراسم های مختلف در روز عاشورا از جمله  جوش‌زنی سنتی تکیه شهید روح‌الامینی و مسجد جامع واقع در محله انصار‌ کوهبنان، سنگ‌زنی روستای کهن‌، جوش‌زنی دهستان های خرمدشت‌ و جور ، عزاداری سنتی بخش طغرالجرد ، پرده‌‌خوانی کوهبنان و هیات یا عباسی حسینیه بزرگ این شهرستان در نوع خود در کشور بی‌نظیر است.

همزمان با روز عاشورا پس از برگزاری مراسم زیارت عاشورا در مساجد و تکایا با حضور اقشار مختلف مردم دسته‌ها و هیات‌های عزاداری از جای جای شهر کوهبنان از ساعت ابتدایی روز عاشورا دور هم گرد می‌آیند و دسته‌های زنجیر‌زنی و سینه‌زنی با حضور عشاق و عزاداران حسینی که عموما جوانان و نوجوانان هستند، تشکیل می‌شود.

پس از برگزاری زیارت عاشورا و پخش آش و حلیم مخصوص، حرکت هیات‌ها در خیابان‌ها و کوچه‌ها آغاز می‌شود و در نهایت پس از طی چندین خیابان و مسافت طولانی با رفتن به خانه مرحوم آقا میرسیدحسین در خیابان طالقانی به طرف امامزاده بی‌بی عصمت (ع) حرکت می‌کنند.

پس از ساعت‌ها عزاداری و رسیدن هیات‌ها به جایگاه اصلی در امامزاده بی‌بی عصمت و برگزاری مراسم عزاداری سنتی توسط هیات جوش‌ زنی تکیه شهید روح‌الامینی و‌مسجد جامع کوهبنان مراسم باشکوه نماز جماعت ظهر عاشورا با حضور مردم عزادار اقامه می‌شود و در نهایت عزاداران در مساجد ، تکایا و منازل میهمان سفره غذای نذری خواهند بود.

مردم شهر کوهبنان در طول مسیر تا امام‌زاده بی‌بی عصمت با استقرار موکب ها به یاد شهیدان کربلا از عزاداران با چای، شربت، شله زرد و شیرکاکائو پذیرایی می‌کنند.

در ظهر روز عاشورا در بسیاری از تکایا و منازل شهر کوهبنان در محلات مختلف توزیع غذای نذری خصوصا آبگوشت سنتی را شاهد هستیم البته امروز شاهد توزیع انواع غذاهای نذری از جمله چلو قرمه سنتی ، قرمه سبزی ، خورشت قیمه ، استانبولی پلو هستیم.

در گذشته نه چندان دور در روز تاسوعا و عاشورا نذر نان را در کوهبنان شاهد بودیم به گونه ای که در بسیاری از منازل به یاد شهدای کربلا نان تنوری داغ بین عزاداران توزیع می شد که متاسفانه این سنت امروزه بسیار کم رنگ شده است.

طبق روال قرن اخیر در عصر روز عاشورا گروه تعزیه‌‌خوانی در دهستان خرمدشت با بهره جستن از امکانات و به سبک جریان تاریخی عاشورا به اجرای تعزیه می‌پردازند و اکثر مردم شهرستان و شهرستان های بهایاد ، یزد ، بافق، کرج ، تهران ، قزوین و.... به این دهستان می‌ آیند تا از نزدیک تعزیه خوانی را ببینند.

طبق روال سالیان متوالی در بین نماز ظهر و عصر روز عاشورا در امام‌زاده بی‌بی عصمت یکی از مداحان پیشکسوت کوهبنان از جمله سید مصطفی روح‌الامینی از پیرغلامان شهرستان به نوحه‌سرایی و عزاداری عمومی می‌پردازد.

از جمله سنت های هزار ساله در روز عاشورا آئین جوش‌زنی و عزاداری سنتی در کوهبنان است.

شهرستان کوهبنان مهد عزاداری‌های سنتی استان کرمان است، به گونه‌ای که مراسم جوش‌زنی تکیه شهید روح‌الامینی و مسجد جامع واقع در محله انصار‌ کوهبنان، سنگ‌زنی روستای کهن‌، جوش‌زنی دهستان های خرمدشت‌ و جور ، عزاداری سنتی بخش طغرالجرد ، پرده‌‌خوانی کوهبنان و هیئت یا عباسی حسینیه بزرگ شهرستان و هیئت  مسجد فاطمیه در نوع خود در کشور بی‌نظیر است.

با تلاش‌های صورت گرفته توسط اداره میراث فرهنگی شهرستان طی سالیان گذشته چند مراسم سنتی کوهبنان جز آثار ملی معنوی به ثبت رسیده است.

در هر نقطه‌ای از شهرستان کوهبنان آداب و رسوم خاصی برای عزاداری در ایام محرم وجود دارد، جوش‌زنی سنتی و روش چند صد ساله مردم ولایت‌مدار محله انصار کوهبنان همراه با ابراز همدردی با اسرای اهل‌بیت (ع) از جمله این برنامه ها است که تقریبا قدمتی به بلندای تاریخ دارد.

در جوش‌زنی کوهبنان معمولا ساداتی که سبک خواندن نوحه را تعلیم دیده‌اند با سبک خاصی نوحه‌سرایی می‌کنند و عزاداران هم با سبک خاصی حرکت می‌کنند عموما سادات با شال گردن و کلاه سبز در این مراسم شرکت می‌کنند و در ابتدای دسته‌جات قرار می‌گیرند و در حقیقت از بانیان و گردانندگان اصلی مراسم هستند.

عزاداری سنتی تکیه شهید روح‌الامینی و مسجد جامع کوهبنان قدمتی هزار ساله دارد

این مراسم طرفداران فراوانی دارد به گونه‌ای که جوانان با شور و اشتیاق خاصی وارد این هیات می‌شوند و بسیاری از مردم در روز‌های تاسوعا و عاشورا خود را از استان‌ها و شهرستان‌های مجاور به بقاع متبرکه شهرستان می‌رسانند تا شاهد عزاداری سنتی این هیات باشند.

از پیرغلامان مراسم جوش‌زنی در کوهبنان می‌توان از مرحوم سید مرتضی روح‌الامینی، مرحوم سید موسی روح‌الامینی، مرحوم سید محمد روح الامینی، مرحوم میر عبدالحسین روح‌الامینی، مرحوم کربلایی درویش آبجر، مرحوم حسن خالداری، مرحوم درویش درویشی و… یاد کرد.

همچنین از ذاکرین مراسم عزاداری سنتی کوهبنان در صد سال گذشته مرحوم کربلایی درویش آبجر، مرحوم سید موسی روح الامینی و مرحوم سید محمد روح الامینی بوده اند که با سبک و روش خاص نوحه خوانی حال و هوای معنوی به مراسم می‌دادند.