تجزیه و تحلیل جدید بیش از ۲۷۰۰ بیمار نشان می‌دهد که تمیز نگه داشتن دندان‌ها می‌تواند افراد بستری در بیمارستان را از ابتلا به ذات‌الریه در امان نگه دارد و موارد کمتری از عفونت رایج ریه با مسواک زدن روزانه مرتبط است.

سلینا ارنزلر و مایکل کلمپاس، دو اپیدمیولوژیست متخصص در بیماری‌های عفونی در بیمارستان زنان و بریگهام در بوستون، داده‌های ۱۵ کارآزمایی بالینی را جمع‌آوری کردند که در آن افراد چندین بار در روز دندان‌های خود را مسواک می‌زدند یا دهان خود را با دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده می‌شستند.

در حالی که منفعت رعایت بهداشت دهان و دندان کاملاً واضح به نظر می‌رسد، تمیز کردن دندان‌ها همچنین می‌تواند مانع از نفوذ باکتری‌ها یا سایر عوامل بیماری‌زا به گلو و ابتلا به عفونت‌های ریوی مانند ذات‌الریه شود. البته شواهد این امر تاکنون به ویژه برای بیماران بستری در بیمارستان که نمی‌توانند بدون کمک کسی مسواک بزنند، کمی متناقض بوده است.

سلینا ارنزلر و مایکل کلمپاس با تجزیه و تحلیل داده‌های مربوط به ۲۷۸۶ بیمار درگیر در ۱۵ کارآزمایی بالینی دریافتند که میزان ابتلا به ذات‌الریه در بیمارستان در میان بیمارانی که به طور تصادفی به مسواک زدن روزانه یا بیشتر پرداخته‌اند، کمتر است.

ذات‌الریه اکتسابی بیمارستانی یک عفونت ریه شایع و کشنده است که می‌تواند بیمارانی را که از قبل بیمار هستند، با شدت بیشتری بیمار کند. از مطالعات انجام شده در سراسر جهان، میزان بروز آن از یک در ۵۰ تا یک در ۲۰۰ بستری در بیمارستان متغیر است.

بیماران بدحالی که در بیمارستان بستری می‌شوند ممکن است به شکل ویژه در برابر عفونت آسیب‌پذیر باشند و سپس خود را در محیطی ببینند که مملو از میکروب‌های مقاوم به دارو است. به طور کلی، بین پنج تا ۱۰ درصد از بیماران بستری در بیمارستان در طول اقامت خود به نوعی عفونت مبتلا می‌شوند.

بیمارستان‌ها تمام تلاش خود را می‌کنند تا از انتشار عوامل بیماری‌زا جلوگیری کنند. اما این پژوهش نشان می‌دهد که استفاده از مسواک زدن در مراقبت از بیماران و تشویق سایر بیماران به انجام همین کار می‌تواند راهی کم هزینه برای بهبود سلامت دهان و دندان و کاهش موارد ذات‌الریه باشد.

در حالی که مراقبت از دهان اغلب به شکل ضد عفونی کننده برای بیماران ارائه می‌شود، میکروفلورا - باکتری‌های جمعی و سایر میکروارگانیسم‌های موجود در یک میزبان - ممکن است به دلیل توانایی‌شان برای پنهان شدن در زیست‌رشته‌ها باقی بمانند.

کلمپاس می‌گوید: در دنیای پزشکی پیشگیرانه بیمارستانی به ندرت می‌توان چنین چیزی را یافت که هم موثر و هم ارزان باشد. مطالعه ما نشان می‌دهد به جای یک دستگاه یا داروی جدید، چیزی به سادگی مسواک زدن دندان‌ها می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند.

مسواک زدن به طور قابل توجهی میزان ذات الریه را در بین بیمارانی که از سیستم‌های پشتیبانی تنفس استفاده می‌کردند، کاهش داد که اتفاقاً اکثر موارد در مطالعات مورد تجزیه و تحلیل را تشکیل می‌دادند. این کاهش معادل یک مورد ابتلا به ذات‌الریه به ازای هر ۱۲ بیمار بود که دندان‌هایشان را مسواک زده بودند.

همچنین برای بیماران بستری در بخش مراقبت‌های ویژه، مسواک زدن روزانه با مدت بستری کوتاه‌تر و استفاده‌ی کمتر از سیستم‌های کمک تنفسی همراه بود.

گفتنی است که سه بار یا بیشتر مسواک زدن در روز مزایای کمی نسبت به دو بار مسواک زدن در روز داشت.

کلمپاس می‌گوید: یافته‌های مطالعه ما بر اهمیت اجرای یک رویه بهداشت دهان و دندان که شامل مسواک زدن برای بیماران بستری در بیمارستان است، به ویژه آن‌هایی که از سیستم کمک تنفسی استفاده می‌کنند و ممکن است به کمک کادر درمان نیاز داشته باشند، تأکید می‌کند.

روپاک داتا، اپیدمیولوژیست بیمارستانی در دانشکده پزشکی ییل که در این پژوهش شرکت نداشته است، می‌گوید این تجزیه و تحلیل، داده‌های قانع‌کننده‌ای را ارائه می‌کند که این تصور را تقویت می‌کند که مسواک زدن روتین جزئی ضروری از مراقبت‌های استاندارد در بیماران استفاده کننده از تنفس مکانیکی است.

با این حال، هیچ اثر قابل توجهی در بین بیماران بستری که از تنفس مکانیکی استفاده نمی‌کردند، مشاهده نشد. به گفته پژوهشگران، این می‌تواند به این دلیل باشد که از ۱۵ مطالعه انجام شده در این تجزیه و تحلیل فقط دو مورد شامل بیمارانی بود که از تنفس مکانیکی استفاده نمی‌کردند، بنابراین مزایای مسواک زدن در کاهش ذات الریه در آن گروه نامشخص است.

این موارد ذات الریه اکتسابی بیمارستانی در بیمارانی که از تنفس مصنوعی استفاده نمی‌کردند به همان اندازه مهم است که باید از آن‌ها پیشگیری کرد. طبق یک مطالعه بزرگ در ۲۸۴ بیمارستان ایالات متحده که در اوایل سال جاری منتشر شد، این موارد در یک مورد از هر ۲۰۰ بستری رخ می‌دهد و بین این بیماران، یک نفر از هر پنج نفر در بیمارستان فوت می‌کند.

این مطالعه در مجله JAMA Internal Medicine منتشر شده است.

منبع: اس‌ای