ساعت ۲ ظهر است؛ راهم را از خیابان مرکزی شهر پیش می‌گیرم، با اینکه اکثر مغازه‌ها بسته هستند، اما چند دستفروش همچنان مشغول کارند.

جالب است، در همین مسیر کوتاهی که طی می‌کنم متوجه می‌شوم بیش از ۹۰ دستفروش مستقر هستند، البته همه نیستند، بلکه بساطشان هست تا کسی جایگزینشان نشود.

همین که از کنارشان رد می‌شوم، یکی از آنها به اصرار از من می‌خواهد که یک روسری بخرم، دلم به حالش می‌سوزد که برای لقمه نان حلال حتی ناچیز در قدم اول غرور خود را حراج می‌کند تا بتواند جنس‌های خود را بفروشد، فرقی نمی‌کند زن باشی یا مرد، اینکه از عابرین خواهش کنی خرید کنند، یکی از سخت‌ترین کارهای دنیاست.

اما این همه ماجرا نیست، مسیر را که کمی پیش‌ می‌روم، دستفروشانی هستند که اصلا برایشان مهم نیست، خرید کنی یا نه، حتی اگر بخواهی خرید کنی، آنها فروشنده نیستند.

این گروه از دست‌فروشان مشتریان خاص خود را دارند، مثل همان جوراب فروشی که حاضر نشد به من جوراب بفروشد ولی به یک شهروند دیگر یک جین جوراب با قیمت پایین فروخت، چون تجارت آنها از بسته‌های کوچکی است که جاساز شده و در واقع فروش برخی کالا یک نوع سرپوش برای آن است.

یا کودک دستفروشی که از شدت آفتاب سوختگی چهره‌اش معلوم نیست و هر بار که از کنارش رد می‌شوی، خاله صدایت می‌زند و با خواهش و تمنا از تو می‌خواهد که آدامس بخری.

یکی دو ساعت که کار این پسر بچه را زیر نظر می‌گیرم، متوجه می‌شوم که با زنی که در سر همین چهارراه تکدی‌گری می‌کند، نسبت دارد، همینطور با مردی که در یک نقطه دیگر از این خیابان دستفروشی می‌کند.

برخی از مغازه‌داران پیاده‌رو را تا ۶ میلیون تومان اجاره می‌دهند

در گوشه دیگری از خیابان پای یک کودک موقع رد شدن از پیاده‌رو به بساط دستفروش گیر می‌کند و چند شانه و فندک در نهر آب می‌افتد، مرد دستفروش با عصبانیت سیلی به صورت کودک می‌زند و همین حرکت کافیست که پدر پسربچه هم دستفروش را به باد کتک بگیرد، این نزاع با پا درمیانی بقیه کسبه و مردم پایان می‌یابد.

در گوشه دیگری از خیابان پای یک کودک موقع رد شدن از پیاده‌رو به بساط دستفروش گیر می‌کند و چند شانه و فندک در نهر آب می‌افتد، مرد دستفروش با عصبانیت سیلی به صورت کودک می‌زند و همین حرکت کافیست که پدر پسربچه هم دستفروش را به باد کتک بگیرد، این نزاع با پا درمیانی بقیه کسبه و مردم پایان می‌یابد.

داستان دست‌فروشان این خیابان و چند خیابان شلوغ شهر بس عجیب است، برخی از این دست‎فروشان محلی را که در آن مستقر هستند را اجاره کرده‌اند به رقم بالای ماهی حداقل ۶ میلیون تومان و جالبتر اینکه اصلا دوست ندارند این محل را از دست بدهند، گویی مالک پیاده‌رو هستند و جالبتر اینکه هیچ نیرویی هم قدرت جا به جایی آنها را ندارد.

اینجا هر دستفروش داستانی برای خودش دارد، یکی از دست‌فروشان فروشنده سیار یکی از کسبه است و اجناس وی را به قیمتی متفاوت در قالب دستفروشی عرضه می‌کند، جالبتر از همه اینها، داستان یک دستفروش است که پیاده روی اجاره شده توسط یک شخص دیگر را به قیمتی بالاتر اجاره کرده است.

جدا از فعالیتی که توسط این دست‌فروشان در حال انجام است، مزاحمت‌های این قشر به عابرین پیاده است که به خاطر ازدحام جمعیت پیش می‌آید، عابرانی که به خاطر این کسب و کار این دست فروشان، مجبورند راه خود را از پیاده رو کج کرده و از خیابان بگذرند و در نهایت خطراتی که برای آنها پیش می‌آید.

یکی از کاسبین محل با ناراحتی از فعالیت دست‌فروشان در خیابان گفت: از دست اینها آسایش نداریم، کل کاسبی من به خاطر یک دستفروش جوراب تحت تاثیر قرار گرفته است، نه اینکه فکر کنید، فعالیتش موازی با کار من است، نخیر؛ متاسفانه پیاده‌رو به قدری تنگ شده است که مشتری رغبتی برای گذر از این نقطه ندارد.

وی با اشاره به اینکه شهرداری و پلیس انتظامی باید فکری برای دستفروشان بکنند، افزود: متاسفانه هر روز بین دستفروشان و برخی از کسبه درگیری و نزاع وجود دارد، اما فردا صبح همان آش است و همان کاسه.

معاون شهردار زنجان نیز با اشاره به اینکه برخورد با سد معبر به صورت مستمر ادامه دارد، افزود: حجم کار در این حوزه گسترده است و به همین خاطر امور، با اولویت انجام می‌شود.

غلامحسن احمدی با اشاره به اینکه ۱۵ نفر از نیروهای شهرداری در حوزه پیشگیری از تخلفات ( سد معبر) فعالیت دارند، اضافه کرد: در واقع اگر راحت‌تر بگوییم رفع سد معبر به صورت روزانه در حال انجام است.

وی با بیان اینکه سد معبر تقریبا در همه نقاط شهر وجود دارد و در هسته مرکزی شهر و شهرک‌های اقماری این موضوع مشهود است، اظهار داشت: برای رسیدن به نتیجه مطلوب و برچیده شدن کامل این افراد که مزاحمت ایجاد می‌کنند باید دستگاه‌های دیگر هم پای کار باشند و هم مردم بیشتر همراهی کنند.

احمدی با اشاره به اینکه گاها برخورد با سد معبر موجب زد و خورد بین ماموران شهرداری و دست فروش می‌شود، اضافه کرد: پرونده این افراد نیز برای رسیدگی به دستگاه قضایی و دادسرا ارجاع می‌شود.

وی در ارتباط با پیاده‌رو فروشی نیز گفت: مطلع شده‌ایم که برخی از کسبه در چند نقطه پیاده‌روی مقابل مغازه خود را به قیمت‌های حدود ۵ یا ۶ میلیون تومان و یا حتی بیشتر اجاره می‌دهند، البته رقم اجاره در نقاط مختلف شهر متفاوت است.

احمدی گفت: قطعا این موضوع غیرقانونی بوده و با مسببین برخورد می‌شود؛ هرچند که آمار مشخصی از این افراد وجود ندارد.

در اثر درگیری بین نیروهای شهرداری و دستفروشان هشت پرونده جاری در دادسرا وجود دارد.

مدیر پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری زنجان نیز در این باره گفت: متاسفانه امروزه قالب دستفروشی تغییر کرده است و دیگر دستفروشی به معنای سابق نیست.

اسماعیل موسوی با اشاره به اینکه برخی از دستفروشان اصلا دستفروش نیستند و در پوشش آن بزه‌های دیگری انجام می‌دهند، تصریح کرد: برخی از دستفروشان به حدی خشن هستند که به محض دیدن مامور سد معبر چاقوکشی می‌کنند.

وی با بیان اینکه در برخی از نقاط شهر دستفروشی به یک ناهنجاری اجتماعی گسترده تبدیل شده است، افزود: متاسفانه تفکیک دستفروش واقعی با دستفروشی که به دنبال مقاصد سوء است کمی مشکل است و مهار این بحث نیازمند هم افزایی بین سازمانی در سطح شهر است که حل و فصل شود.

مدیر پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری زنجان با بیان اینکه در ۵ ماهه نخست امسال بیش از ۷۰۰ مورد اخطار به مغازه‌های داخل شهر و پیرامون شهر داده شده است؛ اضافه کرد: نتیجه بی توجهی به این اخطارها پلمب ۱۳۲ مغازه بوده است.

موسوی با بیان اینکه برخی از دست فروشان از افراد سابقه‌دار هستند، اضافه کرد: طبق آمار در اثر درگیری بین نیروهای شهرداری و دستفروشان هشت پرونده جاری در دادسرا وجود دارد.

مدیر پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری زنجان با اشاره به اینکه در پنج ماهه نخست امسال بیش از ۷۰۰ مورد اخطار به مغازه‌های داخل شهر و پیرامون شهر داده شده؛ اضافه کرد: نتیجه بی توجهی به این اخطارها پلمب ۱۳۲ مغازه بوده است.

وی در ارتباط با کاسبی پنهان برخی از دستفروشان گفت: متاسفانه این موضوع به یک روال تبدیل شده که برخورد با آنها را سخت‌تر کرده است.

مدیر پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری زنجان با اشاره به اینکه یکی دیگر از موانع برخورد با دستفروشان، مردم هستند، افزود: گاهی دخالت مردم در درگیری بین شهرداری و دستفروشان و دلسوزی شهروندان مانع کار می‌شود.

موسوی گفت: مردم تصور می‌کنند دستفروشان حتما نیازمند هستند، به همین دلیل در درگیری بین شهرداری و متخلف، جانب دستفروش را نگه می‌دارند، از طرفی مردم با آسیب‌های این نوع از دستفروشی آگاه نیستند که از جمله آن آسیب‌های پنهان و فروش اقلام غیرمجاز و گاه خرده فروشی مواد مخدر است، به خاطر همین کم اطلاعی برخی اوقات مردم با ماموران قانون برخورد می‌کنند.

وی اضافه کرد: اگر این سبک از دست فروشی کنترل شده پیش نرود قطعا به خود شهروندان آسیب می‌زند که در حال حاضر نیز کسبه از این بابت متضرر هستند، یعنی حقوق کسبه‌ای که اشتراکات مربوط به آب و برق و یا مالیات را می‌پردازند، تضییع می‌شود.

مدیر پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری زنجان تصریح کرد: کار در این حوزه به جایی رسیده است که برخی از برخوردها از طریق دستگاه قضایی انجام می‌شود.

موسوی در ارتباط با ساماندهی دستفروشان در یک محل مشخص نیز گفت: اولا شهرداری زمین لازم برای این کار را ندارد و حتی اگر داشته باشد هم خود دستفروشان حاضر به تغییر مکان نیستند.

سد معبر شامل موارد مختلفی است که از جمله آن موارد زیر است:

سدمعبر صنوف: در این مورد مغازه‌داران با گذاشتن کالا و اجناس در مقابل مغازه و اشغال پیاده‌رو و معابر عمومی موجب اخلال در رفت و آمد عابران پیاده می‌شوند و همچنین از فضای عبور و مرور نیز تصویری نازیبا و آشفته می‌سازند و ضمن ایجاد خطر، مشکلات زیادی را به وجود می‌آورند. بهتر است شهروندان قبل از ایجاد شغل جدید موقعیت محل کسب را متناسب با نوع شغلی که تصمیم دارند دایر نمایند، انتخاب کنند تا ناچار به استفاده از پیاده رو نشوند، زیرا بیرون گذاشتن کالا دلیل فروش بیشتر نیست، آنچه مشتری را جذب می‌کند، زیبایی و نظم واحد صنفی است.

وانت بارهای دوره گرد و ثابت: این وانت‌ها علاوه ایجاد سدمعبر در معابر، کوچه ها و ... برای تبلیغ و فروش اجناس از بلندگو استفاده می‌کنند که باعث آلودگی صوتی و مزاحمت برای دیگران می شود.

دست فروشی: اشخاصی که در کنار معابر، با اشغال سطح معینی از پیاده رو اقدام به فروش اجناس و کالاهای خود می‌کنند، برای عبور و مرور عابران ایجاد مشکل کرده و با ایجاد سد معبر تخلف می‌کنند.

حضور دست فروشان نه تنها تجاوز به حریم شهروندان محسوب می‌شود بلکه جامعه را نیز از لحاظ بهداشتی و اقتصادی با مشکل مواجه می‌کند. دست فروشانی که با جنس‌های تقلبی و ارزان‌تر، اقدام به فروش کالاهای خود می‌کنند با عرضه مواد غذایی غیربهداشتی، سلامت شهروندان را به خطر می اندازند و باعث شیوع بسیاری از بیماری‌ها شده و حقوق سایر کسبه را نیز تضییع می‌کنند.

به موجب قسمت اخیر ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی، هر کس اقدام به هرگونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در املاک متعلق به دولت یا شرکت‌های دولتی وابسته به دولت یا شهرداری‌ها یا اوقاف کند به مجازات یک ماه تا یک‌سال حبس محکوم می‌شود، بنابراین هر امری تحت عنوان مزاحمت جرم است.

منبع: ایرنا