نگاهی به تحولات ماه‌های گذشته نشان می‌دهد که صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها به دقت وقایعی مثل عادی‌سازی روابط سوریه با کشور‌ها عربی و نیز نقش ایران در سوریه را زیر نظر دارند و به ابزار‌هایی به منظور کاهش نفوذ ایران متوسل شده‌اند. سوریه پس از چند سال که با پایان حاکمیت داعش روی آرامش را دیده بود، طی روز‌های گذشته دستخوش ناآرامی است. نارضایتی از شرایط اقتصادی سوریه در شرایطی جرقه اعتراضات را در این کشور زده که شروع آن از همان نقاطی است که ۱۲ سال پیش رقم خورد و این کشور را به کام آشوب کشید. به موازات این تحولات، تحرکات آمریکایی‌ها در نقاط مختلف این کشور از جمله ورود غیرقانونی تعدادی از اعضای کنگره آمریکا به خاک سوریه، گمانه‌زنی‌ها را درباره تقلای واشنگتن در کنار صهیونیست‌ها برای مانع‌تراشی مقابل ایران با ابزار داعش تقویت کرده است. از این رو باشگاه خبرنگاران جوان در نظر دارد در مصاحبه با گرک سیمون، استاد دانشگاه و تحلیلگر سیاسی از سوئد زوایای مختلف این موضوع را واکاوی کند که مشروح آن در ذیل از نظر می‌گذرد.

-به نظر شما هدف آمریکا از تحرکات اخیر در سوریه چیست؟

گِرک سیمون: هدف اصلی آمریکا در سوریه تغییر رژیم است و همیشه این هدف بوده است. این با ژئواستراتژی آمریکا در منطقه که تضعیف و مهار ایران است، همخوانی دارد. هیچ چیز تغییر نکرده است. مشکل ایالات متحده مقاومت موفقیت آمیز در خنثی کردن یک تغییر سریع رژیم مانند سایر انقلاب‌های رنگی بوده است. اکنون هدف یکی است، اما تغییر در تاکتیک‌ها ایجاد شده، چون پیروزی سریعی حاصل نمی‌شود، ایالات متحده سیستم مجازات جمعی را علیه مردم سوریه امتحان می‌کند و از طریق راهزنی در سرقت نفت و نقض حقوق بین‌الملل و حاکمیت سوریه را «خود تأمین مالی» می‌کند. یکی از آن‌ها غلات است که از این طریق دولت و مردم سوریه را از دسترسی به این کالا‌ها محروم می‌کند. با این حال، به نظر می‌رسد آن‌ها می‌ترسند که ترکیه در این بازی یک هدف «قابل اعتماد» نباشد، زیرا آن‌ها به طور فزاینده‌ای به موضوعی برای منافع و امنیت ترکیه تبدیل شده اند، بنابراین در صورت صلح ترکیه با سوریه، نیاز به برنامه ریزی برای اشغال غیرقانونی این کشور توسط آن‌ها وجود دارد. 

-آیا ترس از دست دادن موقعیت استراتژیک واشنگتن در منطقه خاورمیانه می‌تواند دلیل اصلی این تحرکات باشد؟ 

گِرک سیمون: من فکر می‌کنم که واشنگتن قبلاً درک کرده است که موقعیت برتری استراتژیک ژئوپلیتیکی خود در منطقه خاورمیانه به شدت تضعیف شده و حتی ممکن است از دست برود. اما این باعث نمی‌شود که ایدئولوژیست‌های سیاسی در واشنگتن دی‌سی و همچنین دولت‌های وابسته و مشتری آن‌ها به دنبال راه‌های جدیدی برای بازیابی اگر نگوییم هژمونی مطلق، حداقل هژمونی نسبی در منطقه نباشند. این تلاشی در منطقه برای کند کردن یا توقف روند افزایش نظم چند قطبی به جای نظم تک قطبی ایالات متحده است.

-آمریکا در منطقه خاورمیانه چه هدفی را دنبال می‌کند و چرا این منطقه برای آمریکا و متحدانش اهمیت ویژه‌ای دارد و نمی‌خواهند آن را رها کنند؟ 

گِرک سیمون: خاورمیانه یک منطقه استراتژیک جهانی برای تامین انرژی و مسیر‌های حمل و نقل جهانی است که آن‌ها برای چندین دهه از آن برای بهره برداری و ثروتمند شدن به هزینه کشور‌های غیر غربی استفاده می‌کنند. اما این فقط یک موضوع ثروت از طریق استثمار نیست، شاید مهمتر از آن یک مسئله اعتبار در صحنه بین المللی باشد. اگر آمریکا جایگاه خود را در منطقه از دست بدهد، ضعف‌ها و ناتوانی هایش در جهان به وضوح دیده می‌شود که تحقیر‌های موجود آن‌ها در خروج از افغانستان و ناتوانی در شکست روسیه در جنگ نیابتی در اوکراین را تشدید می‌کند. سپس شتاب افول و ویرانی ایالات متحده آغاز خواهد شد.

-با توجه به تغییرات اساسی در نظام سیاسی و اقتصادی جهان و تضعیف جایگاه دلار، آیا آمریکا می‌تواند بار دیگر پایگاه‌های خود را در منطقه خاورمیانه گسترش دهد و نفوذ خود را افزایش دهد؟ 

گِرک سیمون: در این برهه از زمان، اندازه بودجه نظامی ایالات متحده و اندازه ارتش آن کمتر اهمیت پیدا می‌کند. نکته این است که آن‌ها روی کاغذ چشمگیر به نظر می‌رسند، زیرا عناصر ملموس (تعداد افراد، میزان تجهیزات نظامی، پایگاه‌های نظامی و غیره) چشمگیر به نظر می‌رسند، اما در واقعیت موارد نامشهود در حال کاهش است (عدم اعتقاد و اعتماد شهروندان و سربازان به رهبری نظامی و سیاسی و فقدان اراده آن‌ها برای مبارزه برای فاسد و جدایی فزاینده از مردم و نیاز‌های آنها). بنابراین، افراد، تجهیزات و پایگاه‌های بیشتر، معیار فعالیت است، نه معیار اثربخشی آن نیروها.

-در این میان نقش اسرائیل را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

گِرک سیمون: اسرائیل در این مرحله باید به شدت نگران باشد. اگرچه آن‌ها نیروی نظامی قوی و بزرگی دارند، این کاملاً به روابط فاسد آن‌ها با دولت ایالات متحده وابسته است. در صورت تضعیف آمریکا در منطقه، توانایی آن‌ها برای تأمین مالی نیروی‌های نظامی خود تقریباً به طور کامل از بین خواهد رفت. به همین دلیل است که می‌توان ناامیدی را در سیاست خارجی اسرائیل برای یافتن یک میزبان جایگزین مناسب برای ایالات متحده مشاهده کرد. در غیر این صورت آن‌ها توانایی قدرت نمایی و نفوذ در منطقه را از دست خواهند داد و با توجه به مشکلات سیاسی داخلی در آنجا، ممکن است برای آن‌ها این موضوع کشنده باشد.

گرک سیمون، استراتژیست و تحلیلگر سوئدی و استاد دانشگاه اوپسالاست. وی در مورد تحولات سوریه و روسیه و روابط این دو کشور در موضوعات استراتژیک جهان مطالعات عمیقی انجام داده است. وی در سوئد به عنوان یک طرفدار پوتین و سیاست‌های روسیه شناخته می‌شود و سال‌ها برای رصد تحولات در سوریه زندگی کرده است.