صنایع دستی سیستان و بلوچستان از اصیل‌ترین و شاخص‌ترین صنایع دستی ایران و جهان بوده و قدمت آن به درازای تاریخ است از این حیث همیشه مورد توجه مردم ایران و جهان بوده، و در این بین سوزن دوزی، سفالگری، حصیربافی، سکه دوزی، زرگری و قالی و گلیم بافی از مهمترین صنایع دستی است.

سوزن دوزی هنری بسیار زیبا و ارزنده و یکی از اصیل‌ترین و جذاب‌ترین صنایع دستی کشور محسوب می‌شود و خاستگاه آن سیستان و بلوچستان و شهرستان ایرانشهر است این مهم باعث شد تا این شهرستان به عنوان شهر ملی سوزن دوزی ثبت شود.

هنری که روزگاری تنها کاربردش زینت بخشی به تن پوش سنتی زنان بلوچ بود، امروزه مهر اصالت یونسکو را دریافت کرده است.

چرا که با ثبت جهانی هنر سوزن دوزی در ایرانشهر فرصت‌های شغلی فراوانی برای مردم این شهرستان فراهم شد و هم اینک این هنر به عنوان یکی از راه‌های امرار معاش در اکثر روستا‌های سیستان و بلوچستان به شمار می‌رود.

در بین انواع متنوع صنایع دستی، هنرمندان و صنعتگران در رشته سوزن دوزی در سایه عشق و علاقه و با حوصله طرح‌های افسونگر و خیال‌پرور خود را توسط نخ و سوزن بر روی پارچه نقش می‌زنند و عاشقانه هنر خود را از جان و دل به نمایش می‌گذارند.

چند سالی است که توسعه صنایع دستی با حمایت مسئولان رنگ می‌گیرد

فریبا خوبانی یکی از بانوان کارآفرین زاهدانی است که در کنار زنده نگه داشتن صنایع دستی برای قشر زیادی اشتغال زایی کرده؛ وی که با علاقه و ظرافت طرح می‌زند با عشق این طرح و نقش‌ها را به نمایش می‌گذارد.

ایجاد اشتغال برای ۱۰۰ بانوی سرپرست خانوار

وی  افزود: ازآنجایی که علاقه بسیاری به فعالیت‌های هنری داشتم به سوزن دوزی، مکرومه بافی، سکه دوزی، خامه دوزی و طراحی روی بوم روی آوردم و تصمیم گرفتم نوع فعالیتم را به گونه‌ای انتخاب کنم که درآمدزایی نیز داشته باشد.

این بانوی کارآفرین ادامه داد: در این عرصه با آموزش به بیش از ۱۰۰ بانوی سرپرست خانوار و بانوان علاقمندان به این هنر‌های فاخر، زمینه اشتغال برای آن‌ها مهیا شد و از این طریق امرار معاش کرده و زندگی خود را سپری می‌کنند.

وی تاکید کرد: مشاغل خانگی نیاز به سرمایه و منابع مالی زیادی ندارند بلکه با توانمند کردن افراد و ارائه آموزش‌های رایگان می‌توان از آن‌ها حمایت و زمینه اشتغال را برایشان فراهم کرد.

خوبانی افزود: ۱۳ سال است که در حاشیه شهر زاهدان و در قالب گروه‌های جهادی این فعالیت را ادامه می‌دهم.

این بانوی کارآفرین از متولیان امر خواستار برپایی نمایشگاه در راستای حمایت از صنعتگران در رشته‌های صنایع دستی شد و گفت: این امر علاوه بر شناساندن صنایع دستی و هنر دست زنان این خطه، به رونق بازار فروش آن‌ها نیز کمک کرده و انگیزه کار را در افراد دوچندان می‌کند.

حمایت از صنعتگران با هدف رونق تولید و اشتغال مستمر باشد

سهیلا سارانی یکی دیگر از کارآفرینان سوزن دوز در شهرستان هیرمند نیز    گفت: با ارائه آموزش‌های لازم به علاقمندان این هنر زمینه اشتغال برای بیش از ۱۰ نفر مهیا شد.

وی گفت: هنرمندان و کارآفرینان با توجه به اینکه بازار خرید مناسبی ندارند برای فروش محصولات خود نیاز به حمایت جدی از سوی مسئولین دارند.

این بانوی کارآفرین بیان کرد: اگر ادارات، سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف هدایای خود در برگزاری مراسم مختلف را از هنر دست صنعتگران سیستان و بلوچستان تهیه کنند علاوه بر انجام کار فرهنگی و معرفی این آثار به سراسر دنیا، در راستای رونق بازار فروش و رفع بیکاری در استان گام برداشته اند.

وی میزان سودهی کالا را به میزان فروش آن دانست و افزود: تولیداتی مانند سوزن دوزی، سکه دوزی، تابلو‌های خامه دوزی، ساخت قایق سنتی هامون نشینان به نام توتن، دستبند زنانه و جام انیمیشن شهر سوخته را می‌توان مهمترین هنر دست بانوان در شمال سیستان و بلوچستان دانست.

سارانی تاکید کرد: قطعاً حمایت مسئولان از صنعتگران می‌تواند عاملی در بالا بردن آمار اشتغال باشد تا افراد با انگیزه بیشتری به این سمت سوق پیدا کنند.

صنایع دستی بهترین راه اشتغال زایی

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه صنایع دستی استان در دنیا شناخته شده و مشتریان پروپاقرص خود را دارد، افزود: یکی از هنر‌های بسیار زیبای مردم این سرزمین اسطوره‌ای، سوزن‌دوزی است که از اصیل‌ترین و زیباترین صنایع دستی کشور به شمار می‌آید.

علیرضا جلالزایی  با اشاره به اینکه هنر سوزن دوزی و خامه دوزی به ویژه سوزن دوزی زبانزد خاص و عام در دنیا است، ادامه داد: سوزن دوزی بلوچ به عنوان یکی از سوزن دوزی‌های زیبا و شکیل حرف‌ها برای گفتن دارد، به دنبال آن هستیم تا با برگزاری جشنواره و نمایشگاه‌های داخلی و خارجی و حضور صنعتگران در این نمایشگاه‌ها علاوه بر کمک به درآمدزایی و معیشت مالی آنان این هنر‌های فاخر را به همگان معرفی کنیم.

وی گفت: یکی از این ظرفیت‌ها که نقش بسیار کلیدی را می‌تواند در توسعه پایدار استان ایفا کند، نگاه به فعالیت‌های خرد از جمله فعالیت‌های صنایع دستی در استان است، فعالیت‌هایی که می‌توانند با پس زمینه‌های بسیار خوب و مطلوب، پشتیبان‌هایی را فراهم کنند که هر کدام از این پشتیبان‌ها عده‌ای را همراهی و به دنبال آن ظرفیت‌سازی برای کار‌های تولیدی را رقم بزنند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان افزود: به دنبال آن هستیم با برخی از این سازمان‌های مردم نهاد و سمن‌ها ظرفیتی فراهم کنیم که صنعتگران پس از آموزش و ارتقای سطح آگاهی و بینش، طرح‌های جدید و خلاقانه تری ارائه کنند تا این هنر ارزشمند برای کسانی که می‌خواهند از آن‌ها استفاده کنند به یادگار بماند.

وی با بیان اینکه بازار هدف هنر‌های صنایع دستی مانند سکه دورزی، خامه دوزی، سوزن دوزی و غیره، اقصی نقاط دنیا بوده و مشتریان خاص خود را دارد، ادامه داد: سلایق و علایق در بحث بازاریابی تأثیرگذار است از این حیث برگزاری نمایشگاه‌های داخلی و خارجی به رونق اشتغال هنرمندان کمک کرده و برای هنرمندان نشاط آور و در توسعه اقتصادی و اشتغال آن‌ها مؤثر است.