محمدحسین بهشتی، مدیرکل دفتر حمایت و پشتیبانی امور پژوهشی وزارت علوم درباره تخصیص اعتبارات از سمت صندوق توسعه به آزمایشگاه‌ها گفت: براساس پیگیری که وزیر علوم و معاون پژوهشی انجام داده و موافقتی که مقام معظم‌رهبری داشتند؛ قرار است برای بخش تجهیزات حدودا ۲ هزارمیلیارد تومان تسهیلات از سمت صندوق توسعه پرداخت شود.
وی افزود: درنظر داریم آن را بین دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی وزارت علوم توزیع کنیم تا بتوانند تجهیزات جدیدی را خریداری کنند و تجهیزاتی را که از کار افتاده بهبود ببخشند. ما براساس شاخص‌هایی بین دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی این بودجه را تقسیم می‌کنیم.
بهشتی افزود: درباره نحوه شاخص‌بندی دانشگاه‌ها برای تخصیص بودجه آزمایشگاهی، ما شاخص‌هایی را برای تخصیص اعتبار به دانشگاه‌ها درنظر گرفتیم که بر این اساس سهم هر دانشگاه را مشخص می‌کنیم. یکی از شاخص‌هایمان اختصاص اعتبار براساس رتبه‌بندی دانشگاه‌هاست که از سوی isc صورت می‌گیرد و در آن دانشگاه‌ها براساس شاخص‌های مختلف رتبه‌بندی می‌شوند و ۳۵ درصد شاخص تقسیم بودجه را براساس رتبه‌بندی این پایگاه قرار داده‌ایم. در طرف دیگر نیز تقسیم امتیازات خودمان به این صورت است که ۲۵ درصد امتیاز مربوط به تعداد هیات‌علمی، ۱۰ درصد جمعیت دانشجویی، ۱۰ درصد اطلاعات ثبت‌شده دانشگاه‌ها در شاعا، ۵ درصد نیز به درآمد دانشگاه از محل ارتباط با صنعت اختصاص پیدا می‌کند و براساس این شاخص‌ها سهم هر دانشگاه را از این ۲ هزارمیلیارد مشخص کردیم.
وی درخصوص شاخص‌بندی پژوهشگاه‌ها عنوان کرد: در پژوهشگاه‌ها با توجه به اینکه غالبا دانشجو ندارند، شاخص دانشجو نداریم و وزن ۲۵ درصد در بین بقیه شاخص‌ها پخش می‌شود. ۵۰ درصد وزن رتبه‌بندی، ۳۰ درصد هیات‌علمی، ۱۰ درصد شاعا و ۱۰ درصد درآمد ارتباط با صنعت است، پس از تاییدیه‌ای که از داخل وزارتخانه گرفته می‌شود تا آخر این هفته به سازمان برنامه اعلام می‌شود اعتبارات تا هفته آینده به‌دست دانشگاه‌ها برسد. سهم هر دانشگاه به سازمان برنامه اعلام می‌شود و سازمان مبلغ را به دانشگاه‌ها اختصاص می‌دهد.
بهشتی درباره سهم آزمایشگاه‌ها از بودجه کل دانشگاه گفت: هر دانشگاهی بودجه کلی دارد و در این بودجه کلی می‌تواند به میزان دلخواه و با توجه به برنامه‌ریزی‌های معمول دانشگاه تخصیص بودجه را انجام دهد. این موضوع بحث‌های داخلی هر دانشگاه است و بودجه خود را می‌تواند به هر میزان در پژوهش و آموزش هزینه کند که هر دانشگاه طبق برنامه خود با سازمان برنامه و هیات‌امنا انجام می‌دهد.
او با اشاره به اینکه در دانشگاه‌ها تجهیزات بسیاری وجود دارد، افزود:، اما این تجهیزات یا فرسوده شده که نیازمند خرید تجهیزات جدید است یا اینکه فناوری آن منسوخ شده است. دانشگاه‌های ما از نظر تجهیزات در وضعیت بدی قرار ندارند، اما نیازمند حفظ و نگهداری و به‌روز‌رسانی هستند. همچنین برخی دانشگاه‌ها تجهیزات موردنیاز خود را ندارد و باید برای خریداری آن اقدام کنند. این موضوع کلی است و به هر جهت دانشگاه‌ها اعتبارات زیادی برای بخش تجهیزات نیاز دارند و هر چقدر که به دانشگاه پول دهیم، برای تجهیزات کم است و دانشگاه‌های ما نیاز دارند در حوزه تجهیز به آن‌ها کمک شود.
بهشتی درخصوص الزام دانشگاه‌ها به خرید از تجهیزات داخلی توضیح داد: برخی تجهیزات در داخل کشور تولید می‌شود و اولویت ما خرید از تجهیزات داخل است. ما به دانشگاه‌ها توصیه کرده‌ایم از بودجه‌ای که به آن‌ها داده می‌شود ۱۰ درصد از نمایشگاه‌ها خریداری کنند. بسیاری از تجهیزات در داخل تولید می‌شوند، اما تجهیزاتی را که فناوری بالا و پیشرفته‌ای دارند و در داخل کشور تولید نمی‌شوند، لازم است وارد کنیم که به طرق مختلف این کار انجام می‌شود.
مدیرکل دفتر حمایت و پشتیبانی امور پژوهشی وزارت علوم در پایان درباره شبکه ملی آزمایشگاهی گفت: شبکه آزمایشگاهی یا شاعا، سامانه‌ای است که ما بدانیم در مجموعه وزارت علوم چه تجهیزاتی وجود دارد. بانک اطلاعاتی از وضعیت آزمایشگاه‌های موجود دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور است. به این خاطر که افراد بدانند چه امکاناتی وجود دارد. کارکرد خوبی داشته است و ما اطلاعات خوبی داریم، اما همچنان نیاز به تکمیل شدن دارد و به‌صورت مرتب باید تجهیزات جدید را اضافه کنیم.
آزمایشگاه‌ها را باید از اصلی‌ترین بستر‌های انجام فعالیت‌های پژوهشی دانست؛ بستری که امکان آزمون و خطا نه‌تن‌ها برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی فراهم می‌کند، بلکه به اساتید هم این امکان را می‌دهد تا بتوانند مسیر حرکت دانشگاه‌ها در مرز‌های علم را حفظ کنند. هرچند اهمیت و جایگاه فضای و تجهیزات آزمایشگاهی در پیشبرد فعالیت‌های علمی نیازی به توضیحات اضافه ندارد، اما واقعیت روز و حال آزمایشگاه‌ها حکایت از عقب‌ماندگی این حوزه دارد. یکی از معضلات آزمایشگاه‌ها، عدم برنامه‌ریزی ثابت در تخصیص بودجه است. درواقع آزمایشگاه‌ها از ۳ طریق بودجه می‌گیرند، اولین روش ردیف سنواتی در قانون بودجه هرسال است که به تجهیز و تعمیر تجهیزات آزمایشگاه‌های وزارت علوم اختصاص پیدا می‌کند. دومین روش، تخصیص هرساله بودجه از سمت دانشگاه برای آزمایشگاه مرکزی و دیگر آزمایشگاه‌های مجموعه خود و روش آخر که فواصل زمانی آن مشخص نیست، گرفتن مجوز برای تخصیص بودجه از صندوق توسعه ملی است که آخرین‌بار در سال ۱۳۹۹ صورت گرفت. حالا با توجه به شرایط آزمایشگاهی در دانشگاه‌ها به‌نظر می‌رسد قرار است بار دیگر صندوق توسعه ملی به کمک مراکز آموزش عالی بیاید تا بتوانند کمی از کاستی‌های موجود در این زمینه را جبران کنند؛ موضوعی که تحقق آن هرچند اندک، اما می‌تواند کمی از مشکلات این روز‌های دانشگاه‌ها را برطرف کند.
