زینب (س) بانویی که نه تنها در زنان، بلکه در مردان عالم، کمتر نظیرش را می‌توان دید.

توانا بانویی که عالی‌ترین نمونه‌ای از شهامت و دلیری، دانش و بینش، کفایت و خردمندی، قدرت روحی و تشخیص موقعیت بوده وهر وظیفه‌ای از وظایف گوناگون اجتماعی را که به عهده گرفت، به خوبی انجام داد.

حجت الاسلام احمد شیخ بهایی، کارشناس مذهبی گفت:در تاریخ وفات حضرت زینب کبری (س) سومین فرزند امیرمومنان حضرت علی (ع) اختلاف نظر وجود دارد، اما مشهور این است که آن حضرت در ۱۵ رجب سال ۶۲ هجری روز یکشنبه وفات کرده است.

او گفت:یکی از سوالاتی که در ارتباط با آن بانوی بزرگوار و بی مثال مطرح می‌شود که البته محققان و پژوهشگران تاریخی به آن پاسخ داده‌اند درباره چگونگی وفات ایشان است.

حجت الاسلام شیخ بهایی افزود: براساس برخی از نوشته‌ها آن حضرت مریض شد و به طور طبیعی وفات کرد و این احتمال طبیعی‌تر به نظر می‌رسد، چون آن حضرت آن همه سختی و مصیبت دید و در سایه آن‌ها بیمار شد.

در ادامه گوشه‌هایی از تاریخ پر فراز و نشیب زندگانی آن حضرت از بدو ولادت تا وفات را به این بهانه مرور می‌کنیم:

ولادت، همسر و فرزندان

کارشناس مذهبی بیان داشت:حضرت زینب کبری (س) در روز پنجم جمادی الاولی سال پنجم یا ششم هجری قمری در شهر مدینه منوّره متولّد شدند. نام مبارک آن بزرگوار زینب، و کنیه گرامی‌شان ام الحسن و ام کلثوم و القاب آن حضرت عبارت از: صدّیقة الصغری، عصمة الصغری، ولیة اللّه العظمی، ناموس الکبری، شریکة الحسین علیهالسّلام و عالمه غیر معلّمه، فاضله وکامله هستند.

حجت الاسلام شیخ بهایی عنوان داشت:پدر بزرگوار آن حضرت پیشوای شیعیان حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب (ع) و مادر گرامی آن بزرگوار، حضرت فاطمه زهرا (س) می‌باشد، همسر گرامی آن حضرت، عبداللّه فرزند جعفر بن ابیطالب، بود. در کتاب اعلام الوری برای آن بانوی بزرگوار سه پسر به نام‌های علی، عون، و جعفر و یک دختر به نام ام کلثوم ذکر شده است.

این کارشناس مذهبی گفت: ابن عباس با آن جلالت قدر و علو مرتبه در حدیث و علم، از آن حضرت روایت کرده و از آن حضرت به عقیله تعبیر می‌کند. چنانچه ابوالفرج اصفهانی در مقاتل می‌نویسد: ابن عباس خطبه حضرت فاطمه (س) را از حضرت زینب (س) روایت کرده و می‌گوید: حدثتنی عقیلتنا زینب بنت علی علیه‌السّلام..» دقت کنیم که حضرت زینب علیها السلام با اینکه دختری خردسال (یعنی هفت ساله و یا کمتر) بود، این خطبه عجیب و غرّاء که محتوی معارف اسلامی و فسلفه احکام و مطالب زیادی است را با یک مرتبه شنیدن حفظ کرده، و خود یکی از راویان این خطبه بلیغه و غراء می‌باشد.

علاقه ویژه زینب به امام حسین (ع)

حجت الاسلام شیخ بهایی گفت:علامه جزایری می‌نویسد: وقتی که حضرت زینب (س) شیرخوار و در گهواره بود، هرگاه برادرش حسین (ع) از نظر او غایب می‌شد، گریه می‌کرد و بی قراری می‌شد. هنگامی که دیده‌اش به جمال دل آرای حسین (ع) می‌افتاد، خوشحال و خندان می‌شد. وقتی که بزرگ شد، هنگام نماز قبل از اقامه، نخست به چهره حسین (ع) نگاه می‌کرد و بعد نماز می‌خواند.

او گفت:حضرت امیرالمؤمنین (ع) هنگامی که زینب (س) را به پسر برادرش عبدالله بن جعفر تزویج کرد، در ضمن عقد، شرط کرد هر گاه زینب خواست با برادرش حضرت امام حسین (ع) سفر رود، او را از آن منع نکرده و باز ندارد، و، چون عبدالله بن جعفر خواست حضرت امام حسین (ع) را از سفر عراق باز دارد و حضرت آن را نپذیرفت و عبدالله مایوس و نومید شد دو فرزندش عون و محمد را فرمان داد که به همراه آن بزرگوار به عراق روند و در رکاب آن حضرت جهاد و کارزار کند.

شجاعتی نظیر حسین (ع)

این کارشناس مذهبی اظهار داشت:درباره آن بانوی بی نظیر بیشتر راجع به حضور ایشان در کربلا و همراهی برادر بزرگوارشان و همچنین سرپرستی اسرای کربلا و ابلاغ پیام عاشورا سخن گفته شده است. شجاعت حسین (ع) در خواهرش زینب (س) هم بود؛ زینب (س) هم در مقام شجاعت قطع نظر از جهت امامت، چیزی کم از حسین (ع) ندارد قوت قلبش به برکت اتصالش به مبداء تعالی راستی محیرالعقول است. شیخ شوشتری می‌گوید: اگر حسین (ع) در صحنه کربلا یک میدان داشت.

حجت الاسلام شیخ بهایی گفت:او در خانه شوهرش از کمال وسایل موجود به بهترین وجهی برخوردار است، غلام‌ها و کنیز‌ها و وسایل راحتی،  زینب در چنین خانه‌ای زندگی می‌کند که هیچ کسری ندارد ناگهان می‌بیند حسین (ع) می‌خواهد حرکت کند تمام خوشی‌ها و راحتی‌ها را رها می‌کند و خود را در دریای ناراحتی‌ها و ناملایمات می‌افکند اگر جریان را نمی‌دانست، مهم نبود، لیکن از همان شب نیمه رجب که به اتفاق برادرش با ترس و هراس  از مدینه فرار کرده به سمت مکه حرکت کرد، برای آنچه جدش ‍ رسول خدا (ص) و پدر و مادرش گزارش داده بودند از مصیبت‌ها آماده شد. او با علم به این معنی، و یقین به این که در بلا‌های سخت سخت می‌رود، برای مثل زینبی که دختر سلطان حقیقی و ظاهری و همسر عبدالله است برود در یک دستگاهی که آخرش اسیری است، آواره بیابان‌ها و زحمت مسافرت‌ها گردد؟

زینب از حسین (ع) جدا نمی‌شود

این کارشناس مذهبی گفت:حضرت زینب کبری (س) از سوم شعبان سال ۶۰ هجری در مکه بود. چون سربازان یزید می‌خواستند در مکه و در حرم امن الهی امام حسین (ع) را مخفیانه بکشند، لذا امام روز ترویه که روز هشتم ذی الحجه است، مکه را به سوی عراق ترک کرد. زینب (س) نیز در این کاروان حضور داشت. ابن عباس گفت: یا حسین! اگر خود مجبور به رفتن هستی، زنان را با خود همراه مبر، زینب (س)، چون این سخن را شنید، سر از کجاوه بیرون کرد و گفت: ابن عباس! می‌خواهی مرا از برادرم حسین جدا کنی؟! من و جدایی از حسین؟! هرگز.

اسارت افتخار زینب و رمز ماندگاری قیام عاشورا

حجت الاسلام شیخ بهایی بیان داشت:پس از حادثه کربلا حضرت زینب (س)، حدود یک سال و شش ماه زندگی کرد. حضرت در کاروان اسیران، همراه دیگر بازماندگان قافله کربلا به کوفه و سپس به شام برده شد. اگر چه رهبری بازماندگان بر عهده امام سجاد بود، زینب کبری (س) نیز سرپرستی را برعهده داشت.

کارشناس مذهبی در ادامه گفت:سخنرانی قهرمانانه زینب (س) در کوفه، موجب دگرگونی افکار عمومی شد، وی در برابر نعره مستانه عبیدالله بن زیاد، آن گاه که به پیروزیش می‌نازید و می‌گفت: "کار خدا را با خاندانت چگونه دیدی؟! " با شهامت و شجاعت وصف ناپذیری گفت: ما رایت الا جمیلا( جز زیبایی چیزی ندیده ام) شهادت برای آنان مقدر شده بود. آنان به سوی قربانگاه خویش رفتند به زودی خداوند آنان و تو را می‌آورد تا در پیشگاه خویش داوری کند.

مدیریت حضرت زینب (س) مثال زدنی است

کارشناس مذهبی گفت:حضرت زینب دارای مدیریتی بود که با تمام قدرت در بحرانی‌ترین شرایط را جمع می‌کرد و بعد از شهادت امام حسین (ع) و اهل بیت با زیبایی مدیریت می‌کرد و امام زمان را حفظ می‌کرد.

حجت الاسلام شیخ بهایی افزود:حضرت زینب (س) زنی که به کوه صبر معروف بود و در مقابل مصیبت‌های متعدد با صبر و مقاومت برخوردش را نشان می‌داد و صبر از دست او به تنگ آمده بود صبر را از مادرش به ارث برده بود.

این کارشناس مذهبی بیان داشت:آن حضرت تسلط به قرآن و تفسیر آیات بود؛ و در بحث ولایت مداری و حفاظت از امام زمان (عج) به عهده او بود.

صبر بالای زینب ویژگی شاخص او

حجت الاسلام شیخ بهایی گفت با:صبر استقامت، علم و سخنوری، تعلیم و تفسیر قرآن، مقام وصایت و نیاب از ویژگی‌های بارز آن حضرت بود.

او افزود:آنگاه که ابن زیاد دستور قتل امام سجاد را صادر کرد، زینب (س) با شهامت تمام، برادر زاده اش را در آغوش گرفت و گفت: اگر خواستی او را بکشی مرا هم بکش. به دنبال اعتراض زینب (س)، ابن زیاد از کشتن امام پشیمان شدو کاروان آزادگان به دمشق رفت. در شام نیز زینب (س) توانست افکار عمومی را دگرگون کند.

این کارشناس مذهبی گفت:در مدینه نیز زینب (س)، پیام آور شهیدان، ساکت ننشست. او با فریادش مردم مدینه را بر ضد حکومت یزید شوراند. حاکم مدینه در پی تبعید حضرت زینب (س) برآمد. به نوشته برخی حضرت به شام سفر نمود و در همان جا درگذشت. برخی دیگر. گفته اند: حضرت به مصر هجرت کرد و در تاریخ پانزدهم رجب سال ۶۲ هجری درگذشت و اما چرا در زمان شهادت حضرت زینب (س) اعمال ام داوود خوانده می‌شود.

این کارشناس مذهبی گفت:مادر شخصی به نام داوود فرزندش را به جرم ولایت مداری زندان کرده بودند و از او خواست که برایش دعا کنند و گفتند که این اعمال را بخوانید تا مشکل شما حل شود.
‌
حضرت زینب (س) در طول حیات پربرکت خود سختی‌های بسیاری را تحمل کرد که از آن جمله می‌توان به شهادت مادر، پدر، برادران و فرزندان در سال‌های مختلف اشاره کرد. ایشان در مقابل تمامی این مصائب و مشکلات صبوری پیشه کرد و در همه احوال راضی به رضای خداوند بود.

حرم این بانوی گرامی در دمشق در کشور سوریه میعادگاه عاشقان است، البته به روایتی قبر ایشان در قاهره مصر است اما روایت قوی تر برحضور پیکر ایشان در زینبیه دمشق دارد.

گزارش از آذر عسکرپور