مارک تی وانده هی (Mark T. Vande Hei) ۵۵ ساله، فضانورد ناسا است که نزدیک به یک سال را در فضا و در مدار زمین گذراند. هدف این ماموریت طولانی، مشاهده اثرات قرار گرفتن طولانی‌مدت در یک محیط فضایی روی انسان با هدف آماده‌سازی برای ماموریت‌های آینده مانند رفتن به مریخ بود.

بیشتربخوانید

• ناسا بر چه اساس فضانوردان خود را انتخاب می‌کند؟

"ونده هی" که چندی پیش دومین ماموریت ایستگاه فضایی بین‌المللی خود را به پایان رساند، رکورد ۳۵۵ روز حضور متوالی در مدار را به ثبت رساند و با این رکورد از رکورد ۳۴۰ روزه قبلی حضور در فضا که توسط فضانورد "اسکات کلی" در سال ۲۰۱۶ ثبت شده بود، پیشی گرفت.

ونده هی در ۹ آوریل ۲۰۲۱ با یک فضاپیمای روسی سایوز وارد ایستگاه فضایی شد. در آن زمان می‌دانست که دستکم برای پنج تا شش ماه که امروزه برای اعضای خدمه اکسپدیشن معمول است، در آنجا خواهد ماند. ماموریت او توسط ناسا در ماه سپتامبر تمدید شد تا به یک گروه فیلمبرداری روسی در بازدید از این ایستگاه کمک کند.

پس از افزایش رکورد طولانی‌ترین پرواز فضایی در تاریخ توسط یک آمریکایی به ۳۵۵ روز، فضانورد ناسا، "مارک ونده هی"، روز چهارشنبه ۳۰ مارس به همراه "پیوتر دوبروف" و "آنتون شکاپلروف" فضانوردان سازمان فضایی فدرال روسیه به زمین بازگشت. مارک ونده هی که رکورد طولانی‌ترین پرواز فضایی ناسا را به ثبت رساند، ۳۵۵ روز را دور از زمین گذراند. او در مدت ماموریت خود صد‌ها آزمایش علمی را که برای زندگی روی زمین مفید است و به شکل‌گیری ماموریت‌های فضایی عمیق آینده کمک می‌کند، انجام داد.

مارک تی وانده هی درباره زندگی خود گفت: قبل از کار در ناسا، در مقطع کارشناسی ارشد در رشته فیزیک کاربردی از استنفورد فارغ التحصیل شدم و استاد فیزیک در آکادمی نظامی ایالات متحده معروف به وست پوینت بودم. یک روز و پس از یک کار طولانی مدت در ارتش ایالات متحده، یک فضانورد ارشد ارتش به کنفرانس عملیات فضایی ارتش آمد و به دنبال یافتن شخصی برای کار در دفتر فضانوردی به عنوان بخشی از توافق برای گسترش پایگاه تجربی افسران عملیات فضایی در ارتش بود. من آموزش خود را برای تبدیل شدن به فضانورد ناسا در سال ۲۰۱۱ به پایان رساندم. در ماه مارس و پس از گذراندن ۳۵۵ روز در مدار ایستگاه فضایی بین‌المللی به زمین بازگشتم. من تنها آمریکایی هستم که بیشترین روز‌های متوالی را در آنجا گذرانده‌ام.

قبل از پرتاب ما، ابهامات زیادی در مورد مدت زمان پرواز فضایی وجود داشت. در ابتدا به من گفتند که می‌تواند تا ۳۵۵ روز طول بکشد، اما این تایید نشده بود. از آنجایی که من و همسرم احتمال می‌دادیم که این اتفاق رخ دهد، برای دوری من در مدت طولانی برنامه‌ریزی کردیم. پرواز فضایی قبلی من حدود شش ماه به طول انجامید، بنابراین من این پرواز طولانی‌تر و جدیدتر را به عنوان یک نوع چالش منحصر به فرد دیدم.

سفر به ایستگاه فضایی بین‌المللی با سایوز به طرز شگفت‌آوری آسان بود. با وجود اینکه تماشای پرتاب از زمین مستلزم نور و سر و صدای زیادی است، اما در خود فضاپیما، سرعت صوت را به قدری سریع می‌گذرانید که تمام آن صدا را پشت سر می‌گذارید. صدای غالب صدای پمپ‌ها بود که برای بیرون راندن سوخت از انتهای فضاپیما می‌چرخیدند.

بودن در فضا متفاوت است و شما به سرعت متوجه می‌شوید که روی زمین، کار‌های زیادی را هر روز انجام می‌دهید که نیازی به تلاش آگاهانه ندارند، اما آنجا داستان متفاوت است؛ بنابراین وقتی در مدار هستید، باید نحوه انجام آن‌ها را دوباره بیاموزید. به عنوان مثال، اگر به روش نحوه رفتن به دستشویی توجه نکنید، ممکن است در نهایت با یک وضعیت نامرتب مواجه شوید. وقتی می‌نشینید تا با لپ تاپ خود کار کنید، مهم است که همیشه پا‌های خود را به نوعی به زمین بچسبانید، در غیر این صورت تا سقف شناور خواهید شد.

ایستگاه فضایی بین‌المللی تقریبا به اندازه یک خانه شش خوابه است، اما می‌توانید روز‌هایی را بدون دیدن یکی از شش یا هفت هم اتاقی خود بگذرانید. اساسا ایستگاه فضایی بین‌المللی به صورت چند قطعه ساخته شده است و هر بخش یا ماژول را می‌توان جدا کرد و در صورت وقوع یک موقعیت اضطراری بست. در این آخرین پرواز، روس‌ها دو ماژول جدید اضافه کردند، بنابراین ایستگاه فضایی بین‌المللی اکنون به یک خانه هفت خوابه نزدیک‌تر به نظر می‌رسد.

بیشتر روز‌های هفته بین ساعت شش تا هفت صبح به وقت گرینویچ شروع می‌شود. قرار است قبل از ساعت ۷:۳۰ صبح برای کنفرانس برنامه‌ریزی روزانه از خواب بیدار شویم و صبحانه بخوریم. در این جلسات، ما با تمام تیم‌های کنترل زمینی در ژاپن، روسیه، اروپا و ایالات متحده مسائل را بررسی می‌کنیم.

در طول روز، شما یک ساعت برای ناهار و سپس دو ساعت و نیم برای ورزش فرصت دارید. ما در آنجا، یک دستگاه ورزش مقاومتی، یک دوچرخه ثابت و یک تردمیل داریم. بدن ما به خوبی با شناور شدن سازگار است، بنابراین مهم است که برای حفظ قدرت و تراکم استخوان در سطح سالم، ورزش کنیم. ما بیشتر روز‌های خود را صرف انجام وظایف مختلفی می‌کنیم که تیم‌های روی زمین برای ما تعیین کرده‌اند.

در برنامه تیمی ما، یک ردیف با نام هر فضانورد و یک خط افقی وجود دارد که در طول روز به آرامی با توجه به آن کار می‌کند. این برنامه ما را در مورد آنچه که قرار است روی آن کار کنیم راهنمایی می‌کند و به ما کمک می‌کند تا در مسیر خود بمانیم. بخش مورد علاقه من زمانی است که با فضانوردان دیگر کار می‌کنم، اما اغلب ما وظایف جداگانه‌ای داریم، اما اگر اتفاقاً در کار خود پیشرفت کردید، می‌توانید بروید و به شخص دیگری کمک کنید.

من نقش خود را بیشتر به عنوان تکنسین آزمایشگاه می‌بینم تا دانشمند، زیرا در به موفقیت رساندن آزمایش‌ها بیشتر از حذف داده‌ها، تجزیه و تحلیل آن‌ها یا نوشتن گزارش‌ها مهارت دارم.

به غیر از جلسات، آزمایش‌ها و نگهداری در اطراف ایستگاه، پیاده‌روی فضایی بخشی از فعالیت‌ها را به خود اختصاص می‌دهد.

به عنوان مثال، ما در حال ارتقا و اضافه کردن آرایه‌های خورشیدی که در خارج از ایستگاه فضایی بین‌المللی هستند، بودیم. ایستگاه فضایی بین‌المللی از انرژی خورشیدی استفاده می‌کند، بنابراین مهم است که ما انرژی ثابتی داشته باشیم. اگرچه من خودم در این پرواز اخیر به دلیل فشار عصبی در گردنم برای پیاده‌روی فضایی بیرون نرفتم، در گذشته این کار را انجام داده‌ام.

در طول هفته، روز کاری تا حدود ساعت ۷:۱۵ بعد از ظهر ادامه دارد و پس از آن با یک جلسه برنامه‌ریزی دیگر به روزمان پایان می‌دهیم.

هر جمعه یا شنبه، ما یک شام با تمام گروه می‌خوردیم و بعد یکشنبه‌ها، همه با هم فیلم تماشا می‌کردیم. هر هفته، فضانوردی متفاوت می‌توانست هر کدام از فیلم‌ها را که می‌خواهد انتخاب کند: یکی از انتخاب‌های من فیلم "دیروز" و تمام آهنگ‌های بیتلز بود. در طول پرواز، من معمولاً هر روز با همسرم و آخر هفته‌ها با فرزندانم صحبت می‌کردم. همچنین، هر روز شروع به مدیتیشن می‌کردم و اغلب این کار را با نشستن پشت پنجره و نگاه به سیاره زمین انجام می‌دادم. من هنوز وقتی به این تجربیات فکر می‌کنم، گریه ام می‌گیرد و زبانم بند می‌آید. همه اینها واقعا یک تجربه منحصر به فرد است.

منبع: خبرگزاری ایسنا