نام زعفران را که می‌شنویم ناخودآگاه عطرش هم در مشاممان می‌پیچد و نام خراسان را به ذهنمان تداعی می‌کند؛ منطقه‌ای که شاید مشهورترین سوغاتش زعفران خوش رنگ و بویش باشد. زعفران آنقدر گران است که طلای سرخ بنامندش. ادویه‌ای پرطرفدار که محصولی گیاهی کوتاه قد با گل‌های ریز بنفش است و در مناطق نیمه گرمسیر با تابستانی خشک و گرم و زمستانی ملایم کشت می‌شود و حتی باغچه‌ای خانگی را می‌توان به کشت آن اختصاص داد.

کشت زعفران، اما سالهاست از انحصار کشاورزان خراسانی خارج شده و اصفهانی‌ها توانسته اند خود را به جایگاه سومین تولیدکننده زعفران در کشور برسانند. کشت زعفران در اصفهان، البته بیشتر نتیجه کم آبی و ضرورت تغییر الگوی کشت بوده، اما نتیجه کار راضی کننده است. زعفران اصفهان، علاوه بر افزایش کمی، کیفیتی مطلوب دارد و اگر برای درمان درد خام فروشی نسخه‌ای پیچیده شود، طلای سرخ گره گشای مشکلات اقتصادی خواهد بود.
زعفران، سازگار با اقلیم اصفهان
آقای حق شناس یکی از کشاورزان موفق استان اصفهان در کشت زعفران است. او می‌گوید: زعفران آب کمتری می‌خواهد و با آب و هوای استان هم سازگار است.

با این حال این کشاورز زعفران کار کم آبی را مشکل بزرگ در کشت زعفران می‌داند و اضافه می‌کند: به همین دلیل امسال آبیاری غرقابی را کنار گذاشتم و شبکه آبیاری بارانی را در مزارع خود راه اندازی کردم.

حق شناس که ۱۰ هکتار زمین را در استان‌های اصفهان و چهارمحال و بختیاری زیر کشت زعفران برده معتقد است: از سال ۹۷ کشت زعفران، رقابتی شد و به همین دلیل کشاورزان اصفهانی رغبت بیشتری به کشت آن نشان دادند.

به گفته او، زعفران اصفهان از نظر کیفیت با زعفران خراسان قابل رقابت است و به کشور‌هایی همچون هند، کانادا، عراق، کویت و چین صادر می‌شود.

آقای اکبری از دیگر زعفران کاران اصفهانی است که در شرق اصفهان چند هکتار زمین را به کشت زعفران اختصاص داده. او هم مانند بسیاری دیگر از کشاورزان به ناچار سراغ کشت‌های کم آب بر رفته، اما حالا از کشت و کارش راضی است و می‌گوید: خاک اصفهان مناسب کشت زعفران است.

این کشاورز اصفهانی در حدود ده سالی که به کشت زعفران روی آورده توانسته وسعت مزارع خود را افزایش دهد و زمین‌های خشک را به مزارع خوش رنگ زعفران تبدیل کند.

اکبری معتقد است: عملکرد برداشت زعفران در اصفهان بهتر از استان‌های دیگر البته به جز خراسان و کیفیت محصول برابر و حتی بهتر از زعفران خراسان است.
زعفران نطنز، بی نظیر در رنگ و طعم
بزرگترین تولیدکننده زعفران در استان اصفهان، شهرستان نطنز است که در مناطق کوهستانی آن ده‌ها سال است که زعفران کشت می‌شود. این شهرستان ۳۵۰ هکتار مزرعه زعفران دارد که پارسال دو هزار و صد کیلوگرم محصول از آن‌ها برداشت شد.

آقای احمدی از زعفران کاران نطنزی می‌گوید: زعفران این شهرستان از نظر رنگ، طعم و ماده موثر در کشور بی نظیر است.

به گفته او ویژگی دیگر زعفران نطنز شکستگی کمتر محصول هنگام برداشت است که دورریز آن را کاهش می‌دهد.

این کشاورز نطنزی، نوسان قیمت و نبود خرید تضمینی زعفران را از مهمترین مشکلات زعفران کاران می‌داند و اضافه می‌کند: همین موضوع سبب شده استقبال از کشت زعفران کمتر شود.

احمدی توضیح می‌دهد: خریداران جهانی زعفران، برای یک سال، قیمت ثابتی در نظر می‌گیرند و با توجه به نوسان قیمت در ایران، ترجیح می‌دهند به جای خرید از صادرکنندگان ایرانی، محصول ما را از واسطه‌هایی که آن را در کشور‌های دیگر، بسته‌بندی می‌کنند بخرند.
اصفهان پیشگام در تولید زعفران
احمد رضا رئیس زاده مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان گفت: استان اصفهان با تولید ۹۵۰۰ کیلوگرم زعفران در تولید زعفران رتبه سوم کشور را دارد.

او وسعت زیر کشت زعفران در استان اصفهان را ۱۶۷۰ هکتار اعلام و اضافه کرد: نطنز، تیران و کرون و آران بیدگل بزرگترین تولیدکنندگان زعفران در استان هستند.

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان با بیان اینکه نشان‌های تجاری موفقی در تولید زعفران در استان داریم گفت: با این حال نتوانسته ایم در بسته بندی محصول موفق عمل کنیم.

رئیس زاده خام فروشی را مشکل عمده در زمینه صادرات زعفران دانست و راهکار آن را ورود بخش خصوصی برای نیازسنجی مشتریان، بسته بندی بازارپسند و. دانست.
حضور دلالان، مشکل دیگر زعفران کاران
کشاورزان می‌گویند اگر زعفران بلافاصله پس از تولید بسته‌بندی و صادر شود، کشاورزان ضرر نمی‌کنند، اما، چون این امکان فراهم نیست، دلالان زعفران را به قیمت بسیار ناچیز از کشاورزان می‌خرند.

در همین زمینه آقای سعیدی از کشاورزان اصفهانی توضیح می‌دهد: زعفران‌کاران مجبورند گل چیده‌شده را همان روز و با هر قیمت پیشنهادی به خریدار که همان دلال است بفروشند تا هزینه‌هایشان جبران شود.

او ادامه داد:، اما مسئولان به ما توصیه می‌کنند که تمام محصول را پس از برداشت نفروشیم و به تدریج به بازار عرضه کنیم.
آقای بیگی دیگر زعفران کار هم می‌گوید: خرید تضمینی و حمایتی زعفران، راهی است که دولت باید در پیش بگیرد؛ موضوع دیکر احداث کارخانه فرآوری و بسته بندی است، چون معمولا اروپایی‌ها بسته بندی ما را نمی‌پسندند.

از هر ۱۵۰ گل زعفران یک گرم کلاله و از هر ۱۴۷ هزار گل تازه، یک کیلوگرم زعفران خشک به دست می‌آید. محصولی که کشت آن چالش‌های خشکسالی برای کشاورزان را کاهش می‌دهد و اگر پس از برداشت برای بسته بندی و برندسازی آن فکری شود با توجه به کیفیت سرآمد خود می‌تواند نه تنها برای کشاورزان بلکه برای اقتصاد کشاورزی کشور درآمد‌های قابل توجهی را به ارمغان بیاورد.