بنابر اظهارات سخنگوی صنعت آب، سامانه بارشی موسوم به هند (مونسون) در یک بازه ۱۰۰ روزه در کشور فعال است، اما در سنوات گذشته محل اثر آن جنوب شرق و جنوب بود و به ندرت اتفاق می افتاد که به عمق کشور نفوذ پیدا کند.

این در حالی است که بنا بر آخرین هشدارهای سازمان هواشناسی حدود ۲۷ استان کشور درگیر این سامانه بارشی هستند و در کنار این سامانه از مدیترانه سامانه های دیگری نیز وجود دارد که در ارتفاعات شمال تهران این موضوع را تشدید می کند.

با توجه به شرایط اقلیمی و فرسایش آبی در کشور وزیر جهاد کشاورزی اذعان می کند که سالانه  عملیات آبخیزداری در ۱۰ میلیون هکتار باید اجرا شود، اما با اعتبارات قطره چکانی این امر شدنی نیست.

در برنامه ششم توسعه قرار بود حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار معادل سالانه ۲ هزار میلیارد تومان به اجرای عملیات آبخیزداری اختصاص یابد که طی سال های  ۹۷، ۹۸ و ۹۹ اعتبار خوبی از محل صندوق توسعه ملی به آبخیزداری داده شد که با وجود سیلاب های اخیر تخصیص اعتبار به اجرای پروژه های آبخیزداری بیش از پیش حائز اهمیت است.

ضرورت سالانه اجرای عملیات آبخیزداری در ۳ میلیون هکتار

آقای پرویز گرشاسبی معاون آبخیزداری، مراتع و بیابان سازمان جنگل ها گفت: گرچه قرار بود برنامه پنج ساله ششم توسعه ۱۰ میلیون هکتار باشد، اما به دلیل کمبود منابع مالی ۵.۶ میلیون هکتار معادل ۶۰ درصد برنامه اجرا شد.

به گفته او، اجرای عملیات آبخیزداری دستاوردهای دیگری همچون کاهش فرسایش، کاهش رسوب و افزایش آب سفره های زیرزمینی را به همراه دارد. همچنین در مناطقی که آبخیزداری اجرا شده، خطر سیل تا ۷۰ درصد کاهش می یابد.

گرشاسبی می‌گوید: از مجموع ۱۲۵ میلیون هکتار که نیاز به آبخیزداری دارد، تاکنون ۳۳ میلیون هکتار کار کردیم که با اعتبار فعلی امسال پروژه آبخیزداری در ۱.۵ میلیون هکتار قابل اجراست، درحالیکه برای کاهش عوامل تخریب حداقل سالانه ۳ میلیون هکتار باید کار آبخیزداری انجام شود.

معاون آبخیزداری، مراتع و امور بیابان سازمان جنگل ها گفت: سالانه ۱۳ میلیارد متر مکعب بیش از تغذیه از سفره های زیرزمینی برداشت می کنیم که با توسعه عملیات آبخیزداری منابع استحصال آب در هر هکتار آبخیز بالای ۵۳۰ متر مکعب و آبخوانداری هزار متر مکعب آب استحصال می شود که برای کشور کم آب و خشک ما از سیلاب جلوگیری می کند.

 بنابر آمار اجرای هر هکتار عملیات آبخیزداری ۲.۵ میلیون تومان هزینه دارد که برای تحقق سالانه ۳ میلیون هکتار اجرای عملیات ۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز است که عملا یک ششم اعتبار را دریافت کردیم.

وقوع سیل همیشه آب خالص نیست و اکثر اوقات بار جامد است که رسوب و فرسایش از بالادست با خود می آورد، درحالیکه اجرای عملیات آبخیزداری بار جامد سیل را تا ۹۰ درصد کاهش می دهد.

خسارت وقوع هر سیل ۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان

آقای‌هوشنگ‌جزی مدیرکل دفتر آبخیزداری و سیلاب سازمان جنگل ها گفت: با توجه به آنکه ۱۸ میلیون هکتار مطالعات آماده اجرا داریم، با احتساب نرخ امسال به ازای هر هکتار ۲.۵ میلیون تومان رقمی بالغ بر ۴۴ تا ۴۵ هزار میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز است که حداقل ارزش بازاری آب، سیل و رسوب ۴.۷ برابر این میزان است.

به گفته او، بنابر آمار به طور متوسط وقوع هر سیل ۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان خسارت وارد می‌کند که این‌میزان رقم کمی نیست و بیشتر از این رقم برای ترمیم و بازسازی باید هزینه کرد که با این وجود آبخیزداری یک ضرورت است.

جزی می گوید: امسال حدود ۱۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار به اجرای پروژه های آبخیزداری تخصیص داده شده که حال نمی دانیم این اعتبار اسناد یا مالی است چرا که در صورت اسناد یک سوم مبلغ را پیمانکاران کسر می‌کنند.

مدیرکل دفتر آبخیزداری و سیلاب سازمان‌جنگل ها گفت: بارها اعلام کرده ایم که حداقل سالانه ۶ میلیون هکتار عملیات ابخیزداری باید در کشور انجام دهیم که بدین‌منظور منابع اعتباری لازم باید تخصیص داده شود.

از نظر شواهد سیلی اتفاق نیفتاده و خارج از ظرفیت، آبی از رودخانه خارج نشده است و تنها به سبب آنکه تعدادی از افراد وسط رودخانه رفتند، جان خود را از دست دادند.

گزارش از آزاده محبی