نظریه هویت فضایی یا مکانی برای اشاره به مجموعه‌ای از ایده‌ها در مورد مکان و هویت در زمینه‌های جغرافیا، برنامه ریزی شهری، طراحی شهری، طراحی مناظر طبیعی، روانشناسی محیطی، جامعه شناسی شهری/جامعه شناسی محیطی استفاده می‌شود.

چندین مطالعه روان‌شناختی نشان داده‌اند که میزان بیماری‌ها و اختلالات روانی در مراکز شهری شلوغ بیشتر از مناطق روستایی است و افرادی که در شهر‌ها متولد می‌شوند نسبت به افرادی که خارج از شهر به دنیا می‌آیند، به میزان بالاتری از اضطراب، افسردگی و روان‌پریشی مبتلا می‌شوند.

نظریه هویت فضایی به معنای مکان‌ها و اهمیت آن‌ها برای ساکنان و چگونگی ایجاد تأثیرات عمیق عاطفی، ذهنی و فیزیکی که بر حس ما نسبت به خود، وابستگی‌ها، اهدافمان و معنای زندگی یا نبود آن تأثیر می‌گذارد، مربوط می‌شود.

در زمینه روانشناسی، روانشناسی ژئوفیزیکی نوظهور ۵ ویژگی شخصیتی را شناسایی کرده که این ویژگی‌ها بر اساس منطقه متفاوت است.

برای مثال اگر بگوییم ساکنان مناطق جنوبی انعطاف پذیرتر هستند، در حالی که ساکنان شمال شرقی عصبی‌تر هستند، این نتایج ممکن است بسیاری را به این پرسش وادار کند: آیا مکانی که در آن زندگی می‌کنید تأثیری در نوع شخصیت شما دارد؟ به نظر می‌رسد شاخه‌ای از روانشناسی به این سوال پاسخ مثبت می‌دهد.

۵ خصیصه‌ای که روانشناسی ژئوفیزیک تعریف می‌کند مجموعه‌ای از ۵ بعد شخصیتی گسترده است که از دهه ۱۹۸۰ در روانشناسی دانشگاهی محبوبیت پیدا کرده است و اغلب با نام اختصاری CANOE به آن اشاره می‌شود: ضمیر شخصی، سازگاری، ثبات عاطفی، باز بودن و برون گرایی.

با ساده سازی بیشتر این ویژگی ها، ضمیر بیشتر به معنای کارآمدتر و سازماندهی بیشتر فرد است، در حالی که ضمیر کمتر به معنای اسراف و غفلت بیشتر است.

سازگاری از صمیمیت و شفقت در یک طرف مقیاس تا انتقاد و عقلانیت در سوی دیگر متغیر است، در حالی که ثبات عاطفی از حساسیت و عصبی بودن به انعطاف پذیری و اعتماد به نفس در نوسان است.

در حالی که گشودگی از کنجکاوی تا احتیاط، و درون گرایی از گشودگی تا انزواطلبی را در بر می‌گیرد. اما هیچ یک از این صفات نباید جدا از علت یا معلول در نظر گرفته شوند.

سایر مطالعات نشان می‌دهند که ویژگی‌ها تقریباً به یک اندازه تحت تأثیر طبیعت و تغذیه قرار می‌گیرند، یعنی نیمی از رفتار شما به دلیل ژن‌ها مرتبط بوده و نیمی به محیط زیست مربوط است، به‌علاوه ۴ ویژگی از ۵ ویژگی برای زندگی ثابت می‌ماند.

این ویژگی‌ها به توضیح بسیاری از جنبه‌های رفتار انسان کمک می‌کند و این شاخه از روانشناسی ابزار مهمی برای کارشناسان بازاریابی و همچنین سیاستمداران است.

منبع: المیادین