چند سالی است که تولید برق به پای مصرفش نمی‌رسد. از ساخته‌نشدن نیروگاه‌ها گرفته تا گرمای هوا، همگی نقش پررنگی در چالش برق دارند و دولت‌ها هم چاره‌ای جز توزیع هوشمند برق در شبکه نداشته و ندارند. ساخت نیروگاه و مدیریت مصرف، در کوتاه مدت ممکن نیست. فوری‌ترین اقدام مدیریت هوشمند، خاموشی است تا به حمایت از تولید منجر شود و کمترین ضربه را به این بخش وارد کند. به نظر می‌رسد با اعمال خاموشی‌ها در بخش‌های تجاری، دولتی و سپس خانگی، می‌توان از خاموشی‌های بخش صنعت جلوگیری کرد. در نهایت اگر این امر محقق نشد، باید خاموشی را در بخش صنعت اعمال کرد و تمام این اقدامات باید در راستای حمایت از تولید انجام شود، چون کشور نیازمند تولید است و تولید هم موتور محرک اصلی برای اقتصاد مقاومتی است.

با اعمال خاموشی‌ها در بخش‌های تجاری، دولتی و سپس خانگی می‌توان از خاموشی‌های بخش صنعت جلوگیری کرد. مثلا در بخش صنعت، قطعی برق شش‌میلیارد دلار به فولادسازان ضربه زده است.
در مورد بخش خانگی، اصولا ضرر خاموشی به حوزه اجتماعی و سیاسی خلاصه می‌شود و کاهش رفاه مردم را به دنبال دارد. در برخی مواقع نیز آسیب‌هایی به بیماران وارد می‌کند. متاسفانه این موارد در اقتصاد برآورد نمی‌شود.
دو راهکار مهم
بهینه‌سازی مصرف برق در این شرایط از نان شب هم واجب‌تر است. گرچه این مهم، سال‌هاست مورد تاکید قرار گرفته، ولی در حوزه اجرایی به حال خود رها شده است. این درحالی‌است که تعرفه برق تغییر کرده است، ولی با وجود این، مردم باید بدانند با چه تغییراتی می‌توانند مصرف را کاهش دهند. باید به مردم گفته شود در اقلیم‌های خشک مثل تهران و یزد و اصفهان نباید از کولر گازی استفاده شود، چراکه کولر آبی انتخاب بهتری است.

از سوی دیگر با توجه به کاهش ذخایر آبی در پاییز و زمستان، تولید برق‌آبی ما هم کاهش پیدا می‌کند، مگر این‌که بارش‌های بهاری، آن کمبود را جبران کنند. قطعی برق در حالی در پیش‌رو است که با توجه به پایان دوران کرونا، مصرف انرژی و برق افزایش خواهد داشت و پیش‌بینی می‌شود مصرف برق حداقل ۵ درصد نسبت به سال گذشته بیشتر شود.

کارشناسان، دو راهکار کوتاه‌مدت را برای عبور از این بحران معرفی می‌کنند. نخستین اقدام، تکمیل سریع خط واردات برق از ارمنستان است، چراکه ظرفیت ۸۰۰مگاواتی را می‌تواند به کشور اضافه کند. راهکار بعدی استفاده از ظرفیت یک تا ۲۰۰۰ مگاواتی تولید موتوربرق‌ها و موتوردیزل‌های مستقر در بسیاری از مناطق کشور از قبیل نهادها، سازمان‌ها، پاساژها، پادگان‌ها و بسیاری از دیگر مراکز است.

سیدحمیدرضا قریشی - کارشناس انرژی
کاهش ارزآوری با قطعی برق صنایع
اگر شهروندان با فشار‌های اقتصادی روبه‌رو شوند، به‌دلیل ضرر‌هایی است که صنایع به خاطر خاموشی برق تحمل می‌کنند. با متضرر شدن صنعت، واحد‌ها قادر به ارائه کالا و خدمات نخواهند بود و با کمبود کالا تورم ایجاد می‌شود. از طرفی تولید و صادرات برای کشور ارزآوری دارد، اما با خاموشی و کاهش تولید از میزان ارزآوری کاسته و ارز گران می‌شود. درحالی‌که عموم تصور می‌کنند خاموشی بخش خانگی به ضرر آنهاست، ولی ضرر خاموشی بخش صنعت بیشتر به مردم آسیب می‌رساند. اقشار پرمصرف در ایجاد پیک نقش زیادی دارند و باید این موضوع را مدیریت کرد. یکی از راهکار‌ها افزایش تعرفه برق است. این امر از اسفند سال ۹۷ کلید خورد و اکنون هم جدی پیگیری می‌شود. ۱۵درصد برق بخش خانگی توسط اقشار پرمصرف استفاده می‌شود و این افراد عموما ثروتمند هستند، خانه‌های بزرگی دارند و برای رفاه از تجهیزاتی نظیر اسپلیت یا کولرگازی استفاده می‌کنند. این خانوار‌ها اغلب فضای خانه را با لوستر، روشن و نمای خانه را با نورپردازی شیک می‌کنند؛ بنابراین با افزایش تعرفه برق می‌توان مصرف این خانوار‌ها را کاهش داد یا این‌که بهای برق را با قیمت آزاد بپردازند. نکته دیگر، تشدید نظارت بر تجهیزات سرمایشی است. این امر باید با همکاری وزارت صمت، گمرک، شهرداری‌ها و وزارتخانه‌های راه و نیرو صورت گیرد. این نهاد‌ها باید قوانین سختگیرانه‌ای برای تجهیزات مصرف برق بگذارند. به‌تدریج باید شاهد این باشیم که کولر‌های آبی با بازدهی پایین و توان مصرفی بالا تولید و عرضه نشوند. همچنین باید واردات کولر‌های گازی با مصرف بالا به‌تدریج ممنوع شود تا شاهد تولید کولر‌های گازی داخلی با مصرف کم باشیم. در بازار برخی از کشور‌ها نمی‌توانید تجهیزات با بازدهی کم پیدا کنید و در واقع خرید و فروش آن‌ها ممنوع است. برای همین باید فروش کولر‌های گازی و اسپلیت‌های غیراستاندارد نیز ممنوع شود. برق خورشیدی، ناپایداری دارد. برق بادی هم در وقتی که باد می‌وزد ایجاد می‌شود؛ بنابراین برق تجدیدپذیر تا حدی می‌تواند به شبکه برق کمک کند؛ لذا پیشنهاد استفاده از ظرفیت مردمی مطرح است. یکی از این مدل‌های بهره‌برداری از ظرفیت مردمی، الزام ساختمان‌های جدید به نصب پنل‌های خورشیدی است.

به عبارتی، هیچ ساختمان جدیدی پایان‌کار نگیرد، مگر این‌که در پشت‌بام، فضا‌های اشتراکی یا در حیاط پنل خورشیدی نصب کرده باشد و حتما از آن‌ها تولید برق کند. این تولید برق هم با کنتور‌های شرکت‌های توزیع برق قابل رصد است.

منبع: روزنامه جام جم