دایناسور‌ها موجوداتی خون‌سرد و تنبل در تاریخ بشریت شناخته شده است. این موجودات از بزرگ‌ترین موجودات زمین به شمار می‌آیند و به دو گروه اصلی خون‌گرم و خون‌سرد تقسیم‌بندی می‌شوند. همچنین این موجودات عجیب‌وغریب در تمامی قاره‌های زمین وجود داشتند و این‌گونه نبود که تنها در زمین حضور داشته باشند. اگر نسل دایناسور‌ها در زمین منقرض نمی‌شد، اکنون زمین شکل دیگری داشت.

مطالعات جدید نشان می‌دهد اقیانوس‌ها پس از برخورد عظیم سیارکی قاتل جان دایناسور‌ها شدند و اقیانوس‌ها تبدیل به یک سیل اسیدسولفوریک کشنده شدند. دانشمندان بر اساس تخمین‌های خود دریافتند قدرت تخریب این سیارک چندین میلیارد بار بیش‌تر از بمب اتمی هیروشیما بود. اگر این موجودات قدرتمند منقرض نمی‌شدند، امروزه دایناسور‌ها با بال‌های عظیم در آسمان پرواز و حکومت می‌کردند و زمین تحت سلطه آن‌ها در می‌آمد. گزارشی در خصوص علل نابودی این موجودات عظیم‌الجثه تهیه کردیم.

غرق جو زمین با «تری‌اکسیدگوگرد» پس از برخورد سیارک عظیم

۸۰ درصد از گونه‌های سیاره زمین در پایان دوره کرتاسه حدود ۶۵.۵ میلیون سال پیش از بین رفتند. همچنین بیش‌تر موجودات دریایی در اقیانوس، دریاچه‌ها و رودخانه‌ها از بین رفتند. دانشمندان عامل اصلی انقراض دایناسور‌ها را برخورد سیارک دنباله‌دار می‌دانند که این سیارک دهانه «چیکشلوب» (Chicxulub) را در خلیج مکزیک ایجاد کرد. دانشمندان اروپایی و آمریکایی با استفاده از تجهیزات جدید قادر به تخمین زمان برخورد سیارک به دهانه چیکشلوب بودند و این برخورد همزمان با انقراض عظیم دایناسور‌ها تخمین زده شده است. ابعاد دهانه چیکشلوب تقریبا ۲۰ کیلومتر عمق داشته است.

مدل جدید از این فاجعه نشان می‌دهد که برخورد سیارک جو زمین را با تری‌اکسیدگوگرد و «آنیدریت» غرق می‌کند. آنیدریت به سنگ‌های دریایی غنی از سولفات که در اثر انفجار تبخیر شده‌اند، گفته می‌شود. بر اساس مطالعات جدید که در مجله علمی نیچر ژئوساینس منتشر شده است، گوگرد در هوا به‌سرعت به اسیدسولفوریک تبدیل می‌شود و پس از چند روز برخورد، مقادیر زیادی باران اسیدی از این فرآیند ایجاد می‌شود. سنگ تبخیرشده از برخورد این سیارک حاوی مقدار زیادی گوگرد بود که اسیدسولفوریک توسط آن تولید می‌شود و بارش آن به زمین منجر به اسیدی شدن اقیانوس می‌شود.

مدل جدید به دانشمندان کمک می‌کند تا دریابند چرا بیش‌تر جانداران دریایی در اعماق دریا از انقراض دسته‌جمعی نجات پیدا کردند در حالی‌که ساکنان سطح اقیانوس از جمله دایناسور‌ها ناپدید شدند. بارش شدید باران اسیدی تنها سطح اقیانوس‌ها را از اسیدسولفوریک پر کرده است و آب‌های عمیق‌تر به عنوان پناهگاه باقی مانده است. دانشمندان با استفاده از این مدل دریافتند گیاه سنبله سرخس با افزایش عظیم گرده‌های فسیلی سرخس به محض برخورد سیارک آشکار شد. بر اساس گفته محققان، سرخس یکی از معدود گیاهانی است که خاک اشباع شده در آب اسیدی را نیز تحمل می‌کند.

سیارکی که دایناسور‌ها را کشت

دانشمندان در تحقیقات خود همچنان به کشف قاتل دسته‌جمعی دایناسور‌ها ادامه می‌دهند تا به‌طور کامل علت آن را دریابند. تقریبا ۶۶ میلیون سال پیش، یک سیارک به اندازه کوه در نزدیکی سواحل مکزیک به زمین اصابت کرد و دایناسور‌ها در این رویداد محکوم به انقراض شدند. این برخورد بسیار فاجعه‌آمیز بود و در پی این رویداد سونامی نیز رخ داد. بخش‌های وسیعی از خط ساحلی تبدیل به باتلاق شد و همچنین طوفان‌های آتش‌سوزی در سراسر کره زمین موج می‌زد. این برخورد مقادیر زیادی گردوغبار و سنگ تبخیرشده در هوا منفجر کرد که دود حاصل از آن جلوی تابش نور خورشید را برای مدت طولانی به زمین گرفت و تقریبا می‌توان گفت نور خورشید مسدود شد.

این رویداد سه چهارم از تمام گونه‌های روی زمین را از جمله دایناسور‌ها از بین برد. دانشمندان می‌گویند؛ همچنین آتش‌فشان گسترده در منطقه دککن از هندوستان غربی و تغییرات اقلیمی در درازمدت به قتل عام دایناسور‌ها کمک زیادی کرد، اما تأثیرات کیهانی و برخورد سیارک آخرین ضربه برای کشتن آن‌ها محسوب می‌شود.

پایان دوره کرتاسه با سیارک دنباله‌دار

دانشمندان در چند دهه گذشته دریافتند که تقریبا این سیارک چه اندازه‌ای بود و قادر به اندازه‌گیری تقریبی آن شدند. محققان از موسسه فناوری چیبا در ژاپن و همکارانش شرایط برخورد دهانه چیبشلوک را در آزمایشگاه شبیه‌سازی کردند. آن‌ها دریافتند بخار حاصل تری‌اکسیدگوگرد در جو زمین به‌سرعت با آب ترکیب شده است و ذرات معلق در هوا اسید سولفوریک را نیز تشکیل می‌دهد. این ذرات معلق در هوا نقش کلیدی در خروج سریع گوگرد از آسمان و به اقیانوس داشتند. این قطرات ریز به بقایای سنگ سیلیکات پودر شده‌ای که روی سیاره می‌بارد، چسبیده‌اند؛ بنابراین اسید سولفوریک تنها در عرض چند روز از جو زمین خارج می‌شود. در واقعیت انتظار می‌رود تری‌اکسید گوگرد جزء سولفید اصلی در گاز اکسیدگوگرد آزاد شده در هنگام برخورد سیارک باشد.

تقریبا ۶۶ میلیون سال پیش اگر افراد جایی در آمریکای شمالی به آسمان نگاه می‌کردند ستاره‌ای در آسمان می‌دیدند و با دقت بیش‌تر متوجه می‌شدند که آن یک ستاره نبوده، بلکه یک سیارک بوده است. این سیارک بسیار زیبا و درخشان یکی از عوامل اصلی انقراض دایناسور‌ها بوده است. در زمان برخورد سیارک به زمین دوره کرتاسه به پایان رسید و دوره پالئوژن آغاز شد. پالئوژن دوره‌ای زمین‌شناسانه است که از ۶۶ میلیون سال پیش آغاز شد و به علت انقراض پستانداران از جمله دایناسور‌ها دوره‌ای مهم و شناخته‌شده محسوب می‌شود.

منبع: خبرگزاری آنا