با آقای رضا شیوا رئیس شورای رقابت در خصوص فعالیت این شورا برای رفع انحصار در بازارهایی همچون خودرو به گفت و گو پرداختیم.

باشگاه خبرنگاران جوان: کار اصلی شورای رقابت چیست؟

رئیس شورای رقابت: شورای رقابت تشکیلات نوپایی است که دوره سوم آن به زودی تشکیل خواهد شد و عمده کاری که باید انجام دهد این است که از رویه‌های ضد رقابت و ضد انحصار ممانعت کند. هر کشوری لازم دارد که یک چنین تشکیلاتی داشته باشد؛ در کشور‌های پیشرفته این تشکیلات پیشرفته توانسته بسیار مفید باشد.

باشگاه خبرنگاران جوان: فلسفه تشکیل شورای رقابت در کشور چه بود؟

رئیس شورای رقابت:  دولت‌ها مالکیت تعدادی از بنگاه‌های اقتصادی را به دست گرفتند که مدیریت آن‌ها سخت بود. تجارب جهانی نشان داده دولت‌ها مدیران خوبی برای بنگاه‌های اقتصادی نیستند. به همین دلیل با وجود مدیریت ۹۰ درصدی دولت‌ها بر بنگاه‌های اقتصادی، بحث خصوصی سازی مطرح شد.

باشگاه خبرنگاران جوان: آیا خصوصی سازی به دولت در رسیدگی به امور کمک کرد؟

رئیس شورای رقابت:  اینکه آیا هدف هایی که برای خصوصی سازی  ترسیم شده، رسیده یا نه بحث جدایی است. 

تصمیم بر این شد دولت آنچه که به عنوان مالکیت داشت را به بخش خصوصی واگذار کندو  تا حدودی هم توانست مقداری از بنگاه‌ها را واگذار کند؛ اما در کنار این مسئله قبل از اینکه خصوصی سازی مطرح شود، بحث شورای رقابت مطرح بود، افصل نهم  اصل 44 قانون اساسی به شورای رقابت اختصاص یافت.

شورای رقابت تشکیلاتی با اعضای مشخص از قوه قضایی، قوه مقننه، قوه مجریه و بخش خصوصی است که  ۱۵ نفر آن را تشکیل داده اند.  وظیفه اصلی این شورا مبارزه با رویه ضد رقابتی است؛ نه تنها در اقتصاد بلکه در تمام زمینه‌ها رسیدگی می‌کند.

 رقابت در اقتصاد باعث رشد، توسعه، کارآفرینی و افزایش انگیزه‌ می شود؛ باید بین بنگاه‌های اقتصادی رقابت ایجاد شود تا بتواند به اقتصاد جامعه کمک کند. بسیاری از افراد از اینکه سیستم، رقابتی نباشد سود می‌برند.

باشگاه خبرنگاران جوان: وظیفه اصلی شورای رقابت چیست؟

رئیس شورای رقابت: یکی از عمده‌ترین وظیفه شورای رقابت این است که بازار‌ها را رصد کند و اگر انحصار شناسایی شد وارد عمل می شود.

باشگاه خبرنگاران جوان: اولین انحصارگر چه ارگانی بود و شورای رقابت چگونه عمل کرد؟

رئیس شورای رقابت: بعد از اینکه قانون اصل ۴۴ به تصویب رسید، اولین دوره فعالیت شورای رقابت شروع شد؛ در اولین دوره فعالیت شورای رقابت، طرف مقابل انحصارگر دولت بوده، چون تمام بنگاه‌های اقتصادی بعد از انقلاب دست دولت افتاد و باید واگذار می شد. طرف عمده شورای رقابت دولت بود که باید به دولت می‌گفت در برخی بنگاه‌های مشخص انحصارگری‌ نکند.

باشگاه خبرنگاران جوان: با توجه به اینکه دولت خود ناظر بر فعالیت انحصارگر است، شورای رقابت چه تفاوتی دارد؟

رئیس شورای رقابت: شورای رقابت تنظیم کننده نحوه فعالیت تمام دستگاه ها از جمله دولت هاست. عملکردها در قسمت هایی مانند آب، برق، گاز و تلفن ثابت از طریق تصمیمات شورای رقابت قیمت گذاری ها رصد و تنظیم می شود. 

انحصار تعاریف مختلفی دارد که یکی از آنها می گوید باید قیمت‌ها را در اختیار بازار بگذاریم در صورتی که قیمت‌هایی باید در اختیار بازار باشد که بنگاه‌های رقابتی برای آن وجود دارد.

باشگاه خبرنگاران جوان: منظور از قوانین ضد انحصار چیست؟

رئیس شورای رقابت: شورای رقابت تشخیص داده است که در بحث خودروسازان انحصار وجود دارد. نه تنها در بحث خودرو  بلکه در پتروشیمی، فولاد، نیز شورای رقابت انحصار را تشخیص داده است. مخالف قیمت گذاری هستیم مگر اینکه بازار انحصاری باشد.

 انحصار می‌تواند بر قیمت اثر بگذارد و به اصطلاح قدرت بازاری دارند. با کاهش یا افزایش تولید می‌توانند بر قیمت کالایی اثر بگذارند. ماده ۵۸ و ۵۹ شورای رقابت در فصل ۹ اصل ۴۴ می‌گوید شورای رقابت موظف است بازار‌ها را رصد کند و تشخیص دهد کدام کالا انحصاری است و رقابتی نیست و در نهایت باید برای آن قیمت تعیین کند.

باشگاه خبرنگاران جوان: آیا قطعه سازی در کشور انحصاری است یا خیر؟

رئیس شورای رقابت: در قطعه سازان نیز همانند خودروسازان، شاهد انحصار هستیم. شورای رقابت در حال بررسی است که چه قطعه‌هایی در خودرو انحصاری هستند و چه قطعه‌هایی انحصاری نیستند و شورای رقابت آن را مشخص می‌کند.