ابوالقاسم‌ حسین پور مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در گفت و گو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به اینکه بیش از ۴۰۰ دشت کشور دارای بیلان منفی هستند، اظهار کرد: استقرار جمعیت و فعالیت در پهنه سرزمین ایران در قالب مناطق متکی به آب‌ها و آبخوان‌های زیرزمینی است.

او با اشاره به اینکه از مجموع ۶۰۹ دشت کشور بیش از ۴۰۰ دشت دارای بیلان منفی هستند، افزود: از مجموع ۶۰۹ دشت و ۶۰۹ آبخوان که در این مناطق دشتی داریم. این آبخوان‌ها تامین کننده آب برای شهرها، آبادی و فعالیت‌های تولیدی و صنعتی کشور هستند که تولید کشاورزی در این دشت‌ها اتفاق می افتد و سکونتگاه‌های جمعیتی بخش زیادی، محدود به این مناطق است.

حسین پور با اشاره به اینکه بیش از ۴۰۰ دشت کشور در معرض خطر فرونشست زمین قرار دارند، بیان کرد: حدود ۷۰ درصد آبخوان‌های کشور نیازمند حمایت ویژه هستند و زمانی که در بحث تعادل بخشی و تغذیه آبخوان‌ها به دنبال راهکار هستید، ابتدا باید آسیب شناسی شود که مهم ترین علل و عوامل آن ناشی از چیست؟

این مقام مسئول ادامه داد: طی دهه‌های اخیر برداشت آب مازاد بر ظرفیت از آبخوان‌های کشور موجب شد که کسری مخزن این آبخوان‌ها به بیش از ۱۳۰ میلیارد متر مکعب برسد که این امر منجر به کاهش کیفیت آب، افزایش شوری آب و پیشروی جبهه آب شور به سمت آب شیرین شد که این موضوع تهدیدی است که متاسفانه بخشی از آبخوان‌ها با آن مواجه هستند و در نهایت منجر به فرونشست زمین و برهم خوردن تعادل اکولوژیک عرصه‌ها می‌شود‌.

اصلاح الگوی مصرف و ارتقای بهره وری مهم ترین راهکار احیای آبخوان ها

او کنترل اضافه برداشت‌ها، اصلاح الگوی مصرف و ارتقای بهره وری آب را از مهم ترین راهکارهای احیای آبخوان‌ها برشمرد و گفت: توسعه طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری ریشه در حوزه‌های آبخیز مشرف به دشت‌ها و آبخوان‌های کشور دارد.

حسین پور با تاکید بر بهره گیری از ظرفیت بارش و سیلاب‌های کشور در راستای تغذیه آبخوان‌ها و مهار فرونشست زمین و جلوگیری از افت کمی و کیفی سفره‌های زیرزمینی بیان کرد: سالیانه بیش از ۴۰۰ میلیارد متر مکعب حجم بارش‌های آسمانی است که بخش عمده آن رقمی در حدود ۲۷۰ تا ۲۸۰ میلیارد متر مکعب به واسطه تبخیر از بین می‌رود و به عبارت دیگر تبخیر آب به واسطه شرایط گرم و خشک کشور یکی از مشکلات عمده کشور است.

بهره گیری از بارش‌ها راهی برای پیشگیری از فرونشست زمین

مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخیزداری سازمان جنگل‌ها با اشاره به اهمیت آبخیزداری و آبخوانداری در کشور گفت: با توجه به نوسانات بارش از سالی به سال دیگر و وقوع ترسالی و خشکسالی که اتفاق می افتد، بیش از پیش اهمیت آبخیزداری و آبخوانداری را در کشور نشان می‌دهد؛ چرا که از ظرفیت ترسالی برای سال‌های خشک و کم آب باید بهره گیری شود.

او با بیان اینکه از طریق توسعه آبخیزداری و آبخوانداری در سطح کشور به طور کامل حوزه‌های آبخیز باید تحت پوشش قرار گیرد، گفت: در تمامی مناطق کشور که مستعد طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری هستند، طرح‌ها باید اجرا شوند تا بتوانیم با بهره گیری از ظرفیت بارش از خسارت سیل جلوگیری کنیم. به عنوان مثال در سال ۹۸ حجم بارش‌های ۵۶۳ میلیارد متر مکعب و سال گذشته به ۲۰۰ میلیارد متر مکعب کاهش پیدا کرد، از این رو با رویکرد آبخیزداری و آبخوانداری می‌توان در سال ترسالی پس انداز آب در زیرزمین داشت.

حسین پور ادامه داد: اگر در گذشته زیرساخت‌ها به طور کامل در کشور بود، حجم عمده‌ای از بارش‌های سال ۹۸ ذخیره می‌شد تا در سال خشک همچون سال زراعی ۹۹ که با کاهش حجم نزولات جوی روبه‌رو هستیم، حداقل خسارت را داشته باشیم.

این مقام مسئول با بیان اینکه با تامین زیرساخت‌های آبخیزداری و آبخوانداری در پیشگیری از خسارت سیل تاثیر بسزایی دارد، گفت: یکی از کارکردهای آبخیزداری آن است که در زمان ترسالی بارش‌های مازاد را کنترل و مدیریت کرد تا در شرایط خشکسالی که حداقل بارش‌ها اتفاق می‌افتد، می‌توان به صورت بهینه مدیریت کرد.

حسین پور با اشاره به اینکه راه طولانی تا اجرای طرح آبخیزداری و آبخوانداری در کشور پیش روست، بیان کرد: با سرمایه گذاری دولت این امکان وجود دارد که طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری را در کل پهنه‌های آبخیز تعمیم داد.

مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخیزداری سازمان جنگل‌ها در پایان تصریح کرد: در کشور ما ۱۲۵ میلیون هکتار حوزه‌های آبخیز نیازمند اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری با سرمایه گذاری دولت و مشارکت ذی‌نفعان است تا اتفاق بیفتد که خوشبختانه در چند سال گذشته با منابعی که از صندوق توسعه ملی تخصیص پیدا کرد، توانستیم با سرمایه گذاری مناسب این طرح را به کل پهنه‌های آبخیز تعمیم دهیم.

انتهای پیام/