به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان، ۳۱ اردیبهشت ماه در تقویم ما ایرانی ها به عنوان روز ملی "اهدای عضو، اهدای زندگی" نام گذاری شده است. اهدای عضو، اوج بخشش یک انسان است، انسانی که در سخت‌ترین لحظه زندگی خود تصمیم می‌گیرد، اعضای بدن یکی از عزیزانش را که دچار مرگ مغزی شده ببخشد.

روز ملی اهدای عضو در تقویم ایرانیان را می‌توان جشن باز تولد همگانی جمعی از متعالی‌ترین انسان‌ها در مقیاس ایثار و جاودانگی نامید.

چرا ۳۱ اردیبهشت با عنوان روز ملی اهدای عضو نامیده شد؟

روز ۳۱ اردیبهشت، مصادف با سالروز فتوای تاریخی رهبر کبیر انقلاب حضرت امام خمینی (ره)، مبنی بر جایز بودن اهدای عضو است که با تلاش مسئولان واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، به همت واحد اهدای عضو بیمارستان دکتر مسیح دانشوری و با تأیید و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی در تقویم ملی کشور به ‌عنوان روز ملی اهدای عضو، اهدای زندگی به ثبت رسیده است.

اهدای عضو چیست؟

اهدای عضو به این معنی است که یک فرد یا ولی دم او اجازه می‌دهد تا بافت‌ها یا اعضای سالم او به شخص دیگری برای پیوند اهدا شود که این پیوند می‌تواند زمانی که فرد زنده است یا پس از مرگ او صورت گیرد. پیوند‌های متداول عبارت‌اند از: کلیه‌ها، قلب، کبد، پانکراس، روده، ریه‌ها، استخوان، مغز استخوان، پوست و قرنیه. برخی از ارگان‌ها و بافت‌ها را می‌توان زمانی که شخص اهداکننده زنده است به شخص دیگری پیوند زد، مانند یکی از کلیه‌ها یا بخشی از کبد؛ اما در بیشتر موارد اهدای عضو زمانی صورت می‌گیرد که فرد اهداکننده دچار مرگ مغزی شده باشد.

ضرورت اهدای عضو

تنها راه ادامه حیات برای بیماران مبتلا به نارسایی پیشرفته قلب و کبد و بهترین درمان برای مبتلایان به نارسایی کلیه، پیوند عضو است، در هر سال، تعداد زیادی از بیماران نیازمند به پیوند عضو که در لیست انتظار هستند، می‌میرند و این در حالی است که اعضای سالم افراد دچار مرگ مغزی، زیر خاک مدفون می‌شوند.

هرکس و در هر سن می‌تواند در صورت بروز مرگ مغزی، با رضایت بستگان، اهداکننده عضو یا نسج باشد، شرایط پزشکی فرد در زمان مرگ مغزی، تعیین کننده قابلیت وی برای اهدا خواهد بود. اعضای قابل ‌اهدا کلیه‌ها، کبد، قلب، ریه، لوزالمعده، روده و نسوج قابل اهدا شامل قرنیه، استخوان، سیاهرگ، غضروف، دریچه‌های قلبی، پوست و تاندون هستند.

با اهدای قرینه می‌توان بینایی را به فردی که دچار صدمه شدید به چشم شده بازگرداند. تاندون و غضروف باعث بازسازی اعضای آسیب‌دیده مربوطه می‌شود. پیوند استخوان می‌تواند مانع قطع عضو در سرطان استخوان شود.

دریچه قلب برای کودکان با بیماری مادرزادی دریچه‌ای و بزرگسالان با دریچه آسیب دیده به کار می‌رود. پیوند پوست نجات بخش بیماران با سوختگی شدید و پیوند مغز استخوان تنها درمان ممکن در بعضی از سرطان‌های خون است. برخلاف عضو، بافت می‌تواند تا ۲۴ و یا حتی ۴۸ ساعت بعد از مرگ فرد اهدا شود و حتی می‌توان آن را برای مدت‌های طولانی ذخیره کرد.

اهداکنندگان اعضای بدن معمولاً در زمان اهدا دچار مرگ مغزی شده‌اند؛ اما این امکان وجود دارد که در زمان اهدا، فرد اهداکننده زنده باشد. برای اهداکنندگان زنده، قبل از اهدای عضو از آن‌ها آزمایش‌های گسترده‌ای گرفته می‌شود. همچنین آن‌ها مورد ارزیابی‌های روانی قرار می‌گیرند تا پزشکان متوجه شوند که آیا واقعاً فرد اهداکننده رضایت کامل نسبت به اهدای عضو را دارد یا خیر و در آخر در روز اهدا، فرد اهدا کننده و فردی که قرار است عضو یا بافت به او پیوند زده شود در بیمارستان حاضر می‌شوند.

برخی از افرادی که دچار مرگ مغزی شده‌اند، پیش از مرگ به صورت داوطلبانه تمایل خود را نسبت به اهدای عضو با دریافت کارت اهدای عضو اعلام می‌کنند، اما در صورت تأیید مرگ مغزی به کمک چهار پزشک معتمد متخصص داخلی، متخصص بیهوشی، متخصص مغز و اعصاب و متخصص پزشکی قانونی، در صورت اعلام رضایت قانونی خانواده متوفی نسبت به اهدای عضو، اعضای حیاتی مناسب به بیماران نیازمند اهدا می‌شود. در این فرآیند خانواده اهداکننده و گیرنده عضو هیچ هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنند.

جراحی این فرآیند بستگی به اندام‌هایی که اهدا می‌شوند دارد. جراحان پس از عمل جراحی، اعضای بدن فرد اهدا کننده را در سریع‌ترین زمان ممکن به دریافت کننده پیوند می‌زنند؛ زیرا اکثر اعضای بدن فقط چند ساعت می‌توانند خارج از بدن سالم بمانند. زمانی که عضوی از بدن فرد اهداکننده خارج شد، محل آن را ترمیم می‌کنند و سپس جنازه را تحویل خانواده شخص برای مراسم تدفین می‌دهند.

مرتضی هاشمیان، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان در گفت و گو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان به آیه ۳۲ سوره مائده اشاره کرد و گفت: خداوند در سوره مائده آیه ۳۲ می‌فرماید: هرکه نفسی را حیات بخشد، مانند آن است که همه مردم را حیات بخشیده است.

او افزود: تنها راه ادامه حیات برای بیماران با نارسایی پیشرفته قلب، ریه و کبد، پیوند اعضا است و بهترین درمان برای نارسایی کلیه و جلوگیری از هزینه‌های بسیار بالای دیالیز که بار سنگینی بر دوش بیمار و نظام سلامت می‌باشد پیوند کلیه است.

در چه سنی می‌توان اهدا کننده عضو بود؟

هاشمیان تصریح کرد: پیشرفت در تکنیک‌های جراحی پیوند و ارائه دارو‌های جدید مانع رد پیوند شده است و این امر هر ساله میزان موفقیت پیوند و بقای آن را افزایش می‌دهد.

او بیان داشت: اهدای اعضا می‌تواند نجات بخش جان بیماران و حافظ سلامت آن ها باشد و ایجاد امیدواری به شروع زندگی جدید است و هرکس در هر سنی می‌تواند اهدا کننده عضو و یا نسج باشد.

راه‌های ثبت نام برای صدور کارت اهدای عضو

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان گفت: اهدا کنندگان عضو به جز کلیه که به صورت زنده می‌توانند یکی از کلیه ها را برای پیوند کلیه زنده به زنده اهدا کنند، معمولاً افرادی هستند که دچار مرگ مغزی شده اند و مرگ مغزی با کمک متخصصین و پزشکان اعلام می‌شود و در صورت تایید مرگ مغزی و رضایت متوفی در زمان حیات (وصیت، کارت اهدای اعضا پس از مرگ) و رضایت بستگان وی انجام می‌گیرد.

هاشمیان با اشاره به اینکه مراجعه کنندگان برای اهدای عضو می‌توانند با در دست داشتن کپی کارت ملی و یا مدرک شناسایی معتبر به معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان، ادره پیوند اعضا مراجعه و نسبت به ثبت نام و صدور کارت اهدای عضو اقدام کنند، افزود: همچنین می توانند با مراجعه به سایت انجمن اهدای عضو ایرانیان به آدرس ehdacenter.ir مراجعه و برای اهدای عضو ثبت نام کنند.

ماهانه بیش از ۲۰ نفر کارت اهدای عضو دریافت می‌کنند

او تصریح کرد: خوشبختانه با فرهنگ سازی که با انجام مصاحبه، نصب بیلبورد و ... دانشگاه علوم پزشکی، اقدامات خوب رسانه ملی و بینش خوب مردم و همشهریان دیار کریمان صورت گرفته است، تاکنون هرماه بیش از بیست نفر فرم ثبت نام را پر و کارت اهدای عضو دریافت می‌کنند.

تاریخچه پیوند اعضا در کرمان

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان گفت: فعالیت پیوند اعضا در دانشگاه علوم پزشکی کرمان از سال ۱۳۸۳ با افتتاح بخش پیوند کلیه در مرکز آموزشی درمانی افضلی پور کرمان شروع شده است.

او افزود: تا پایان فروردین امسال، ۸۶۳ مورد پیوند کلیه زنده به زنده انجام شده است؛ ولی در بحث اهدای عضو و پیوند از مرگ مغزی، این کار از سال ۱۳۸۵ در کرمان آغاز شد.

۱۹۶ بیمار مرگ مغزی اهدای عضو کرده اند

هاشمیان تصریح کرد: طی مدت یاد شده، ۱۹۶ مورد بیمار مرگ مغزی اهدای عضو کرده اند که در مجموع ۲۸۸ مورد پیوند کلیه (از بیمار مرگ مغزی) و ۶۸ مورد پیوند کبد انجام شده و ۷۵ مورد کبد برای پیوند به شیراز ارسال شده است.

او بیان کرد: در صورت وجود بیمار مرگ مغزی در هر نقطه از استان، در صورت امکان بیمار برای برداشت ارگان (کبد و کلیه) به کرمان منتقل و یا در غیر این صورت با اعزام تیم جراحی به محل مورد نظر، عمل برداشت ارگان انجام و ارگان‌ها برای پیوند به بیمارستان افضلی پور کرمان انتقال داده می‌شود، به عنوان مثال در حوزه دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان با اعزام تیم جراحی، برداشت ارگان (کبد و کلیه) از بیمار مرگ مغزی در بیمارستان علی ابن ابیطالب (ع) این شهر انجام و ارگان‌ها برای پیوند به بیمارستان افضلی پور کرمان ارسال می‌شود.

تاریخچه پیوند مغز استخوان، قرنیه و کاشت حلزون در کرمان

هاشمیان با اشاره به اینکه پیوند مغز استخوان در کرمان از سال ۱۳۸۸ آغاز شده، گفت: تاکنون ۳۵۴ مورد انجام شده است.

او با اعلام اینکه پیوند قرنیه از سال ۱۳۸۷ آغاز و تاکنون ۷۱۶ مورد انجام شده است، افزود: عمل کاشت حلزون هم از سال ۱۳۹۵ در بیمارستان شفا آغاز و تاکنون ۲۲۰ مورد عمل کاشت حلزون انجام گرفته است.

دانشگاه علوم پزشکی کرمان جزو دانشگاه های برتر کشور در زمینه پیوند اعضا

هاشمیان تصریح کرد: دانشگاه علوم پزشکی کرمان در بین دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور جزو دانشگاه‌های برتر در زمینه پیوند اعضا بوده است.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان با بیان اینکه در حال حاضر پیوند کلیه و کبد در کرمان انجام می‌شود، گفت: اگر گیرنده مناسبی برای کبد و کلیه نبود، ارگان به شیراز، (چون نزدیک‌ترین مرکز پیوند به کرمان است)، ارسال می‌شود.

هاشمیان افزود: اگر اهدا کننده قلب مناسبی برای پیوند باشد با هماهنگی وزارت بهداشت، تیم جراحی قلب از تهران با هواپیما به کرمان می آیند، قلب را برداشته و برای پیوند سریع به تهران می برند.

او تصریح کرد: عمل پیوند در جنوب شرق ایران فقط در دانشگاه علوم پزشکی کرمان و شهرستان کرمان انجام می‌شود.

خدمات دولت برای خانواده بیمار مرگ مغزی اهدا کننده عضو

هاشمیان بیان داشت: پس از اهدای عضو، با تعامل دانشگاه علوم پزشکی و شهرداری، خانواده مرگ مغزی اهدا کننده بابت هرینه‌های کفن و دفن و احیاناً هزینه آمبولانس برای انتقال جسد به شهرستان هزینه‌ای نمی‌پردازد و اعضای درجه یک خانواده اهدا کننده تحت پوشش بیمه تکمیلی دی قرار می‌گیرند.

حرف آخر ...

حس ایثار، نوعدوستی و انسان دوستی از گذشته‌های بسیار دور در فرهنگ ملی و باور دینی ایرانیان نهادینه بوده و هست که نمونه زیبای این حس، اهدای عضو از سوی خیران جان است.

اهدای عضو، تصمیمی از جنس نور و روشنایی است که به افراد نیازمند عضو زندگی دوباره می‌بخشد و برای همیشه این کار خیر برای اهدا کننده باقی می‌ماند.

متخصصان علم پزشکی می‌گویند، مرگ مغزی درمان ندارد، اما می‌توان با اهدای اعضای بدن فردی که دچار مرگ مغزی شده، به دیگر بیماران نیازمند عضو، زندگی دوباره بخشید.

اگر چه امروز فرهنگ اهدای عضو در استان کرمان به نسبت گذشته شرایط بهتری دارد، اما کماکان نیازمند فرهنگ سازی بیشتر است و باید برنامه‌ها و اقدامات بهتری به منظور ترویج و نهادینه سازی این فرهنگ که یک امر خیرخواهانه محسوب می‌شود، صورت پذیرد و این نیازمند همکاری و حمایت تمامی ارگان‌ها و دستگاه‌ها به ویژه رسانه هاست.

 گزارش از آذرعسکرپور

انتهای پیام/ب