رد پای ناشران منفعت طلب در انتشار ترجمه‌های کودک
برخی از ناشران، کتاب‌های کودک را به دلیل هزینه بالای انتشار بدون پرداخت حق کپی رایت ترجمه و منتشر می‌کنند.
حسین عابدینی، مدیرمسئول انتشارات سفیراردهال در گفت و گو با خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره ترجمه کتاب‌های کودک و نوجوان گفت: حجم آثار ترجمه‌ای نسبت به تالیفی بسیار بالاست. چون اگر کتاب‌های منتشر شده چند ناشر بزرگ را مشاهده کنیم گمان می‌کنیم بالای ۷۰ تا ۸۰ درصد آثار ترجمه شده باشند. بسیاری از کتاب‌های کودک که پرفروش هستند و بسیاری از ناشران که می‌خواهند منفعتی کسب کنند کتاب‌هایی که چاپ شده است بدون اینکه حقی به کسی پرداخت کنند منتشر کردند، چون کتاب‌های کودک به دلیل تصویرسازی هایش پرهزینه هستند.
بیشتربخوانید
وی افزود: یک کتاب ترجمه بسیار راحت در کشور اسکن می‌شود، متنش را هم ترجمه می‌کنند و برای فروش می‌گذارند. مخاطب کودک به سمتش کشیده می‌شود. در کنارش کتاب تالیفی خوب هم داریم. مسئله‌ای که وجود دارد این است که ما در دنیا فقط در کتاب کودک حرف برای گفتن داریم. شاید ۸۰ درصد کتاب‌هایی که رایت آن را از ایرانی‌ها می‌خرند همین کتاب‌های کودک باشند. به دلیل تصویرگری، شکل کار‌ها و داستان‌های خوبی که دارند به سمت این کتاب‌ها اقبال پیداکردند. در زمینه کتاب بزرگسال اینگونه نیست. با استقبال بسیار کمی روبه رو هستند. برای مثال نشری مثل شباویز سالیانه رایت ۳۰۰ تا ۴۰۰ عنوان کتاب کودک ایرانی را به زبان‌های دیگر ترجمه می‌کند.
مدیر مسئول انتشارات سفیراردهال ادامه داد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بیشتر روی تصویرگری کتاب ترجمه شده برای کودک و نوجوان تمرکز دارد. از جمله اینکه می‌گوید تصویر سگ یا خوک در تصویرگری کتاب نباشد. ما تا به حال سمت کتاب ترجمه نرفتیم. هم کتاب‌های ایرانی از مولف خوب در حوزه کودک منتشر کردم. هم کتاب خارجی منتها کپی رایت کتاب خارجی را پیش از ترجمه و انتشار آن خریدم. با دید باز و مشورت با کارشناسان کشور‌های مبدا کتاب را تهیه کردم. بدون برنامه ریزی برای ترجمه کتاب اقدام کردم. سعی کردم مطالب آن را با فرهنگ اینجا مطابقت دهم و به اصطلاح آن را بومی سازی کنم.
عابدینی بیان کرد: قبلا اینگونه نبود کتاب را در نمایشگاه‌های خارجی تهیه می‌کردند از آن اسکن می‌گرفتند و در اینجا ترجمه و منتشرمی شد. از سوی دیگر تعداد مولفان ما در حوزه کتاب کودک اندک است با کمبود محتوا مواجه هستیم. در دو سه قسمت نشر ترافیک فروش کتاب داریم در بسیاری قسمت‌های نشر این مسئله دیده نمی‌شود. یکی از آن حوزه‌ها در سنین کمتر از ده تا دوازده سال است که دانش آموزان ما هستند که به کتاب‌های کمک آموزشی نیازدارند. یکی مهدکودک‌ها که نیاز دارند و دیگری کنکور است که در بازار فروخته می‌شود. چون مولف کتاب کودک در کشور نسبت به تعداد کودکانمان اندک است مجبور هستند برای تهیه محتوای مورد نیاز این قشر کتاب‌ها را ترجمه کنند.
وی اظهار کرد: مولف که نباشد کتابی تالیف نمی‌شود. اگر کتاب خوبی تالیف شود به خوبی فروش می‌رود. یکی از دغدغه‌های ما همین است مولف‌های ما در حوزه کودک اندک است. البته قبلا تعداد مولفان کودک در گذشته کمتر از اکنون بود. الان حجم تولید کتاب‌های کودک هم اندک است به دلیل بالا بودن هزینه تصویرگری کتاب‌های کودک، قیمت تمام شده انتشار کتاب‌های این حوزه گران تمام می‌شود رنگی بودن کتاب کودک هزینه تولید را بالا می‌برد. آنچه می‌توان اسم آن را کتاب کودک نامید. هزینه تولید کتاب کودکی که پرمحتوا باشد بالاست. ناشران بزرگ ما مانند قطره آثار ارزنده‌ای در این حوزه دارد. ذائقه خود کودک در انتخاب کتاب تاثیردارد. بچه‌ها دوست دارند ژانر وحشت را تجربه کنند یا اینکه آثاری با تصاویر جذاب انتخاب کنند.
مدیرمسئول انتشارات سفیراردهال ادامه داد: تعداد کسانی که هنگام خرید کتاب کودک به محتوای آن توجه می‌کنند کمتر از کسانی است که تنها به ظاهر کتاب توجه می‌کنند. راهکار این است که کار به دست کاردان سپرده شود. ما یک مجموعه‌ای به اسم کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان داریم. این مجموعه رایت کتاب‌های ترجمه اش را خریده است. تربیت تصویرگر خوب باعث می‌شود کار خوب تولید شود. متاسفانه همه دوست دارند همه کاری انجام دهند. الان چند مجموعه موازی داریم که برای مدارس کتاب منتشرمی کنند. تا حدی محتوای این آثار پایین است که باورمان نمی‌شود کسی کتاب را تهیه کرده و در اختیار دانش آموز گذاشته باشد.
عابدینی بیان کرد: کسانی که متولی کتاب‌های کودک و نوجوان باید کاردان باشند. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان یکی از آن مجموعه هاست که باید تقویت شود. کتاب‌های خارجی بی محتوا منتشر و توزیع می‌شود. یک ناشری داریم که کتابسازی می‌کند بدون محتوای تصویری در اختیار شما قرار می‌دهد. براساس آن تصویر محتوا برایش تولید می‌کنید. براساس تصاویر آن کتاب‌های خارجی هم ترجیح می‌دهند کتاب‌های ژانر وحشت را تولید کنند.
وی اظهار کرد: یک نفر ۵۰۰ عنوان کتاب از ناشر خریده است سریع هم منتشرمی کند. چند ناشر می‌توانند در سال ۵۰۰ عنوان کتاب با محتوای خوب در حوزه کودک تولید کنند. مگر چند تصویرگر می‌تواند با او فعالیت کند. اگر ارتباط داشته باشد دو سه هزار تا برایش پخش کنند در بازار ۲۰ مورد چرا‌های شگفت انگیز پیدا کنید ۲۰ ناشر از این نوع کتاب منتشرکردند. این‌ها را پیداکردند و منتشرکردند. مگر چند سال است نشر پرتقال در بازار نشر فعالیت می‌کند.
انتهای پیام/
