به گزارش خبرنگار حوزه دنیای ارتباطات گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان، "قبل از انقلاب دیپلم خود را دریافت کردم و مدت کوتاهی در حوزه علمیه بودم و بعد از انقلاب وارد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شدم.

در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از اتفاقات اولیه خلق عرب در خوزستان و پاوه در کردستان حضور داشتم و در انتهای جنگ ۸ سال دفاع مقدس در منطقه قرارگاه حمزه به عنوان فرمانده سپاه استان آذربایجان غربی و فرمانده عملیات قرارگاه حمزه نیز مسئولیت داشتم.

بعد از ۸ سال دفاع مقدس شروع به ادامه تحصیل کردم و از سال ۶۸ تا امروز در ۳ رشته کارشناسی ارشد معماری و شهرسازی، مدیریت دفاعی و زبان انگلیسی درس خوانده‌ام. همچنین در دانشگاه دفاع ملی، مدیریت راهبری دفاعی را در مقطع دکتری خوانده‌ام و از سال ۸۴ به عنوان هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی موضوع پدافند غیرعامل را تدریس می‌کنم."

این‌ها را فرمانده‌ای می‌گوید که از ابتدای تشکیل سازمان پدافند غیرعامل در این سمت مشغول به کار بوده و برای امنیت کشور فعالیت‌های زیادی در حوزه پدافند غیرعامل انجام داده است.

سردار سرتیپ پاسدار غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور متولد سال متولد ۱۳۳۷ بعد از مسئولیت مهندسی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و مطرح شدن موضوع تشکیل پدافند غیرعامل توسط مقام معظم رهبری، توسط سردار فیروزآبادی از سال ۱۳۸۳ وارد پدافند غیر عامل شد و در همه موضوعات کاری خود تلاش کرده تمام ظرفیت‌های آموزشی، پژوهشی، علمی، اجرایی، تجاری و... را در این حوزه به کارگیری کند.

سردار سرتیپ پاسدار غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور در گفت‌وگویی صمیمانه با باشگاه خبرنگاران جوان درباره برنامه‌های خود در سازمان پدافند غیرعامل سخن گفت که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:

سردار جلالی: ما در یک مقطعی وارد موضوع پدافند غیرعامل شدیم که مورد تحول بود و چون پدافند ارتباط مستقیمی با تهدید دارد، زمانی که تهدیدی تحول پیدا کند، مدل‌های پدافند هم عوض می‌شود.

الگو‌های گذشته پدافند غیر عامل برایمان کارایی نداشت، چراکه آن‌ها متعلق به تهدید‌های گذشته بودند و به تهدیدات امروز پاسخگو نبودند.

ما در یک مسیر اجباری وارد مطالعه تکنولوژی‌های جدید و فناوری‌های نو شدیم که اثرگذار بر موقعیت تهدید‌ها هستند و به کمک دانشگاه‌هایی که در این زمینه پیشرو بودند، حوزه‌های جدیدی از پدافند غیرعامل را طراحی و دنبال کردیم.

در حال حاضر نزدیک به ۶ سال است که ۸ گرایش تخصصی مانند پدافند سایبری، پدافند زیستی، پدافند بیولوژیک، پدافند شیمیایی، پدافند هسته‌ای، پدافند کالبدی، مهندسی و... را در پدافند غیرعامل دنبال می‌کنیم.

۸ گرایش جدی و تخصصی را در قالب ۱۷ رشته دانشگاهی در مقطع ارشد و دکتری آموزش و پرورش می‌دهیم و به نظر من، در مقطع زمانی که بودیم رشد بسیار خوبی از نظر علمی و دانشی داشته‌ایم.

سازمان پدافند غیر عامل برای آینده چه اهداف و برنامه‌هایی دارد؟

ما ارتباطی با دو مولفه داریم. یکی از آن‌ها تحولات در حوزه تکنولوژی و فناوری‌ها است، که این موضوع در زیر ساخت‌های ما به شکل‌های مختلفی کارکرد دارند.

در یک حوزه باید رصد پایش و تشخیص داشته باشیم و سعی و مراقبت کنیم تا کارکرد و عملکرد فناوری‌های نو و جدیدی که وارد کشور می‌شوند را بشناسیم.

در ذات فناوری‌ها، هم فرصت نهفته است و هم تهدیدات، که البته کشف تهدید یکی از موضوعات اساسی در این راستا است.

رویکرد اول ما شناخت دانش و فناوری در قالب زیر ساخت‌های جدید است.

رویکرد دوم ما تهدید شناسی است. در درون این‌ها باید بتوانیم تهدیدات متاثر از این نوع تحولات فناوری را کشف و دنبال کنیم و برای این موضوع یک نگاه علمی هم نیاز است. همچنین باید بتوانیم یک الگویی برای مقابله با این دو عنصر تکنولوژی دانش و تهدید داشته باشیم.

ما در پدافند غیرعامل با تهدیدات انسان‌ساخت کار می‌کنیم و اگر مقایسه‌ای با تهدیدات طبیعی داشته باشیم، مشخص می‌شود تهدیدات طبیعی یک ماهیت ثابت دارند.

سیل، طوفان، زلزله و... تغییر ماهیتی ندارند و درگذشته هم به همین شکل بوده‌اند، اما تهدیدات انسان ساخت با گذشته بسیار متفاوت‌اند و تهدیدات انسان ساخت آینده هم با تهدیدات امروز متفاوت خواهند بود.

بر همین اساس، این تهدیدات یک نوع تهدید سیال مبتنی بر تغییر تفکرات انسان است، چراکه این‌ها انسان ساخت هستند.

به عنوان مثال؛ در ده سال گذشته ماهیت پول ما عوض شده و از حالت فیزیکی، اسکناس و سکه به دیجیتال تبدیل شده است و امروزه بیش از ۹۰ درصد پول ما ماهیت دیجیتال گرفته است. بنابراین پایش تهدیدات پول دیجیتال با پایش تهدیدات پول اسکناس بسیار متفاوت است و رویکرد پدافند غیر عامل هم تفاوت دارد.

ما باید در آینده هم رصد فناوری‌های نو را به صورت جدی داشته باشیم و بتوانیم از درون این‌ها پدیده فناوری و هم تهدیدات و فرصت‌های آن را بشناسیم، چراکه ترکیب این دو عنصر تهدید و فناوری با یکدیگر یک مقوله‌ای به نام هوشمندی تولید می‌کنند و باید مدل پدافند خود را در آینده یک مدل هوشمند باشند.

به خاطر هوشمندی تهدید، باید یک پدافند هوشمندانه را روی کار قرار دهیم. تهدید‌ها به دلیل به وجود آمدن فناوری رسانه و شبکه‌های اجتماعی به سمت مردم محوری جلو می‌روند و مردم نقش‌شان در اداره حکومت‌ها و عرصه‌های سیاسی بسیار افزایش پیدا کرده و مهم شده است. مردم محوری در پدافند غیر عامل یک رویکرد جدی است که ما به آن می‌پردازیم.

افق پدافند غیر عامل چه سالی است؟

کار پدافند غیرعامل مصون‌سازی زیرساخت‌ها و کشور است، بر همین اساس افق پدافند غیرعامل افق برنامه کشور است. پدافند سعی دارد برنامه توسعه کشور را امن و وضع موجود کشور را به سمت امنیت و پایداری ببرد.

ما افق‌مان را با افق چشم‌انداز ترسیم می‌کنیم و ۲ برنامه پنج‌ساله و یک سند راهبردی که چشم انداز آینده ما را به طور کامل مشخص می‌کند در پدافند غیرعامل طراحی کرده و دنبال می‌کنیم.

ما خودمان را با برنامه‌ها تراز می‌کنیم و به عنوان مثال؛ ما برای برنامه‌های شهری راهبرد پدافند شهری را تنظیم کرده‌ایم و با مشارکت مدیریت شهری و... تلفیقی از مدیریت شهرسازی و مسائل دفاعی را ارائه کرده‌ایم که می‌تواند یک الگوی بسیار مدرن و موثر برای کشور باشد.

در برنامه پدافند شهری چهل هدف اساسی را پیش بینی کرده‌ایم که به صورت کلی یک دسته کلی آن از بین بردن و صفر کردن آسیب پذیری عمده موجود در شهر است.

درمورد عملیات‌های مهم پدافند غیرعامل در ۶ ماه گذشته سال توضیحاتی می‌دهید؟

در پدافند غیرعامل نگاهی متمرکز به تهدیدات و حوادثی که اتفاق افتاده داریم و بزرگترین حادثه حال حاضر کرونا است.

موضوع پدافند زیستی، محور اساسی کار ما در این زمینه بوده و از سال ۹۰ تا ۹۹ متمرکز بر ساختار سازی، سازماندهی، آموزش، تدوین نقشه راه و ایجاد زیرساخت‌هایی برای پیشگیری از حوادث و تهدیدات زیستی بوده‌ایم.

خوشبختانه در کشور توانسته‌ایم ساختار پدافند زیستی را در استان‌ها و هم در شهرستان‌ها و دستگاه‌هایی که دارای نقش اساسی و... هستند سازماندهی و دنبال کنیم.

نسبت به گذشته که موضوع پدافند زیستی حالت رها شده در کشور داشت، از ابتدای دهه ۹۰ توانسته‌ایم موضوع را تا اندازه زیادی سازماندهی و دنبال کنیم.

موضوع دوم ما، موضوع تهدیدات سایبری است که این موضوع را از سال ۹۱ شروع کرده‌ایم و قرارگاه پدافند سایبری که شکل گرفت، برنامه‌های جامعی را برای امن سازی زیرساخت‌های کشور داشتیم. تاکنون نزدیک به ۲۰۰ محصول پایه سایبری را بومی سازی کرده‌ایم و در ۵ سال گذشته تلاش زیادی در این حوزه شده است.

سال گذشته نزدیک به ۱۳۰ رزمایش داشته‌ایم و بسیاری از دستگاه‌هایی که آسیب پذیری و ضعف‌هایی در آن وجود داشت را کشف کرده‌ایم و توانسته‌ایم بخش زیادی از آن‌ها را حل کنیم.

از نظر شما کرونا به چه میزان شبیه به یک جنگ است؟

برای ماهیت کرونا یک منشا حادثه و یک پیامد حادثه داریم و منشا حادثه به ۳ دسته کلی تقسیم می‌شوند. یکی از منشا‌ها حالت طبیعی داشته، یعنی انسان در آن دخالتی نداشته و بر اثر تعامل طبیعی خفاش و انسان قابلیت‌های خفاش به انسانی تغییر پیدا کرده و اساتید ویروس شناسی به دلایل زیادی این موضوع را رد می‌کنند.

در منشا دوم هم ممکن است آزمایشگاه‌های سطح ۳ و ۴ که می‌تواند روی ویروس کار‌های پردازش انجام دهند، در حال انجام کار‌هایی بوده‌اند و بر اثر فعالیتشان فرار آزمایشگاهی اتفاق افتاده است. چون دولت‌های ذی‌نفع از این موضوع گزارش کاملی ارائه نداده اند، قضاوت راجع به آن سخت است. در منشا سوم ممکن است کشوری این ویروس را با اهدافی که داشته، اقدام به راه اندازی یک جنگ اقتصادی کند.

بررسی کردن این ۳ گزینه نیازمند اطلاعات دقیق و همکاری جهانی است. آمریکا هم نزدیک به ۲۵ آزمایشگاه فوق سری زیستی دارد که تعدادی از آن در اطراف کشور ما وجود دارند و این آزمایشگاه‌ها فعالیت‌هایی را در این زمینه انجام می‌دهند.

بیشتر بخوانید

• سازمانی بدون سلاح برای حفاظت از کشور/ اقدامات پدافند غیرعامل برای مقابله با تهدیدات سایبری چیست؟

همچنین نظارتی از نظر بین‌المللی بر این آزمایشگاه‌ها وجود ندارد و گزارشی هم از فعالیتشان ارائه نمی‌دهند؛ بنابراین رسیدگی به این موضوع نیاز به یک همکاری بین المللی دارد.

این ویروس کل کشور‌ها را در بر گرفته و این همه گیری جهانی برای یک بیماری تا حالا سابقه نداشته و پیچیدگی‌هایی که این ویروس دارد، باعث شده دانشمندان به نتیجه خوبی نرسند و ما در فضای موجود هم فقط کیت شناسایی داریم که می‌تواند این ویروس را تشخیص دهد.

ما همه پیامد‌های یک جنگ بیولوژیک را در مقیاس جهانی نسبت به موضوع، منهای منشأ داریم و مفهوم آن این است که این رخداد بیولوژیک کشور‌های دنیا را درگیر کرده است.

این سطح از اثرگذاری کرونا بر جهان مشابه تبعات یک جنگ بزرگ زیستی است و ما اگر از نظر پیامد به موضوع نگاه کنیم، این موضوع یک جنگ تمام عیار است.

به نظر می‌رسد کشور‌هایی که این نوع تهدید را قبول نداشته‌اند، باید یک بازنگری بر موضوع داشته باشند و ساختار‌های مقابله و کنترل را به صورت کامل اصلاح و بازنگری کنند.

ما نیازمند سیستم تشخیصی مستقل در حوزه کرونا هستیم تا خودمان بتوانیم موضوع را تشخیص دهیم.

همچنین نیازمند سازوکار تولید واکسن به صورت مستقل هستیم، چراکه در حال حاضر هر کشوری بتواند واکسن را تولید کند، تا یک سال به کشوری نمی‌تواند ارائه دهد و باید نیازمندی‌های خود را تامین کند.

گزارش از میثم نامنی

انتهای پیام/