مهدی سیدی، دکترای بیولوژی مولکولی و ارشد علوم گیاهی دانشگاه تهران در گفت و گو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان  گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره بررسی فیلوژنتیکی ویروس کرونا در مقایسه با کشور‌های دیگر اظهار کرد: هر نوع ویروسی در خانواده بزرگی با ژنتیک های متفاوتی قرار گرفته است که شباهت‌های زیادی به هم دارند.

او  افزود: خانواده ویروس کرونا به ۴ دسته تقسیم می‌شوند. در ابتدا ویروس کرونا در این دسته قرار گرفته و زمانی که RNA خالص شود به DNA مولکولی تبدیل خواهد شد که در این بین عملیات یابی صورت گرفته است. منظور از عملیات یابی این است که جز به جز ساختار مولکولی آزمایش و بررسی شود.

سیدی بیان کرد: ساختاری که ویروس کرونا دارد دارای ۳۰ هزار جفت باز است، که ۶ هزار تا از آن به لحاظ تنوع ژنتیکی برای ما  زیاد اهمیت ندارد. اما ۱۰ هزار تا از آن‌ها مشکلاتی از نوع ژنتیکی برای افراد ایجاد کرده اند، که در حال حاضر مشکل فعلی تمام کشور‌ها است. در این ۱۰ هزارجفت، ۵ تا ژن قرار گرفته اند که یکی از آن‌ها ژن S بوده که بسیارمهم است. این نوع ژن دو تا پروتئین سنتز می‌کند؛ S۱ و S۲ که در واقع همان شکلی است که مردم مانند یک گوی پر از شاخک‌های خاردار می‌بینند.

بیشتر بخوانید: راه های کنترل بیماری کرونا چیست؟

سیدی تصریح کرد: درواقع این شاخک‌های خاردار یک پروتئین در سطح سلول شناسایی کرده و به آن می‌چسبند. باید بدانید که ویروس کرونا از گذشته وجود داشته است. اولین بار کرونا ویروس‌ها به عنوان یک خانواده ویروسی جدید در دهه ۱۹۶۰، در پی کشف چندین پاتوژن جدید تنفسی انسان، شناسایی و معرفی شدند.

او ادامه داد: زمانی که ویروس کرونا در حیواناتی مثل سگ بروز کند، تنها انواع سگ‌ها را بیمار خواهد کرد. اما زمانی که ویروسی بتواند از موجودی به موجود دیگر منتقل شود، در واقع پدیده‌ای بسیار عجیب و پیچیده‌ای خواهد بود. زمانی که بررسی‌های لازم بر ویروس کرونا صورت گرفت؛ متوجه شدند دلیل اختصاصی بودن این نوع ویروس بخاطر پروتئین موجود در آن بوده که ژن‌ها را می‌سازد. ما ۵ تا ژن اصلی داشته و حدود ۱ الی ۱۰ تا پروتئین فرعی داریم.

این دکترای بیولوژی مولکولی افزود: مجموعه این ژن‌ها می‌توانند ویژگی یافتیگی ایجاد کنند، یعنی فرض کنید این نوع ویروس می‌تواند گربه را درگیر کرده، اما سگ را نمی‌تواند. به محض این که ویروس کرونا در چین مشاهده شد؛ چینی‌ها فورا توالی یابی این ویروس را به دست گرفته و بررسی‌های های لازم را انجام داده و آن را در بانک ژنتیکی جهانی قرار دادند. بلافاصله کشور‌های دیگری که درگیر شدند شروع به توالی یابی کردند.

سیدی بیان کرد: طبق تحقیقات حدود ۱۸ کشور توالی یابی کردند. توالی یابی در واقع اطلاعاتی درباره ژن‌هایی از این نوع ویروس را به ما می‌دهد. نکته اساسی این است که ویروس‌هایی توالی یابی بر آن‌ها انجام شود کمتر جهش پیدا خواهند کرد. ما دو نوع تغییر ژنتیکی در ویروس‌ها داریم Mutation (جهش ژنتیکی) ، ریکامبینیشن (نوترکیبی ژنتیکی) است. در جهش میوتیشن درواقع (جهش نقطه ای) اتفاق می‌افتد.  ولی در جهش (نوع ترکیبی) تعدادی جفت‌ها تغییر کرده؛ حذف یا اضافه می‌شوند.

سیدی گفت: توالی یابی به ما کمک می‌کند تا متوجه شویم ویروسی که به آن مبتلا شده ایم با ویروس مرجع یکی است یا خیر. سوالی که برای ما پیش می‌آید این است که آیا ویروسی که در ایران ظاهر شده نسبت به ویروس مرجع جهش پیدا کرده یا خیر. طبق بررسی‌ها متوجه آن شدیم که کووید ۱۹ در ایران جهش پیدا کرده و نسبت به ویروس کرونایی که در چین بروز کرده متفاوت است. زیرا ویروس به عوامل داخلی و خارجی هر کشوری بستگی دارد و جهش پیدا خواهد کرد.

عواملی که بر جهش ویروس کرونا تاثیر دارند

او تصریح کرد: دو عامل اصلی برای جهش ویروس کرونا وجود دارد. یکی عوامل بیرونی مانند گرمی و رطوبت و آلودگی هوا و دیگری عامل داخلی که به درون بدن افراد بستگی دارد. زیرا سیستم داخلی بدن افراد در تمام کشور‌ها با هم بسیار متفاوت است.  ما تمام تغییراتی که این ویروس مانند جهش که برای آن اتفاق افتاده با توالی یابی توانسته ایم تا حدودی با کشور‌های دیگر مقایسه کنیم. طبق بررسی‌های بدست آمده ویروس کرونا جهش‌های زیادی طی این دو ماه فروردین و اردیبهشت روی ویروس کرونا اتفاق افتاده است.

سیدی در پایان گفت: بررسی ها نشان می‌دهد که ویروس مولد بیماری کووید۱۹ در ایران جهش‌های بسیاری پیدا کرده است. زمانی که جهش زیاد می‌شود، می‌تواند به افزایش یا کاهش فعالیت پروتئین آن ژن منجر شود. در حال حاضر نمی‌توانیم به طور قطع از وضیعت ویروس در کشور بگوییم. زیرا توالی یابی هنوز در کشور ما به رسمیت انجام نمی‌شود.

انتهای پیام/