به گزارش گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از بوشهر، ساکن روستای چهل زرعی عرب در شهرستان دشتستان است. نامش زبیده زمانی است، اما اهالی او را با نام دِی فرج (مادر فرج) می‌شناسند. از او به عنوان مامایی کاربلد یاد می‌کنند که «ناف فرزندانشان را بریده» است یعنی در به دنیا آوردن آن‌ها کمک کرده است.

خانم زمانی ۲۵ ساله بوده که کار مامایی یا قابلگی را از مادر شوهر خود یاد می‌گیرد با او بر سر زنان زائو حاضر می‌شده است تا چم و خم کار را به خوبی بیاموزد.

خودش می‌گوید: می‌توانم بگویم ۳۷ بچه را به دنیا آورده‌ام، اما از این تعداد بیشتر بوده، چون در روستا مامایی جز من نبود و هر وقت هم که لازم شده بود من به روستا‌های اطراف می‌رفتم تا بچه‌های دیگر را به دنیا بیاورم و هنوز نام اولین نوزادی را که با کمک من به دنیا آمده است به یاد دارم.

خانم زمانی ادامه می‌دهد: هر وقت که زن زائو وقت زایمانش می‌رسید فرقی نمی‌کرد ساعت چند باشد یا چه موقعی از روز باشد به در خانه ما می‌آمدند و من راهی می‌شدم. اگر شب بود با فانوسی پیاده می‌رفتیم و اگر هم راه دور بود همسرم من را با موتور به آن خانه می‌رساند.

او، ما را همراه خاطره‌هایی می‌کند که او را به زمان قدیم می‌برند و یکی از خاطره‌هایش را این طور بازگو می‌کند: روزی برای چرای دام به کوهستان رفته بودیم و آنجا اتراق کرده بودیم، زنی که وقت زایمانش فرا رسیده بود در آنجا بود که به تنهایی و با نبود امکانات در همان کوه بچه را به دنیا آوردم.

این مامای قدیمی می‌گوید: گاهی هم برق نبود و مجبور بودم با روشن کردن کبریت ناف بچه‌ها را ببرم.

خانم زمانی این طور تعریف می‎کند: حتی تا ۱۰ تا ۱۵ روز هم برای دیدن مادر و بچه می‌رفتم و برای آن‌ها دارو می‌بردم تا از صحت حالا آن‌ها باخبر شوم.

او اشاره می‌کند که در روستایشان به قابله یا ماما تیه و حتی ناف بر هم می‌گویند و برای اثبات ادعایش ضرب المثلی قدیمی را یادآوری می‌کند:  «سوز تیه بیشِ دیه» یعنی دل قابله یا ماما بیشتر از مادر برای فرزند می‌سوزد.

زبیده خانم می‌گوید: گاهی پیش می‌آمد که با خانواده‌ای مشکل فامیلی داشتیم یا اختلافی بین ما وجود داشت، اما زمانی که زنان آن خانواده می‌خواستند زایمان کنند من حاضر می‌شدم و این دعوای خانگی را دستمایه نرفتن نمی‌کردم، زیرا جان انسان بسیار ارزش داشت. حب و بغض را در کارم دخالت نمی‌دادم.

او با خنده می‌گوید: تمام بچه‌هایی که به دست من به این دنیا آمده اند سالم بودند و برای هیچ کدام هنگام زایمان مشکلی پیش نیامد.

یکی از اهالی روستا می‌گوید: ماما یا ناف بر در زمان‌های قدیم در بین مردم بسیاراحترام داشته است، به گونه‌ای که اگر کسی از شخصی چیزی را می‌خواست و یا انتظاری داشت و آن شخص مساعدت نمی‌کرد پیش ناف بر شخص یا تیه می‌رفتند تا او درخواست کند، زیرا درخواست او هیچ وقت رد نمی‌شد.

زبیده زمانی حالا ۷۶ ساله است و می‌گوید: سال‌هاست به دلیل دیسک کمر و بیماری نتوانسته‌ام کار قابلگی را انجام دهم و دیگر این کار از عهده من خارج است، اما اگر بدانم جایی به من نیاز مبرم باشد و باید حاضر شوم، حتما این کار را خواهم کرد.

گفت‌وگو از خاطره خواجگانی

انتهای پیام/ک