جاوید قربان اوغلی کارشناس مسائل بین الملل و سفیر اسبق کشورمان در الجزایر و آفریقای جنوبی، در گفت و گو با خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، در پاسخ به این سوال که عمده عوامل تنش در منطقه را چه مسائلی می دانید، گفت: در سطح بین المللی تنش‌های منطقه ناشی از فروپاشی نظم سابق جهان دو قطبی است. زیرا  با گذشت نزدیک به سه دهه هنوز رقابت‌های بین المللی برای شکل دهی نظم جدید جهانی  در جریان بوده و این امر بویژه در پرتو شکل گیری قدرت‌های نوظهور بیش تر به چشم می خورد.

او افزود: تحولات مورد اشاره در سطح غرب آسیا، متاثر از شرایط فوق گفته شده که به خصوص پس از سرنگونی رژیم عراق توسط آمریکا در سال ۲۰۰۳ و متعاقب آن تحولات ناشی از بهار عربی، شدت یافته است.

 سفیر اسبق کشورمان در الجزایر عنوان کرد: کانون  رقابت ها برسر شکل دهی نظم جدید جهانی در تلاش برای حذف عراق از قدرت اثر گذار در منطقه به عنوان یکی از اهرم‌های توازن قوا در دوره جنگ سرد بوده و ایران از همان زمان از امتیازات فوق العاده‌ای برای تبدیل شدن به قدرت برتر و به دست گرفتن هژمونی منطقه برخوردار است و  تلاش سعودی ها برای جلوگیری از به ثمر نشستن توافق برجام نیز در همین راستا بود. عربستان به درستی درک کرده بود که تهران در صورت حل اختلافات خود با غرب و بخصوص آمریکا، رهبر بلامنازع منطقه خواهد شد.

قربان اوغلی با اشاره به تلاش های عربستان سعودی برای جلوگیری از توافق برجام، اظهار کرد: ریاض پس از آنکه سیاست های خود در قبال تهران را برای جلوگیری از به ثمر نشستن برجام را بی نتیجه دید، سرمایه گذاری خود را پس از روی کار آمدن ترامپ، معطوف به افزایش فشارهای واشنگتن بر ایران کرد.

کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: مهمترین تحولات چندسال گذشته در منطقه شامل بوجود آمدن رقابت در شکل دهی به آینده سیاسی عراق پس از سقوط صدام همچنین جنگ داخلی سوریه و حضور نظامی ایران در آن کشور بوده و  به دنبال آن هم شاهد وقوع جنگ یمن بودیم و در مجموع می توان گفت که  این رویداد ها کانون اصلی تنش در منطقه است. 

او در پاسخ به این سوال که چگونه می توان میان کشور‌های منطقه همگرایی بیشتری ایجاد کرد، تصریح کرد: پیش شرط همگرایی، کنار گذاشتن راهبرد‌های صفر و صدی، پذیرش نقش دیگر بازیگران منطقه حول محور امنیت دسته جمعی است و در پرتو این راهبرد‌ها، کاهش اختلافات و افزایش همکاری‌های اقتصادی و مبادلات تجاری را هم باید مد نظر قرار داد.

قربان اوغلی ادامه داد: تا زمانی که سیاست «حذف رقیب» راهبرد هریک از بازیگران اصلی (که در اینجامقصود ایران و عربستان است) باشد صحبت از همگرایی بی فایده یا به بیان بهتر کلیدی است که هیچ قفلی را باز نمی‌کند.

سفیر اسبق کشورمان در آفریقای جنوبی در پاسخ به این سوال که با استفاده از چه راه حل‌هایی می توان از شرایط فعلی منطقه عبور کرده و به سمت ثبات رفت، توضیح داد: همانطور که در سوال قبلی گفتم لازمه عبور از شرایط فعلی پذیرش نقش دیگر بازیگران از سوی همه طرف هاست و برای رسیدن به این منطور باید از شرایط فعلی عبور کرد. اما باید پذیرفت که در پرتو راهبرد ترامپ، ایران برخی (اگر نگوییم بسیاری) از کارت‌های خود را که چند سال قبل از آن برخوردار بود از دست داده است.

قربان اوغلی با بیان اینکه شرایط منطقه کاملا با دهه قبل متفاوت است، تصریح کرد: باوجود اینکه کمک های مستشاری تهران به دولت مستقر در دمشق کاملا با هماهنگی آنها بوده است اما بازهم شاهد رویکرد به شدت تهاجمی رژیم صهیونیستی علیه منافع کشورمان هستیم.

او در پاسخ به این سوال که آیا طرح صلح هرمز می‌تواند گام مهمی در همگرایی منطقه و خروج کشور‌های فرامنطقه‌ای باشه، گفت:  پذیرش طرح صلح هرمز از سوی طرف‌های درگیر است به نوعی ضامن احرایی شدن آن است؛ در هفت دهه گذشته طرح‌های متعدد بسیاری برای حل مسأله فلسطین مطرح شده است، اما هیج یک به نتیجه نرسید و به عقیده من  طرح اخیر ترامپ برای ائتلاف سازی در منطقه هم به نتیجه نخواهد رسید چراکه در مسئله سرزمین های اشغالی و ائتلاف سازی ترامپ علت  اصلی مناقشه نادیده گرفته شده است. در نتیجه برای اینکه طرح صلح هرمز محدود به کلمات خوش آب و رنگ روی کاغذ نشود باید  پیش شرط‌هایی لازم برای تحقق این امر محیا شود.

انتهای پیام/