فناوری ساخت پهپاد‌ها به قدری گسترش یافته است که از آن‌ها به طور گسترده در زمینه‌های مختلف کاربردی استفاده می‌شود.

به گزارش  خبرنگار دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، پرنده هدایت‌پذیر از دور (پَهپاد) که به آن هواپیمای بدون سرنشین نیز می‌گویند؛ امروزه به قدری گسترش یافته‌اند که به طور گسترده در زمینه‌های مخابرات، ناوبری جهانی، تحقیقات هواشناسی، جغرافیایی و جاسوسی به کار گرفته می‌شوند.

در حال حاضر ۳۲ کشور در حال ساخت و گسترش ۲۵۰ مدل پهپاد‌های اکتشافی هستند.

پهپاد‌ها انواع مختلفی دارند که عبارتند از پهپاد‌های بسیار کوچک که حتی در حد چند گرم وزن دارند MAV، پهپاد‌های منیاتوری که کمتر از ۲۵ کیلوگرم وزن دارند و پهپاد‌های سنگین، البته این سه نوع در دو دسته کلی بال متحرک و بال ثابت تقسیم‌بندی می‌شوند.

کاربرد‌های گوناگون هم از دیگر شاخصه‌های تقسیم بندی پهپاد‌ها هستند که پهپاد‌های نظامی با امکان حمله به اهداف زمینی یا هوایی، پهپاد‌های تجسسی و جاسوسی، پهپاد‌های پشتیبانی و لجستیکی، پهپاد‌های غیرنظامی و تجاری چهار شاخه اصلی در این تقسیم بندی به شمار می‌رود.

نخستین بار که از این محصول استراتژیک در جهان استفاده شد به سال ۱۸۴۹ میلادی در اتریش باز می‌گردد که به مرور و با گذشت زمان به تدریج پیشرفت کرده و به نقطه کنونی رسیده است.

ساخت پهپاد در ایران

ایده ساخت پهپاد در کشورمان به سال‌های پیش از انقلاب بازمی‌گردد، اما ایده با وقوع انقلاب اسلامی به اجرا نزدیک و نزدیک‌تر شد، نیرو‌های مسلح در سال‌های اول انقلاب قصد داشتند پهپاد شناسایی صدف را تولید کنند، اما به نتیجه نرسید تا این که خبر رسید جوانان انقلابی در جهاد دانشگاهی اصفهان کار را برای ساخت یک پهپاد شناسایی را آغاز کردند.

این موضوع موجب شد تا در سال ۱۳۶۴ فرماندهان سپاه هم وارد کار شوند و با همکاری این جوانان اولین پهپاد ایرانی با نام تلاش ساخته شد و در نتیجه آن گردان رعد سپاه در جبهه‌ها برای عملیات‌های شناسایی کار خود را آغاز کرد. تلاش، پهپادی ساده با سرعت ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت بود که با رادیو کنترل هدایت می‌شد و با کار مداوم بعد از مدتی تلاش ۲ هم با سرعت ۱۴۰ کیلومتر بر ساعت، شعاع عملیاتی ۵ کیلومتر، سقف پروازی ۲۷۰۰ متر و مداومت پروازی ۴۵ دقیقه ساخته شد.

ایده طراحی و ساخت تلاش منجر شد تا در بازه زمانی بسیار کوتاه پهپاد مهاجر ساخته شود و این عامل به تشکیل صنایع هوایی قدس در سپاه شد که بعد‌ها و در سال‌های بعد شد مرکزی برای ساخت پهپاد‌های پیشرفته در کشورمان. البته صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) هم بعد‌ها به سوی ساخت پهپاد‌ها رفت و روند توسعه‌ای را در پیش گرفت.

رزمایش اخیر پهپادی سپاه هم سال گذشته با نام «الی بیت المقدس ۱» با حضور پهپاد‌های تهاجمی - رزمی در منطقه عمومی هرمزگان و خلیج فارس با حضور جمعی از فرماندهان عالی رتبه سپاه اجرا و مجموعه متنوعی از پهپاد‌های نیروی هوافضای سپاه در این رزمایش شرکت داشتند.

این رزمایش تنها گوشه‌ای از توان و قدرت پهپادی سپاه بود که همه رسانه‌های جهان از آن با عنوان قدرت پهپادی سپاه یاد کردند. در جریان برگزاری این رزمایش شرکت همزمان ۵۰ فروند پهپاد تهاجمی ۱۷۰ RQ ایرانی همراه با تعدادی دیگر از پهپاد‌های تهاجمی و رزمی برای نخستین بار در منطقه بود که به طور همزمان عملیات تهاجمی انجام دادند.

این رزمایش و همچنین نمایشگاه شکار کرکس‌ها که در هفته دفاع مقدس سال جاری برگزارشد نیز بر اهمیت این موضوع تاکید کرد.

باشگاه خبرنگاران جوان هم قصد دارد تا مجموعه گزارش‌هایی دستاورد‌های حوزه پهپادی کشور را که به صورت بومی طراحی و ساخته شده‌اند را بررسی و تحلیل کند.

ما در گزارش‌های قبلی از این مجموعه، پهپاد‌های شاهد ۱۲۹،  مهاجر ۱، سیمرغ،  مهاجر ۲، صاعقه، مهاجر ۳ و ۴ ، صادق، مهاجر ۶، کرار، فطرس، یسیر، حماسه، ابابیل، سریر و ابابیل ۲ را بررسی کردیم. در گزارش شانزدهم پهپاد ابابیل ۳ را بررسی می‌کنیم که متن آن را در ادامه مطالعه می‌کنید.

تنگه هرمز محل تولد پهپاد ابابیل ۳

پس از دو تجربه ابابیل ۱ و ۲ با توان رزم و شناسایی بالا، این بار متخصصان باید پهپادی از خانواده ابابیل را می‌ساختند که علاوه بر توانایی دو نمونه اولیه در انجام ماموریت‌های انهدام با انواع موشک‌های ایرانی هم توان بالایی داشته باشند و این گونه بود ابابیل ۳ طراحی و ساخته شد.

البته مانند سایر تجهیزات این پرنده هم پس از ساخت مدتی به صورت محرمانه فعالیت کرد تا این که در رزمایش پیامبر اعظم ۵ اولین تصاویر این پهپاد منتشر شد که در حال انجام عملیات بر فراز تنگه هرمز است، در این رزمایش وظیفه شناسایی واحد‌های شناور دشمن و هدایت آتش توپخانه علیه اهداف دریایی بر عهده ابابیل ۳ بود.

زمان گذشت تا رزمایش موشکی پیامبر اعظم ۷ در تیر ۹۱ انجام و تصاویر جدیدی از این پرنده ایرانی منتشر شد که محموله شناسایی آن بهتر قابل تشخیص بود؛ و پس از آن هم آخرین تصاویر رسمی منتشر شده از این ابابیل ۳ نیز مربوط به پرواز آن در رزمایش مدافعان حریم ولایت نیروی هوایی ارتش (نهاجا) در آذر ۹۲ در منطقه بندرعباس بود.

اما برای اولین بار و به شکل رسمی از این پهپاد کاملا بومی در یک برنامه تلویزیونی در رسانه ملی صورت گرفت که مشخصات اندکی نیز از عملکرد پروازی آن اعلام شد، اما همان مقدار هم کافی بود تا ثابت کند این پهپاد از دو عضو دیگر خانواده ابابیل پیشرفته‌تر و در رتبه خوبی میان هم‌رده‌های خود قرار دارد.

از طرف دیگر ظاهر متفاوت این پرنده با دو نمونه قبلی ثابت کرد که ویژگی‌های ابابیل ۳ بسیار بالاتر از مشخصاتی است که توسط رسانه ملی پخش شده است و همین موضوع باعث اظهارنظر‌های متفاوت میان کارشناسان داخلی و خارجی شد.

قدرت مانور بالا با تغییر شکل

با وجود این که در زمان رونمایی اطلاعات زیادی از پرنده منتشر نشد، اما بر خی گمانه‌زنی‌ها این گونه بود که ابابیل ۳ احتمالا دارای بیشینه سرعت ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت، مداومت پروازی ۴ ساعت، برد ۱۰۰ کیلومتر، سقف پرواز ۵۰۰۰ متر با قابلیت عکس‌برداری و فیلم‌برداری در شب و روز است، اما مدتی بعد‌ها گفته شد با ارتقا، سومین عضو خانواده ابابیل بردی در حدود ۲۵۰ کیلومتر و مداومت پروازی نزدیک به ۸ ساعت دارد، اما هنوز هم مشخصات فنی آن پنهان مانده است.

اما نکته قابل ذکر در مورد ابابیل ایرانی نه در مشخصات فنی بلکه در مدل ظاهری است چرا که این پهپاد هیچ گونه شباهتی به سایر نمونه‌های خانواده پهپاد‌های ابابیل ندارد.

ابابیل ۳ دارای بدنه استوانه‌ای، بال‌های نصب شده در بالای پرنده و بال انتهای هم و دُم H شکل یا دوگانه (Twin Boom) است در میان پرنده‌های کوچک و متوسط رو به بالا بسیار دیده می‌شود و طرح بال این پهپاد تا کمی پس از نیمه آن از نوع مستطیلی بوده و از آن به بعد به سمت نوک بال باریک می‌شود.

دلیل انتخاب بدنه استوانه‌ای این است که چنین بدنه‌ای بهترین عملکرد آیرودینامیکی را از نظر بهینه بودن توزیع نیروی بالابرنده (برآ) و کاستن از نیروی مقاوم (پسا) دارد، از طرف دیگر ابابیل ۳ بر خلاف نمونه‌های ۱ و ۲ به ارابه فرود مجهز شده و همین موصوع باعث شده تا این نمونه از ابابیل برای پرواز از باند پروازی استفاده کند و برای فرود هم نیاز به چتر یا تور مهار ندارد؛ این موضوع باعث می‌شود تا در هنگام فرود آسیب کمتری به پهپاد برسد.

از طرف دیگر این پهپاد بومی در چارچوب ماموریت‌های رزمی پس از مدتی توسط وزارت دفاع به بمب‌های هوشمند ساخت این نیرو با نام قائم مجهز شد تا بیش از پیش برای دشمنان ترسناک شود چرا که با برد پروازی ابابیل ۳ و دقت نیم متری این بمب هیچ هدفی نمی‌تواند جان سالم به در ببرد.

برد عملیاتی ابابیل ۳ باعث می‌شود تا پرنده کامل از دید کاربر خارج شود و به همین خاطر کاربر برای هدایت از ایستگاه کنترل زمینی بنا به نوع ماموریت پرنده را به دو صورت نیمه خودکار و یا تمام خودکار کنترل می‌کند. همان گونه که تاکنون گفته شده یکی از وظایف پهپاد‌ها در تمام دنیا ماموریت شناسایی و مراقبت است؛ کاری که ابابیل ۳ و تمامی پهپاد‌های ایرانی به خوبی انجام داده و در بیشتر مواقع اطلاعاتی بسیار مهمی از تحرکات دشمنان را در اختیار نیرو‌های مسلح قرار دادند مانند کاری که ابابیل ۳ با ناو هواپیمابر یو اس اس آیزنهاور از کلاس نیمتیز انجام داد.

شناور‌های آمریکایی در تور خانواده ابابیل

وقتی شناور‌های فوق مدرن آمریکایی به منطقه غرب آسیا آمدند هیچ کس تصور نمی‌کرد توسط پهپاد‌های بومی ایران رصد و هر لحظه در هراس انهدام باشند، نیرو‌های آمریکایی خوب می‌دانند هر حرکت آن‌ها در رصد نیرو‌های ایرانی قرار دارد مانند کاری که پهپاد ابابیل ۱ با آن‌ها کرد، این پرنده انتقام جنایتی که ناو وینسنس علیه سرنشیان هواپیمای مسافربری ایرانی انجام داده بود را گرفت، اما این آخرین بار نبود که ناو‌های آمریکایی توسط پهپاد‌های ایرانی رصد می‌شدند.

پهپاد ابابیل ۳ هم کاری مانند نمونه اولیه خود کرد، این پهپاد با وجود رادار‌های پیشرفته، سامانه‌های دفاعی و موشکی مدرن و وجود ده‌ها فروند جنگنده بر فراز ناو هواپیمابر یو اس اس آیزنهاور پرواز و اطلاعات کافی را مخابره کرد و بدون حتی کوچک‌ترین صدمه‌ای به آشیانه برگشت.

پس از انتشار تصاویر این اقدام ایران توسط نیرو‌های مسلح، مقامات کاخ سفید که در برابر اقدامات جمهوری اسلامی خسته و درمانده شده بودند در واکنش‌های شتاب زده بخشی از این فیلم‌ها را قدیمی و بخشی دیگر را ساختگی اعلام کردند در حالی که هیچ وقت سندی مبنی بر تایید ادعای خود منتشر نکردند که باعث شد تا آمریکایی‌ها بار دیگر رسوا شوند.

وجود چنین تجهیزات مدرن و ساخت نمونه‌های پیشرفته‌تر به اعتراف کارشناسان نظامی غرب موجب شده تا جمهوری اسلامی ایران جزو ۵ قدرت برتر پهپادی در جهان باشد که با پهپاد‌های خود آرایش قدرت در خاورمیانه را تغییر داده؛ تهران در سال‌های اخیر با قدرت پهپاد‌های فرصتی برای به رخ کشیدن توانایی‌های خود ایجاد کرده است و کاخ پوشالی قدرت غربی‌ها به خصوص آمریکا را فروریخته، موضوعی که همچنان ادامه دارد.

انتهای پیام/