به گزارش خبرنگار حوزه کلینیک گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران، خارش پوست بدن به‌خصوص خارش های شدیدی که برخی از افراد به آن دچار می شوند دلایلی متعدد دارد که گاهی ممکن است خطرناک هم باشد و از این رو امروز باشگاه خبرنگاران جوان با جمع آوری مطالبی قصد دارد تا به بررسی این موضوع و راهکار درمانی آن بپردازد.

بررسی دلایل بروز خارش بدن و حساسیت پوستی

خارش پوست بدن از جمله مواردی است که تقریبا برای همه افراد پیش می‌آید، اما تنها حدود ۱۰ درصد از مردم جهان خارش پوست را به اندازه قابل توجه آن که موضوع صحبت ماست، تجربه کرده‌اند.

علت خارش بدن و حساسیت پوستی می‌تواند خشکی پوست، تماس با گیاهان حساسیت‌زا و سمی، گزیدگی حشرات یا دلایل مهم‌تری مانند پسوریازیس یا اگزما باشد.

گاهی خارش به حدی می‌رسد که کل بدن را آزار می‌دهد اما در بسیاری موارد به یک قسمت خاص محدود می‌شود.

این مطلب را از دست ندهید: علائمی به ظاهر ساده، اما خطرناک/ خارش شدید بدن را جدی بگیرید

حتی ممکن است خارش بدن برای چند هفته هم ادامه داشته باشد و می‌توان تصور کرد که در این شرایط تا چه حد موجب اذیت شدن فرد می‌شود.

گاهی علائم خارش پوست با قرمزی، جوش‌های ریز، برجستگی یا ترک روی پوست همراه است و گاهی هم از بیرون هیچ علامتی را بروز نمی‌دهد.

چرا بدن خارش می گیرد؟

اگر شما هم از جمله افرادی هستید که خارش پوست را به صورت مکرر تجربه می‌کند، برای رهایی از آن باید بدانید که منشا خارش پوست از کجاست و خارش بدن نشانه چیست؟

• پوست خشک

یکی از اصلی‌ترین دلایل خارش پوست، خشک بودن آن است که علائم خارجی هم نشان نمی‌دهد. در افرادی که سن بالاتری دارند، همچنین کسانی که سیگار می‌کشند، افرادی که ساعات زیادی را زیر نور آفتاب می‌گذرانند و یا محصولات آرایشی بسیاری را مصرف می‌کنند، خشک شدن پوست بدن همراه همیشگی آن‌هاست.

کلیک کنید؛ با خواندن این متن، بدنتان به خارش می‌افتد

البته فصل خشک مانند پاییز و زمستان و همچنین آب و هوای خشک هم در خارش پوست تاثیرگذار است.

زمانی که پوست خشک باشد، زبر شده و پوسته‌پوسته می‌شود اما نباید علائمی از برجستگی یا تورم روی سطح پوست مشاهده شود.

پس اگر برآمدگی روی سطح پوستتان ایجاد شد، باید دنبال دلیل دیگری برای خارش پوست باشید.

پوست خشک موجب خارش بدن می‌شود، ولی به‌طورمعمول این اتفاق به صورت مداوم تکرار نمی‌شود.

نخستین راهکاری که برای درمان خارش پوست در پوست خشک پیش می‌گیرید، این است که روزی سه تا چهار مرتبه سطح پوست بدن خود را با کرم و لوسیون‌های مرغوب آب‌رسانی و مرطوب کنید.

همچنین مدت زمانی که درون حمام سپری می‌کنید را کاهش دهید.

این مطلب را از دست ندهید: این ۱۰ عارضه پوستی را جدی بگیرید/چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

یکی دیگر از روش‌های معمول برای درمان خشکی پوست، استفاده از کرم‌هایی است که دارای ۱% هیدروکورتیزون هستند.

اگر بعد از یک هفته استفاده تغییری حس نکردید، به پزشک مراجعه کنید.

• حساسیت پوستی

این نوع از خارش پوست بدن در زمانی ایجاد می‌شود که فرد در تماس با چیزی قرار می‌گیرد که به آن حساسیت دارد. این ماده حساسیت‌زا می‌تواند مواد شیمیایی، رنگ، پشم، عطر و گاهی حساسیت‌های خوراکی باشد.

در این حالت گاهی تاول و تورم‌هایی ایجاد می‌شود که درون خود مایع به همراه دارند. در بسیاری از مواقع، علائم خارش پوستی مشابه اگزما هستند.

آلرژی پوستی در همه مواقع به راحتی تشخیص داده نمی‌شوند، چون گاهی چند روز بعد از تماس عارضه نمود پیدا می‌کند.

این مطلب را از دست ندهید: درمان حساسيت پوستی با 8 گياه دارويی

حتی دیده شده است که حساسیت‌های پوستی به صورت ناگهانی به ماده‌ای ایجاد می‌شود که شاید سال‌ها هیچ علائمی نشان نداده است و اینجاست که سیستم ایمنی بدن تصمیم می‌گیرد چه کاری انجام دهد.

برای درمان خانگی حساسیت پوستی، می‌توانید با مرطوب کننده‌های درمانی و پماد‌های حاوی کورتیکو استروئید موضع مشخص را تیمار کنید.

اگر شرایط وخیم شد و علائم نگران‌کننده‌ای به چشم خورد، برای درمان حساسیت پوستی باید با پزشک خود مشورت کنید.

• عفونت‌های قارچی

عفونت قارچی پوست سر، قارچ پای ورزشکاران و بسیاری دیگر از عفونت‌های قارچی از دلایل خارش سطح پوست بدن هستند.

این بیماری‌ها با درمان‌های ضد قارچی مانند کرم و شامپو‌های درمانی بهبود پیدا می‌کند.

در موارد حاد به پزشک مراجعه کنید.

• بیماری پسوریازیس

پسوریازیس یک بیماری پوستی خود ایمنی است که موجب می‌شود سلول‌های پوستی چرخه زندگی خود را سریع‌تر از حد معمول پیش بگیرند.

به دنبال این بیماری، سلول‌های روی سطح پوست به شکل پوسته‌پوسته و لکه‌های قرمز انباشته می‌شوند.

این علائم به غیر از خارش، در برخی موارد دردناک هم هستند.

در برخی مواقع درمان‌های موضعی می‌تواند موجب بهبود پوست و علائم شود اما در بیماری‌های پیشرفته، پزشک به سراغ درمان‌های دیگر و از درون بدن یعنی دارو‌های خوراکی می‌رود.

در دارو‌های بیولوژیک سلول‌های ایمنی سطح پوست متوقف می‌شوند.

• گیاهان سمی

تماس با گیاهان سمی که در چمنزار و طبیعت به صورت خودرو رشد می‌کنند، یکی دیگر از علائم بروز خارش پوست است.

این مطلب را از دست ندهید: همه چیز درباره خواص شگفت انگیز پوست پیاز برای سلامتی

در برخی مواقع این گیاهان تا حدی حساسیت‌زا هستند که یک برخورد کوچک با آن‌ها می‌تواند خارش پوست را به همراه داشته باشد.

بهتر است این گیاهان را بشناسید و به‌هیچ‌وجه به آن‌ها دست نزنید. درصورتی‌که در معرض گیاهان سمی قرار گرفتید، از پماد‌های موضعی استفاده کنید، دوش آب سرد بگیرید و خمیری از جوش شیرین و آب را روی محل تماس بمالید.

• بیماری کلیوی

بیمار‌های کلیه هم می‌توانند علائم خود را روی سطح پوست بروز دهد و در موارد شدید موجب خارش پوست شوند.

کلیه‌ها مواد و عناصر خطرناک و سمی را در درون سیستم بدن تصفیه می‌کنند. اگر در اثر بیماری کلیه این عمل به درستی انجام نگیرد، متابولیت‌هایی ساخته می‌شود که در سطح پوست جمع شده و موجب خارش آن می‌شود.

در حقیقت، ۴۰% از افرادی که در مرحله نهایی بیماری کلیوی خود هستند، به خارش پوست دچار می‌شوند.

این نوع از خارش سطح وسیعی از پوست را در بر می‌گیرد و خارش بدن در شب به بالاترین حالت خود می‌رسد.

• بیماری کبد

کبد هم مانند کلیه در تصفیه سموم بدن نقش دارد. پس مشکلاتی که در کبد ایجاد شود هم می‌تواند موجب خارش پوست شود؛ این خارش می‌تواند خفیف یا شدید و محدود به یک نقطه خاص (خارش کف دست و پا) یا در سرتاسر بدن باشد.

خارشی که در اثر بیماری کبد به وجود می‌آید، پیش از دوران قاعدگی و در شرایط استرس‌زا بیشتر می‌شود. خارش بدن در شب هم یکی دیگر از عوارض مشکل کبدی است. خارش‌های خفیف پوستی با مرطوب کننده‌ها و همچنین دوش آب ولرم تسکین پیدا می‌کند.

• دیابت

بی‌حسی، مور مور و گزگز شدن از علائم بیماری دیابت است. افرادی که دیابتی هستند، اغلب پوست خشکی دارند که موجب خارش بدن آن‌ها می‌شود.

استفاده از صابون و محصولات بهداشتی ملایم و البته کوتاه کردن زمان دوش گرفتن به بهبود خارش پوست این افراد کمک می‌کند.

این مطلب را از دست ندهید: هرآنچه درباره خارش پوست سر باید بدانید

رطوبت رسانی به پوست را فراموش نکنید.

• بیماری درماتیت آتوپیک

این بیماری نوعی بیماری پوستی و خارش‌دار است که البته رایج‌ترین نوع اگزما شناخته می‌شود.

اگزمای پوستی چیست؟

این بیماری به صورت خشکی، قرمزی و التهاب پوست ظاهر می‌شود.

اگر این بیماری به سطح عفونی خود برسد، روی سطح پوست برآمدگی و جوش‌های ریز و آبداری ظاهر می‌شود که ممکن است بترکد و یا پوسته‌پوسته شود.

یکی از پایه‌های اصلی درمان اگزمای پوستی رطوبت دهی به بدن است. این نکته در افرادی که دچار اگزمای پوستی متوسط هستند به راحتی جوابگو است.

محصولات مراقبتی پوست مانند صابون و شوینده‌ها را با دقت انتخاب کنید و به هیچ وجه به سراغ محصولات معطر نروید.

ورقه‌های خشک‌کن، لباس‌هایی که ایجاد خارش می‌کنند و همچنین دوش آب داغ شرایط را تشدید می‌کنند.

پماد‌های دارای استروئید که به پماد درمان اگزما معروفند، به صورت موضعی تا حد زیادی علائم این بیماری را درمان می‌کند.

با مراجعه کردن به پزشک متخصص، روش‌های درمانی مؤثرتر و البته جدیدتری پیش رویتان قرار می‌گیرد.

• دارو

خارش پوست ممکن از عوارض مصرف دارو باشد. این علائم می‌تواند همراه با بثورات پوستی هم ایجاد شود.

اگر علائم پوستی از حد طبیعی خارج شوند، نشان دهنده حساسیت دارویی هستند.

پس به‌سرعت با پزشک خود صحبت کنید تا داروی دیگری جایگزین کند یا دُز مصرفی آن را تغییر دهد.

• گزیدگی حشرات

زمانی که یک حشره بدن شما را می‌گزد، به دلیل اینکه نیش خود را وارد پوست می‌کند، گاهی مواد آلوده‌ای وارد آن بخش از پوست می‌شود که موجب قرمزی، تورم و خارش می‌شود.

از پماد‌های آنتی‌هیستامین به صورت موضعی استفاده کنید تا این التهاب کاهش یابد.

اگر در محیطی قرار گرفتید که خطر گزش وجود داشت، پنجره‌ها را ببندید و لباس‌های بلند بپوشید.

• بیماری ام اس و سرطان

خارش پوست در بیماری ام اس در نتیجه مشکلات عصبی بروز می‌دهد و در این حالت هیچ قرمزی یا تورمی روی سطح پوست دیده نمی‌شود.

در موارد نادر خارش پوست یکی از علائم سرطان و به‌طورمعمول سرطان خون است.

این مطلب را از دست ندهید: خارش پوست در نقاط مختلف بدن خبر از چه بیماری‌هایی می‌دهند؟

بیمار بعد از دوش آب گرم و یا ماندن طولانی مدت در حمام دچار خارش پوست، سردرد و گیجی می‌شوند.

• بارداری

برخی خانم‌ها در طول دوره بارداری دچار خارش پوست به‌خصوص در ناحیه شکم و ران‌ها می‌شوند.

در برخی افراد هم مشکلات پوستی مانند درماتیت خود را به صورت وخیم‌تر نشان می‌دهند.

خارش پوست چه زمانی خطرناک‌ است؟

به‌طورمعمول نمی‌توان مدت زمان دقیقی را برای ادامه یافتن مشکل خارش پوست تعیین کرد و این مشکل ممکن است بین ۲ روز تا ۱۰ سال ادامه داشته و باعث آزار فرد شود.

اگر مدت زمان خارش بیشتر از چهار تا شش هفته طول کشید، باید به یک متخصص پوست مراجعه کنید تا درمان مناسب را شروع کند؛ حتی در بعضی از موارد نباید درباره خارش‌ها بی تفاوت باشید، چون ممکن است سلامت عمومی بدن تان را با تهدید جدی مواجه کند.

اگر خارش در سنین بالای ۶۰ سال اتفاق بیفتد می‌تواند نشانگر مسائل و بیماری‌های داخلی مانند نارسایی‌های کلیه، تومور‌های داخلی، نارسایی‌های کبدی و موارد مهم دیگری باشد.

اگر قبل از بروز مشکلات اصلی، متخصص خارش بدن فرد را به عنوان یک نشانه اصلی شناسایی کند، می‌تواند خیلی زود مشکلات جدی تری را تشخیص دهد و خیلی زود درمان را شروع کند.

البته نباید خارش‌های مقاوم به درمان و خارش‌هایی را که بدون ضایعه پوست هستند از یاد برد.

خارشی که با ضایعه پوستی همراه نیست، می‌تواند بیانگر مشکلات داخلی احتمالی باشد؛ بنابراین این گونه خارش‌ها از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و باید به طور حتم جدی گرفته شوند.

این مطلب را از دست ندهید: پاسخ سوالات خود را در زمینه «بیماری‌های پوستی» اینجا بخوانید

به خارش خال‌های روی پوست نیز باید توجه کنید. اگر این خال‌ها شروع به خارش کنند باید باید بررسی و در صورت لزوم برداشته شوند.

تنها خارش در کودکان است که خطرناک نیست و امکان دارد تنها ناشی از بیماری‌های ویروسی و یا اگزما‌های مخصوص کودکان باشد، خارش در این سنین به طور معمول خوش خیم بوده و مشکلات جدی‌ای را به دنبال ندارد.

درمان خارش بدن

به طور کلی برای درمان خارش بدن در خانه می‌توان از کرم و لوسیون‌های مرطوب کننده، کمپرس آب با دستمال یا پارچه مرطوب، دوش آب ولرم، صابون‌های ملایم بدون عطر و رنگ، لباس‌های نخی سبک، نرم و گشاد استفاده کرد.

استرس خود را کم کنید و بدن خود را در معرض تغییر دمای زیاد قرار ندهید.

از وسایلی که ممکن است خارش ایجاد کنند مانند بدلیجات، وسایل و اکسسوری‌های دارای فلز نیکل و لباس‌های پشمی دوری کنید.

انتهای پیام/