به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، با ورود فصل سرما و موج آلودگی هوا به شهرهای بزرگ،  سازمان اهدا خون با کاهش مراجعه مردم و ذخایر خونی مواجه می‌شود؛ بنا بر آمار ارائه شده توسط مسئولان این سازمان در روزهای سرد زمستان اهدا خون و فرآورده‌های خونی 10 تا 15 درصد نسبت به شرایط عادی کاهش پیدا می‌کند که این مورد می‌تواند بر ذخایر خونی کشور تأثیر بگذارد؛ به همین دلیل برخی سازمان‌ها از جمله سازمان اورژانس کشور برای جبران این کمبود‌های خونی دست به کار شدند.

روزانه 6 هزار نفر خون اهدا می‌کنند

به طور متوسط روزانه 6 هزار خون‌گیری در مراکز اهدا خون انجام می‌شود و 3 هزار واحد پلاکت و 2 هزار و 500 واحد  پلاسما در کشور مصرف می‌شود؛ ارتقای امکانات باعث شده تا اهداکنندگان با اطلاع از نیاز بدون اهدای خون تنها به اهدای پلاسما و پلاکت بپردازند؛ عمده استفاده پلاکت در جراحی قلب، بیماران مزمن و سرطانی‌ها است.

افرادی که کم‌خون هستند و شرایط اهدا خون را ندارند می‌توانند پلاسما یا پلاکت اهدا کنند.

نیرو‌های اورژانس در صف اهدا خون

پیر حسین کولیوند سرپرست اورژانس کشور در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره کمپین خون قهرمان اظهار کرد: از سال گذشته کمپینی برای پرسنل اورژانس کشور  با نام خون قهرمان شکل گرفت؛ با توجه به شعار سازمان اورژانس کشور که« همیشه با شما هستیم» است و این موضوع که در این فصل یعنی ۶ ماهه دوم سال عملیات خاصی مثل اربعین نداریم به دنبال راهی برای کمک بیشتر به مردم خوب کشورمان هستیم.

وی ادامه داد: در ۶ ماهه دوم سال معمولا سازمان انتقال خون با کمبود خون و پلاکت مواجه می‌شود؛ نیروهای اورژانس کشور قصد دارند  تا امسال در روز 28 آذر با گرمای خون خود به استقبال فصل سرما بروند؛ سال گذشته و بدون هیچگونه اطلاع رسانی ۱۴۰۰ نفر از پرسنل اورژانس برای اهدا خون  مراجعه کردند که ۱۰۰۷ واحد خونی در این مرحله از آن‌ها دریافت شد؛ همچنین اغلب آنها به طور خودکار هر سه ماه این فرآیند  را تکرار کردند.

سرپرست اورژانس کشور گفت: با توجه به اینکه امسال سالگرد تشکیل این کمپین است و اطلاع رسانی نسبتا مناسبی در حال انجام است، امید داریم تا به بیش از ۲ هزار واحد خونی دریافت کنیم.

کولیوند تصریح کرد: بنا بر گفته مسئولان سازمان اهدای خون این امکان فراهم شده ‌است تا به جای اهدای خون به اهدای پلاکت روی بیاوریم، چرا که از هر واحد خون می‌توان یک واحد پلاکت دریافت کرد و این در حالی است که اگر این جداسازی در همان لحظه انجام شود، هر فرد می‌تواند تا 6 واحد پلاکت اهدا کند.

سرپرست اورژانس کشور یادآوری کرد: من و تمامی مسولان اورژانس در این کمپین حضور خواهیم داشت.

پلاکت چیست؟

فاطمه اصفهانی فوق تخصص خون و آنکولوژی در گفت و گو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ تشریح کرد: پلاکت یکی از فاکتور‌های بسیار مهم سیستم خونی انسان‌ها و منشا ‌آن از مغز استخوان است؛ در واقع در مغز استخوان یک سلول پایه به نام مگاکاریوسیت تولید می‌شود که اجداد پلاکت‌های خونی است این ماده  مراحل تکاملی خود را طی می‌کند تا به صورت ذره‌هایی پلا‌کتی وارد جریان خون شود.

بیشتر بخوانید: رشد ۱۸ درصدی آمار اهدای خون در ۶ ماه اول سال/ ۵ درصد از اهداکنندگان را بانوان تشکیل می‌دهند

وی ادامه داد: پلاکت تاثیر زیادی در انعقاد خون دارد، تراکم این ماده باید در هر میلی متر مکعب از خون 200 هزار واحد باشد تا بدن به صورت طبیعی به فعالیت بپردازد؛ زمانی که به هر دلیلی بدن، دچار آسیب و در نتیجه آن دچار خونریزی شود یکی از فاکتور‌های مهم متوقف کننده خونریزی، پلاکت‌ خونی است؛ اگر چه عوامل زیادی در خاصیت انعقادی خون نقش دارند اما هیچ یک از آن‌ها بدون پلاکت اثر بخش نخواهد بود.

شایع‌ترین بیماری‌ ناشی از افت پلاکت خون

اصفهانی گفت:کاهش یا افزایش سطح این پلاکت‌ها در خون می‌تواند بیماری‌زا باشد برای مثال از شایع‌ترین بیماری‌های ناشی از افت پلاکت می‌توان به itp اشاره کرد؛ این بیماری به دلیل کاهش پلاکت سطح خون به دلیل اختلالات سیستم ایمنی ایجاد می‌شود در واقع می‌توان گفت سیستم ایمنی بدن آنتی بادی‌هایی ترشح می‌کند که منجر‌ به نابودی پلاکت‌ها می‌شود و دلیل مشخصی ندارد.

بیشتر بخوانید: اهدای خون؛ هدیه‌ای گرمابخش برای بیماران در روز‌های سرد سال+ شرایط اهداکنندگان خون

این فوق تخصص خون و آنکولوژی افزود: ممکن است برخی بیماری‌ها منجر به کاهش سطح پلاکت به کمتر از 10 هزار واحد بر میلی متر مکعب شود که بسیار خطر‌ناک است اغلب این اتفاق منجر‌ به ایجاد خونریزی از مجاری تنفسی گوارشی و حتی خونریزی مغزی می‌شود که ممکن است بسیار کشنده باشد و باید به وسیله دارو خاصی کنترل شود.

وی تشریح کرد: گاهی کاهش سطح پلاکت به دلیل نارسائی مغز استخوان است که اغلب به دلیل بیماری‌های عفونی، ویروسی، مصرف برخی دارو‌ها و قرار گرفتن در معرض برخی سموم ایجاد می‌شود؛ عوامل فوق باعث کاهش تولید مگاکار‌یوسیت در مغز استخوان  و در نهایت کاهش تولید پلاکت خواهد شد که در صورت درمان نشدن خطر خونریزی و مرگ را به همراه دارد.

سهم بالای بیماران لوسمی در مصرف پلاکت‌ها

اصفهانی بیان کرد: بیماری سرطان خون حا‌د یا همان لوسمی، افت شدید سلول‌های پلا‌کتی را به همراه دارد در واقع این نوع بیماری سلول‌های  مغز استخوان تحت تهاجم قرار می‌دهد بنابراین فرصت تولید ‌آن‌ها وجود نخواهد داشت؛ در این گونه بیماران، ابتدا با تز‌ریق پلاکت شرایط آنها را به حالت عادی باز می‌گردانیم و سپس به دنبال درمان آن‌ها خواهیم بود؛ در واقع بیماران لوسمی بیشترین مصرف کنند‌گان پلاکت خون هستند؛ دیگر سرطان‌ها هم با کاهش سطح پلاکت خون همراهند اما این میزان به اندازه  سرطان خون حاد نیست.

این فوق تخصص خون و آنکولوژی اظهار کرد: در حال حاضر تنها جایی که پلاکت‌های مورد نیاز پزشکان را تامین می‌کند سازمان اهدا خون است؛ معمولاً  این سازمان در  فصول سرما با کاهش ذخیره خون مواجه می‌شود به طوری که ممکن است ما مدت زیادی برای دریافت پلاکت‌های خونی منتظر بمانیم؛ طبیعی است که هر چه خون بیشتری در اختیار سازمان اهدای خون قرار بگیرد پلاکت بیشتری برای درمان خواهیم داشت؛ گاهی شرایط به قدری دشوار می‌شود که از اطرافیان بیمار تقاضا اهداء خون می‌کنیم؛ این روش معمولا بسیار موثر است چرا که هم پلاکت‌ها تازه است هم با بدن مریض سازگاری بیشتری دارد.

وی ادامه داد: برخی از بیماری‌ها هم وجود دارند که سطح پلاکت را بالاتر می‌برند؛ حتی ممکن است تعداد پلاکت را به بیشتر از 2 میلیون واحد می‌رساند؛ اکثراً این بیماری‌ها از مغز استخوان سرچشمه می‌گیرد که در واقع می‌توان آن را نوعی سرطان دانست، گاهی این تراکم به قدری بالا می‌رود که منجر به بسته شدن عروق و مجاری داخل مغز، ایجاد کبودی و ایجاد مشکلات در خون‌رسانی می‌شود و معمولاً از داروهای کاهنده پلاکت برای درمان آنها استفاده می‌کنیم؛ با توجه به نیاز بالای پلاکت اگر به جای اهدای خون در همان لحظه پلاکت را جدا کنیم ذخیره ما به صورت مناسبی افزایش خواهد یافت.

انتهای پیام/