عطا اسلامی، روانشناس و مشاور خانواده در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان،   با اشاره به آثار مخرب و ویرانگر زلزله بر روح و روان گفت : چرا که فرد آسیب دیده حاضر در صحنه فاجعه، خود را در مقابل نیروهای عظیم طبیعی عاجز دیده و مجبور به تسلیم می شود.

وی افزود : این انسانها در اثر وقوع زلزله، خانواده، خانه ، دارایی، دوستان و بستگان و یا به مفهوم دیگر منابع مالی و عاطفی خود را از دست می دهند و وحشت از ادامه زندگی بدون وجود منابع مالی و عاطفی باعث ایجاد فشار روانی در افراد شده و سلامت روانی وی را به خطر می اندازد و باعث ظهور مشکلات رفتاری و روانی مثل اختلال در تمرکز و تصمیم گیری ، عدم کنترل احساسات وهیجانات، احساس گناه و ناامیدی،اختلال در خواب و کابوس شبانه، بی تفاوتی و گوشه گیری نسبت به همه چیز و همه کس ، شب ادراری و خوابهای وحشتناک در کودکان ، اضطراب و استرس می شود.

این روانشناس تصریح کرد : یکی از دلایلی که افراد به شدت دچار مشکلات روانی در اثر زلزله می شوند آن است که حس می کنند هیچگونه کنترل و مهاری بر این رویداد طبیعی ندارند.

اسلامی بیان کرد: اما اگر افراد آموزشهایی دیده باشند که بدانند هنگام زلزله به کجا پناه ببرند و چه اقداماتی انجام بدهند ، حس خواهند کرد که می توانند تا حدودی بر موقعیت مسلط شوند و قاعدتا کمتر آسیب می بینند و از طرف دیگر اگر می توانست وقوع زلزله را پیش بینی کرد حتی اگر کار خاصی هم نمی توانستیم انجام بدهیم به احتمال زیاد کمتر دچار حالات ناخوشایند روانی حاصل از زلزله می شدیم.

وی در ادامه اظهارداشت : در کشورهای توسعه یافته که احتمال زلزله وجود دارد در طول سال تمرین های مشترک زیادی برای مواجهه با این حادثه طبیعی انجام می شود تا افراد آشنایی و آمادگی لازم برای رویارویی با آن را داشته باشند.

وی ادامه داد: لازم به ذکر است ، در معرض استرس هایی نظیر زلزله قرار داشتن اثرات نگران کننده ای بدنبال خواهد داشت، اگر کسی برای مدتی نسبتا طولانی در معرض چنین محرکهای تنش زایی قرار بگیرد پاسخ هایی را نشان می دهد که به نشانگان تطابق عمومی معروف است.

اسلامی گفت : در مرحله اول هنگامی که فرد ناگهان در معرض زلزله قرار می گیرد یعنی محرک استرس زای شدیدی که در برابر آن انطباق نیافته ، واکنش هشدار نشان می دهد و بدن دستخوش تغییراتی از قبیل افزایش ضربان قلب و آزاد شدن هورمون هایی می شود که این تغییرات سیستم بدنی را برای مقابله یا فرار آماده می کند، اگر فرد قادر به فرار یا مقابله با حالت ایجاد شده نباشد وارد مرحله دوم یعنی مقاومت می شود.

وی عنوان کرد : در این مرحله ذخایر بدن انرژی و نیروی لازم برای کنار آمدن را فراهم می نمایند و فرد با فشار روانی درگیر شده و به کارکرد بهنجار قبلی خود برگشته است ولی هنگامی که تمامی منابع و ذخایر بدن مورد استفاده قرار گرفت ، حتی قادر به مقاومت برای استرسهای کوچکتر هم نیست و فرد نسبت به گذشته به شدت آسیب پذیرتر می شود.

وی با بیان اینکه مقاومت جسمانی و روانی نمی تواند برای همیشه ادامه یابد گفت : اگر ترس از زلزله یا حالت های پس لرزه وجود داشته باشد نهایتا مرحله فرسودگی بوجود می آید و فرد دچار بیماریهایی می شود و اگر در این حالت بماند شاید حتی وارد مرحله مرگ شود.

وی افزود : فشارخون بالا،حمله قلبی ، زخم معده ،تنگی نفس و افزایش آمادگی ابتلا به سرطان از جمله مسایل پزشکی هستند که در زلزله های طبس، رودبار و بم به شدت شیوع یافت، همچنین بعد از زلزله های قبلی مشکلاتی از لحاظ واکنش های هیجانی ، تفکر، رفتار و روابط بین فردی بوجود آمد.

اسلامی با اشاره به اینکه اختلال استرس پس از آسیب (PTSD) یکی از شایع ترین نشانگان روانی بعد از تجربه زلزله است تصریح کرد : علائم عمده این وضعیت مثل کابوس های شبانه ، تداعی مکرر صحنه های حادثه در ذهن افراد ، رفتار تهاجمی و پرخاشگرانه ، بدبینی نسبت به دیگران ،کاهش تمرکز ، مشکل در بیان احساسات و خواب منظم و غیرعادی است.

وی گفت : البته حساسیت افراد مختلف نسبت به ابتلا به این بیماری متفاوت بوده و به عواملی مثل شدت و میزان رویارویی با حادثه و میزان حمایت اجتماعی از مصدومان بعد از بروز حوادث بستگی دارد.

وی بیان کرد : از دیدگاه رفتاری مراحل مختلف واکنش های روانی پس از از زلزله عبارتند از مرحله تماس با ضربه ، مرحله قهرمانگرایی ،مرحله فراموشی غم،مرحله روبروشدن با واقعیت و مرحله تجدید سازمان که در این مرحله شش ماه تا یکسال بعد از وقوع حادثه بروز می کند که فرد درک می کند باید متکی به خود باشد و عدم رسیدن به تعادل در این مقطع منجر به باقی ماندن علائم روانی بیشتری مثل افسردگی می شود.

اسلامی ، روانشناس گفت : زلزله و سایر بلایا بر افراد اثر یکسانی ندارد ، بعضی ها نسبت به دیگران آسیب پذیری بیشتری دارند مانندکودکان، زنان، سالمندان و معلولین و کسانی که تنها زندگی می کنند یا از نظر مالی ضعیف هستند که دچار عوارض روانی بیشتری می شوند و ضربه روحی بر کودکان و نوجوانان بسیار شدیدتر است.

وی تصریح کرد : این انسانها برای اینکه بتوانند دوباره به زندگی عادی بازگردند نیاز به کمک دارند، به همین ترتیب اعزام مددکار و مشاور و متخصصان روانشناسی به مناطق زلزله زده ، اگر بیشتر از کمکهای مالی ارزش نداشته باشند، کمتر از آن نیست.

انتهای پیام/س