به گزارش گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از شهرکرد؛ دشت شهرکرد که در جنوب شهر شهرکرد مرکز استان چهارمحال و بختیاری واقع شده، دارای حدود ۹۱۶ هکتار مساحت است که شامل ۷۰۶ هکتار مَرغ فرودگاه، ۱۱۰ هکتار مَرغ سمت راست جاده فارسان و روبروی فرودگاه، و یکصد هکتار مَرغ طاقانک و شهر کیان می‌باشد.

 

محدوده اصلی این دشت، از منطقه زانیان در غرب شهرکرد شروع و تا شهر طاقانک در فاصله حدود ۱۲ کیلومتری شرق ادامه دارد.

مختصات جغرافیایی این دشت همچنین تا شهرکیان و هفشجان و محدوده فرودگاه شهرکرد را شامل می‌شود.

حوزه آبخیز دشت شهرکرد هم از ارتفاعات هرچگان در محدوده شهرستان شهرکرد تا خراجی در شهرستان کیار به مساحت حدود یک هزار و ۱۹۵ کیلومتر مربع ادامه دارد.

مختصات جغرافیایی محدوده از ۵۰ و ۳۸ صدم تا ۵۱ و ۱۰ صدم درجه طول شرقی و ۳۲ و هفت صدم تا ۳۲ و ۳۵ صدم درجه عرض شمالی می‌باشد.

این دشت، از شمال و شمال غربی به ارتفاعات کلاه قاضی، قراولخانه، چهل دختران و از نواحی جنوب به ارتفاعات جهان بین و تفه، از شرق به ارتفاعات کوه سینه و برات و از غرب به ارتفاعات کوه قلنگان و ارتفاعات مشرف به جاده فارسان منتهی می شود.

 

این منطقه همچنین از شمال و شرق به حوزه آبریز رودخانه زاینده رود، از غرب به حوزه آبریز رودخانه جونقان و از جنوب و جنوب شرقی به حوزه آبریز رودخانه کیار منتهی می‌گردد.

رودخانه اصلی آن رود جهان بین است که پس از دریافت آب مازاد چشمه‌ها و قنوات در نواحی جنوبی به رودخانه کیار متصل می‎شود.

بلندترین نقطه این دشت دارای ۳ هزار و ۳۲۸ متر ارتفاع از سطح دریا می باشد.

میزان بارش سالانه منطقه بین ۳۵۰ تا ۶۵۰ میلیمتر متغیر بوده و میزان متوسط بارندگی در این منطقه ۴۲۷ وشش دهم میلیمتر در سال برآورد شده است.

متوسط دمای سالانه حوزه آبخیز شهرکرد برابر ۱۱ و چهار صدم، میانگین دمای حداکثر سالانه برابر ۲۰ و ۳۰ صدم و میانگین دمای حداقل سالانه حوضه برابر دو و  ۵۲ صدم درجه سانتی‌گراد است.

 

دشت شهرکرد که دارای کاربری‌های مختلف و از جمله کشاورزی و مرتعی مناسب برای دامداران و همچنین عامل طراوت بخشی به هوای منطقه بود، اکنون و در پی خشکسالی‌های اخیر، تغییر اقلیم و بهره برداری‌های غیر اصولی و بی رویه، به یکی از دشت‌های ممنوعه تبدیل شده و ظرفیت کشاورزی و مرتعی آن رو به نابودی کامل است.

این دشت همچنین به یکی از کانون‌های تولید گرد و غبار تبدیل شده است و به دلیل خشکی، در معرض خطر خودسوزی (آتش سوزی درونی زمین یا آتش سوزی تالابی) قرار دارد.

هم اکنون و از چند سال قبل، دستگاه‌های ذیربط از جمله شرکت آب منطقه‌ای، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری، اداره کل حفاظت محیط زیست و جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری و فرمانداری شهرکرد به دنبال اجرای طرح‌هایی برای احیای این دشت هستند.

 

حمید ملک پور فرماندار شهرستان شهرکرد گفت: از سال ۱۳۹۵ و با ایجاد کارگروه احیای دشت شهرکرد، طرح ایجاد چاه‌های جمع آوری و جذب آب باران و هدایت روان آب‌های سطحی به این دشت در دستور کار قرار گرفت.

وی افزود: علاوه بر ایجاد چاه‌های جذبی در مسیر آبراهه‌ها و بیشتر در مرکز و جنوب شهرکرد، سازمان نظام مهندسی چهارمحال و بختیاری و شهرداری شهرکرد هم موظف شدند تا در ساختمان سازی‌های جدید، مالکان را ملزم به حفر چاه جذبی در زیر ناودان‌ها برای هدایت آب باران و برف به درون زمین کنند.

ملک پور ادامه داد: درخصوص روان آب‌های سطحی شهرکرد نیز هم اکنون و با کمک شهرداری، هدایت این روان آب‌ها تا مجاورت ترمینال آزادی در جنوب شهرکرد انجام شده و اجرای مرحله دوم که نیازمند احداث کانال دیگری برای هدایت آب به وسط دشت و ایجاد مخزن خاکی برای جمع آوری آن است، همکاری کشاورزان، شرکت آب منطقه‌ای و همه دستگاه‌های مربوطه را می طلبد.

وی یادآور شد: خشکسالی و تغییر اقلیم و برداشت بی‌رویه از آب به ویژه در بخش کشاورزی سبب شده تا سطح ایستابی دشت شهرکرد ۲۷ متر کاهش یابد.

فرماندار شهرستان شهرکرد همچنین گفت: به منظور مدیریت منابع آبی و جلوگیری از فرو نشست زمین، شش سد خاکی در دشت شهرکرد ایجاد می‌شود که مقدمات ساخت یک سد فراهم شده است.

ملک پور، طرح‌های آبخیزداری در دره‌ها و سطح‌های شیب دار شرق شهرکرد، هفشجان، فرخشهر و تنگ صیاد را از دیگر اقدامات صورت گرفته برای احیای این دشت برشمرد.

کوروش نادری مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری هم با بیان اینکه دشت‌های جوانمردی لردگان، سفیددشت، شهرکرد و فرادنبه بروجن، به سبب وقوع خشکسالی‌های پیاپی و تغییر بارش‌ها از برف به باران، دارای وضعیت ممنوعه بحرانی هستند گفت: وضعیت ممنوعه بودن دشت‌های کیار، گندمان ـ بلداجی، لردگان و مال‌خلیفه هم تمدید شده است.

وی افزود: اجرای طرح احیا و تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی در استان، بستن چاه‌های غیر مجاز، کنترل برداشت‌های قانونی، بهینه‌سازی پروانه‌های بهره‌برداری از چاه‌ها، اجرای شیوه‌های نوین آبیاری، اجرای طرح‌های تغذیه مصنوعی و اطلاع رسانی و فرهنگ سازی پیرامون استفاده بهینه از منابع آب از اقدامات موثر و پیش بینی شده برای احیای این دشت‌ها و از جمله دشت شهرکرد به شمار می‌رود.

علی محمدی مقدم مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری نیز با بیان حفر ۹۰۰ حلقه چاه آب طی سال‌های اخیر و برای بهره برداری در بخش شُرب، کشاورزی و صنعت در دشت شهرکرد گفت: در حال حاضر اُفت سفره‌های زیرزمینی این دشت به ۱۷ متر رسیده است.

وی با تأکید بر اینکه دشت شهرکرد به عنوان یکی از دشت‌های ممنوعه کشور، نیازمند اقدام جدی برای احیاست اظهار داشت: تغذیه مصنوعی دشت با عملیات آبخیزداری و آبخوان داری از مهم‎ترین برنامه‌ها و اقدامات صورت گرفته در این راستا به شمار می‌رود.

محمدی مقدم افزود: خشکسالی‌های پیاپی، برداشت بی‎رویه از منابع آب زیرزمینی و فرونشست زمین، نه تنها دشت شهرکرد را به کانون تولید گرد و غبار داخلی تبدیل کرده، بلکه آن را در معرض یک بحران و حتی احتمال وقوع پدیده خودسوزی در لایه‌های زیرین قرار داده است.

شهرام احمدی مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری هم گفت: اجرای طرح احیای دشت شهرکرد به عنوان یکی از مهم‎ترین کانون های ریزگرد داخلی استان از دو سال گذشته و با همکاری شهرداری شهرکرد، شرکت آب منطقه‎ای، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری و معاونت عمرانی استانداری آغاز گردید.

وی، استفاده از پساب تصفیه خانه‎ها جهت ایجاد فضای سبز، جمع آوری و هدایت سیلاب و روان آب‎ها برای حفظ پوشش گیاهی و استفاده از هدر رفت خط لوله انتقال آب کوهرنگ به شهرکرد در زمان کدورت و نگهداشت آن در محل های بحرانی دشت شهرکرد را از برنامه‎های این طرح بیان کرد.

احمدی افزود: بهره برداری کارشناسی و اصولی و تشدید برخورد با افراد فاقد پروانه چرای دام با هدف حفظ پوشش گیاهی در دشت‎های بحرانی استان هم در دستور کار قرار دارد.

وی همچنین بر ضرورت استفاده از توان دانشگاه ها و دستگاه های علمی و تحقیقاتی در زمینه حفظ و احیای دشت‌ها تأکید کرد.

بنابراین، احیای دشت شهرکرد یک ضرورت زیست محیطی و اقتصادی بسیار مهم محسوب می‎شود که به شدت نیازمند همکاری و همت و تلاش همه جانبه تمامی مردم و مسئولان، در کنار فرهنگ سازی است.

ضرورتی که هر روز کوتاهی در توجه به آن، ما را به خسارت‌ها و فرجام نامطلوب و بعضاً جبران ناپذیر آن نزدیک می‌کند.

پس بیاییم؛ دشت شهرکرد و تمامی دشت‎ها و مراتع و منابع خدادادی و طبیعی ارزشمندمان را دریابیم، تا از امروز، دیرتر نشده ...

گزارش از: سید احمد احمدی شیخ شبانی

انتهای پیام/ش