قانون کار مشاغل سخت و زیان‌آور به کارهایی اطلاق می‌شود که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال نیروی کار تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیتهای طبیعی جسمی و روانی در وی ایجاد شود که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن باشد.

به طور کلی مشاغل سخت و زیان‌آور به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ اول مشاغلی که صفت سخت و زیان آوری با ماهیت آن شغل وابستگی دارد اما با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر مناسب از سوی کارفرما می‌توان سختی و زیان آوری آنها را حذف کرد.

دوم مشاغلی که ماهیتاً سخت و زیان آورند و با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی از سوی کارفرما، صفت سخت و زیان آوری کاهش یافته اما همچنان سخت و زیان آوری آنها حفظ می‌شود.

از جمله کارهای سخت و زیان آور شناخته شده می‌توان به کار در معادن و تونل‌ها، کار در مخازن سربسته، حفر قنات، تخلیه و حمل مواد مذاب از کوره، حمل و دفن زباله‌های شهری، کار در دباغی، اصطبل و سالن‌های پرورش طیور، کار در پست‌های انتقال برق فشار قوی، کار با اشعه‌های زیان آور و رادیواکتیو، سمپاشی، قیرپاشی و جوشکاری اشاره کرد.

همچنین بر اساس آیین‌نامه اجرایی قانون مشاغل سخت و زیان‌آور، علاوه بر کارهای سخت و زیان‌آور مشخص شده، کار در زندان‌ها و ندامتگاه‌ها، کار در بیمارستان‌های روانی و حرفه خبرنگاری جزو مشاغل سخت و زیان آور به شمار می‌روند.

اما با وجود پیش‌بینی قانون، اخیرا زمزمه‌های حذف خبرنگاری از قانون مشاغل سخت و زیان آور شنیده می‌شود که به گفته برخی کارشناسان اگر صحت داشته باشد بدعت جدیدی در قانون بوده و در راستای اهداف طراحان حذف 6 گروه شغلی از لیست مشاغل سخت و زیان‌آور است.

چندی قبل سازمان تامین اجتماعی تصمیم به حذف شش گروه شغلی از لیست مشاغل سخت و زیان آور گرفت و شورای عالی حفاظت فنی این شش گروه را کارگران شاغل در دامداری‌ها، معادن، نساجی‌ها و جوشکاری‌ها، کارگران آسفالت کار و کارگران دباغی اعلام کرد.

همان زمان بحث حذف حرفه خبرنگاری مطرح شد اما نمایندگان کارگران در سازمان تامین اجتماعی با کلیات این طرح مخالفت و تلاش کردند تا به تصویب کمیته‌های بررسی کننده نرسد زیرا این مساله به دلیل تغییر ساختار در برخی مشاغل سخت و زیان آور مشکلاتی برای نیروهای کار شاغل در آنها ایجاد می‌کرد.

هادی ابوی دبیرکل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی در این‌باره معتقد است: حذف شش گروه شغلی و همچنین خبرنگاری از مشاغل سخت بدون واکنش نخواهد بود و به فرض آنکه تامین اجتماعی در تلاش برای اجرایی کردن آن باشد نباید یکطرفه این شغل‌ها را حذف کند و سه جانبه‌گرایی را همچنان که مورد تاکید وزارت کار است، باید مدنظر قرار بدهد.

او می‌گوید: حذف شش گروه شغلی از لیست مشاغل سخت و زیان آور در آینده شغلی و بازنشستگی شاغلان آن تاثیرگذار است و تأمین اجتماعی در شرایطی پیشنهاد حذف صفت سخت و زیان‌آوری از روی بعضی مشاغل را مطرح کرده که هنوز شرایط لازم برای مساعد کردن شرایط شغلی کارگران این حوزه‌ها فراهم نشده است.

به گفته دبیرکل کانون انجمن‌های صنفی کارگران، هر نوع موضوعی که مربوط به مشاغل سخت و زیان آور باشد در کمیته مختص آن بررسی شده و تنها به شرط سه‌جانبه‌گرایی امکان تغییر دارد.

اکنون نسبت به سخت و زیان آور بودن یا نبودن حرفه خبرنگاری نظرات متفاوتی وجود دارد.

دسته‌ای از کارشناسان بر این باورند که اعمال سلیقه از سوی برخی تصمیم‌گیران در تامین اجتماعی و کمیته تعیین سخت و زیان آور بودن مشاغل، موجب شده تا حذف خبرنگاری از گروه مشاغل سخت و زیان آور بر سر زبان‌ها بیفتد.

آنها می‌گویند دلیل مخالفان سخت و زیان آور بودن حرفه خبرنگاری استناد به بند اول تعریف مشاغل سخت و زیان آور است که می‌گوید می‌توان با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر مناسب از سوی کارفرما سخت و زیان آوری آن را حذف کرد.

از نگاه آنها شغل‌هایی مثل خبرنگاری طول عمر را کم می‌کند و همین امر می‌تواند سخت و زیان آور بودن آن را به اثبات برساند.

اما عده‌ای دیگر بر این مساله تاکید دارند که وقتی مشاغلی همچون جوشکاری، کار در معادن و کوره‌های ذوب مواد وجود دارد و کارگران شاغل در این حرفه‌ها در شرایط سخت و طاقت فرسا مشغول کارند نمی‌توان مشاغلی همچون خبرنگاری را در زمره سخت و زیان آور قرار داد.

برخی تحلیلگران با طرح این پرسش که شرایط کار یک خبرنگار باید چگونه باشد که مشمول سخت و زیان آوری قرار گیرد؟ نظر دیگری در این باره ارائه می‌دهند.

آنها می‌گویند وقتی که فرد به طور مداوم در پشت سیستم‌ کامپیوتر و تهیه و تنظیم خبر قرار گرفته، ستون فقرات، چشم‌ها، گوش‌ها، انگشتان دست و در یک کلام تمام اعضای بدن وی ساعت‌های متمادی در حال کار هستند، نحوه نگارش یا پوشش یک خبر باید چگونه باشد که سختی و زیان آوری کار خبرنگاری لمس شود؟

در همین حال مقامات کارگری از بدهی دولت به سازمان تامین اجتماعی و کمبود منابع این سازمان سخن می‌گویند و تلاش تامین اجتماعی برای بالا بردن سن بازنشستگی و عدم موافقت با بازنشستگی پیش از موعد در برخی سنوات را در راستای کاهش هزینه‌های این سازمان عنوان می‌کنند.

به زعم آنها اگر برخی مشاغل از گروه سخت و زیان آوری حذف شوند، بار مالی از دوش تامین اجتماعی برداشته می‌شود اما با این کار حقوق نیروهای کار مورد اجحاف قرار می‌گیرد و در دوران بازنشستگی افراد تاثیر منفی می‌گذارد.

اعمال نظر یا سلیقه شخصی،‌ فقدان بودجه و محدودیت منابع تامین اجتماعی، نبود تعریف واقعی و مشخص از سخت و زیان آوری و هر عامل دیگری که دلیل زمزمه‌های حذف خبرنگاری از لیست مشاغل سخت و زیان آور باشد باید به این نکته اساسی و مهم توجه ویژه داشت که اساسا قانون مشاغل سخت و زیان آور به جهت جلوگیری از فرسایش روحی و جسمی افراد پیش‌بینی شده تا متقاضیان بتوانند با داشتن شرایطی خود را بازنشسته کنند.

استرس شغلی، فشارهای روحی ـ روانی، کاهش شنوایی، ضعف ‌بینایی، آسیب‌های جسمی و حرکتی که در حرفه خبرنگاری بسیار شایع است و از آن شکایت می‌شود، ایجاد مشکلات تنفسی، عوارض قلبی و عروقی، فشارهای عصبی و مسایلی از این دست همگی از جمله پیامدها و آسیبهای جسمی و روحی است که حتی با گذشت چند سال پس از بازنشستگی می‌تواند در فرد بروز کند و به سبب وجود عوارض به جا مانده از اشتغال در کارهای سخت است که قانون مشاغل سخت و زیان آور پیش‌بینی شده تا متقاضیان از مزایای آن برای بازنشسته کردن خود استفاده کنند.

منبع: ایسنا

انتهای پیام/