به گزارش
خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ انسان همین نماینده خدا روی زمین، همیشه و درهمه حال به دنبال سوژه های ناب، کنکاش دنیا و پدیدههای جدید است؛ در واقع به همین دلیل هم زمین و آسمان، خشکی و دریا را زیر پا می گذارد تا خود را با زمان جلو برده و به قولی سر از همه چیز درآورد.
پرده برداری از دنیای مفقود شده دریاها و شناخت بیشتر آب های اقیانوس ها که 70 درصد این کره خاکی را فرا گرفته و منابع عظیم معدنی و زیستی را در دل خود نهفته دارند، به راحتی امکان پذیر نبوده و مستلزم انجام سفرهای دریایی اکتشافی و ابزارهای خاص علمی است.
اما از آنجا که حدود 80 درصد آب های زمین بین تمامی کشورها مشاع است، بسیاری از کشورها برای انجام مطالعات زمین، زیست، شیمی و فیزیک دریای خود تا نزدیکی آب های کشورهای دیگر بخصوص ایران می آیند و بر اساس نیاز و ابزارهای مورد نیازشان از این آب ها بهره مند می شوند.
کشتی اقیانوس پیمای تحقیقاتی یکی از ابزارها و پروژه های بزرگ کارشناسان ایرانی است که درحقیقت برای شناخت بیشتر خلیج فارس و دریای عمان، انجام تحقیقات دریایی در دریای عرب (در شمال شرقی اقیانوس هند) و اقیانوس هند و ورود به پروژه های تحقیقاتی این اقیانوس با کشورهای حاشیه، در سال 1388 به معاونت وقت علمی فناوری ریاست جمهوری ارائه و در نهایت عملیات ساخت آن طی موافقت نامه ای بین این معاونت و وزارت علوم از اردیبهشت سال 1390 در سازمان صنایع دریایی کلید خورد.
کاوشگر خلیج فارس در خدمت محققان ایرانی
اقیانوس پیمای ایران با نام کاوشگر خلیج فارس، بزرگترین شناور تحقیقاتی خاورمیانه محسوب میشود که در صورت بهره برداری، این کشتی یک دانشگاه شناور خواهد بود و امکان انجام تحقیقات بسیار مهم و استراتژیک را در اعماق اقیانوس هند و دریای عمان و امکان دستیابی به اطلاعات آبراههای مهم را برای محققان و دانشجویان عرصه علوم و فنون دریایی فراهم میکند.
اين اقيانوس پيما دارای 50 متر طول، 10 متر عرض و 12 متر ارتفاع و چهار آزمايشگاه همچون فیزیک، شیمی و تحقیقات دریایی است که میتواند با آب و سوخت کامل به مدت 45 روز با ظرفيت 27 نفر در آبهای خليج فارس، دريای عمان و شمال اقيانوس هند اقدام به تحقيقات ميدانی در حوزههای مختلف دریایی و اقیانوس شناسی کند.
سرعت گشت زنی اين شناور 12 گره دريايی و سرعت نهايی آن 15 گره دريايی است. بر روی اين شناور 2 موتور و 2 ژنراتور 400 کيلووات و يک ژنراتور اضطراری 85 کيلووات نصب شده؛ شناور تحقيقاتی ايران امکان ورود به اقيانوس و از نظر توانايی، در مقابله با امواج سهمگين دريا نسبت به شناورهای فعلی منطقه برتری دارد که با به آب انداختن اين شناور، امکان انجام تحقيقات تا عمق سه هزار متری دریا فراهم میشود.
این همه پتانسیل و دریغ از یک شناور تحقیقاتی
بر اساس آمارهای كمیسیون بین دولتی اقیانوسشناسی در جهان بیش از 858 شناور تحقیقاتی وجود دارد که ایالات متحده آمریکا دارای 236 ناوگان و فرانسه دارای 17 ناوگان تحقیقاتی است.
اما ایران در حال حاضر فاقد شناور تحقیقاتی بوده و این در حالی است که کشور ما دارای سواحل طولانی در شمال و جنوب، بنادر مهم در خلیج فارس و دریای عمان و وجود تنگه راهبردی هرمز در دهانه خلیج فارس است که به عنوان حلقه ارزشمند ارتباط خاور دور و اقیانوس هند به روسیه و اروپا شناخته میشود. اما مشکل کار کجاست؟ پس اقیانوس پیمای کلید خورده کجای ماجرا است؟
تاخیر پیوند ایران به کشورهای صاحب فناوری
بعد از طی سالهای تکمیل این پروژه بزرگ، هربار که تصمیم برای به آب انداختن آن گرفته شد، بنا بر دلایلی امکان پذیر نشد، در واقع هربار با بهانه های درست یا نادرستی تکمیل نهایی پروژه به تعویق افتاد.
در سال 93 عباس نوبختی عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی درباره کشتی اقیانوس پیمای تحقیقاتی گفته بود: با به آب انداختن کشتی اقیانوسپیما در خرداد این سال، ایران هم با تاخیر فراوان نسبت به کشورهای پیشرو و حتی خاورمیانهای به جمع کشورهای صاحب این فناوری میپیوندد.
طبق گفته وی، این اقیانوس پیما قرار بود اواخر خرداد به آبهای آزاد جنوب کشور انداخته شود و پس از انجام آزمایشهای مختلف در چند ماه بعدش به بهره برداری برسد که متاسفانه این امر هم محقق نشد.
تعویق پروژه این بار به بهانه کمبود بودجه
وحید چگینی رییس وقت پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی در سال 93 اعلام کرد: بودجه پیش بینی شده پنج سال پیش برای ساخت این کشتی کافی نبوده، پیش از این قرار بود که با بودجه ای 10 میلیاردی این کشتی اردیبهشت یا خردادماه سال 93 تحویل داده شود، اما با توجه به افزایش هزینه های داخلی، ساخت کشتی اقیانوس پیما به تعویق افتاده و نیاز به بودجه دارد.
چگینی با توضیح اینکه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری 20 میلیارد تومان در ساخت کشتی مشارکت داشته است، بیان کرد: 11 میلیارد تومان اعتبار به طور مستقیم از معاونت علمی و نه میلیارد دیگر تأمین اعتبارات معاونت از طریق معاونت نظارت و راهبردی ریاست جمهور پرداخت شده و اقدامات لازم برای تأمین بودجه شش میلیارد دیگر توسط معاونت علمی صورت گرفته که پژوهشگاه در حال پیگیری آن است و در صورت تخصیص تجهیزات به زودی بر روی این کشتی نصب می شود.
کشتی که در خشکی جاخوش کرده است
عباس نوبختی مدیر پروژه ساخت کشتی تحقیقاتی اقیانوس پیما سال گذشته با بیان اینکه 95 درصد کشتی ساخته شده، گفت: ساخت تجهیزات فیزیکی کشتی به پایان رسیده (95 درصد) و پنج درصد باقیمانده مربوط به انجام آزمایش های تخصصی سیستمها است که بعد از پایان یافتن، ساخت 100 درصدی آن را اعلام می کنند.
طبق گفته نوبختی این بار قرار بود در مهرماه سال 94 ساخت کشتی کامل شده و به آب انداخته شود اما مجددا به علت بروز مشکلاتی مالی و فنی با تاخیر مواجه شد، این امر در حالی است که تاکنون حدود 60 کشور توسعه یافته و در حال توسعه به منظور انجام تحقیقات علمی دریایی مورد نیاز اقدام به تشکیل ناوگان تحقیقاتی کردهاند تا دادههای جدیدی در حوزههایی چون شناسایی منابع غذایی دریایی، هیدروگرافی، بستر شناسی، تحقیقات محیط زیست دریایی و مشخصات عمومی آبهای هر منطقه به دست آورند.
وحید احمدی معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم درگفتوگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان ضمن تاکید بر این که اجرای این طرح متوقف نشده و همچنان پیگیری وجود دارد، اظهار کرد: قرار بود این کشتی در مهرماه سال 94 به آب انداخته شود؛ ولی به دلیل بروز برخی اشکالات فنی این امر به تاخیر افتاد، همچنین این طرح با مشکلات مالی درگیر بود که با همکاری سازمان مدیریت و برنامهریزی اعتبارات لازم را تامین کردیم.
احمدی بیان کرد: امیدواریم بعد از رفع مشکلات فنی به زودی این کشتی شروع به کار کند.
قول مسئولان درباره شروع به کار کشتی
ناصر حاجیزاده رییس پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی درباره کشتی اقیانوسپیمای تحقیقاتی در گفتوگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: به آب اندازی این کشتی نیاز به انجام اصلاحاتی داشت که زمان قرارگیری کشتی بر روی داکت، اشکالات دیگری در آن نیز مشاهده شد.
وی بروز این اشکالات را در ارتباط با سیستم به آب اندازی این شناور تحقیقاتی دانست و بیان کرد: در حال حاضر به دنبال رفع اشکالات سیستم هستیم. بر اساس مذاکرات انجام شده، مسئولان مربوط اعلام کردند که تا هفته اول شهریورماه 95 سیستم به آب اندازی کشتی قطعا تعمیر و آماده به آب انداختن می شود.
رییس پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم با بیان اینکه قرار بود این کشتی در خردادماه 94 به آب انداخته شود درباره علت تاخیر صورت گرفته، توضیح داد: تاخیرهای رخ داده، مربوط به خود کشتی نبود بلکه بعد از انجام تست ها و مراحل آزمایشی، وقتی کشتی روی خشکی قرار گرفت سیستم به آب اندازی مجتمع شهید درویشی از کار افتاد و در آن شرایط ، امکان به آب انداختن کشتی عملا وجود نداشت، اما اکنون این مشکل برطرف شده و مسئولان مجتمع شهید درویشی قول کتبی داده اند که کشتی در موعد تعیین شده به آب انداخته شود.
در دنیای رقابتی امروز باید سرعت نور داشته باشید
محققان و مسئولان علمی و تحقیقاتی مراکز مختلف امیدوار هستند که این بار (شهریور 95) اقیانوس پیمای تحقیقاتی نتیجه گیرد و فعالیت خود را آغاز کند.
بنابراین بعد از سالها انتظار، محققان و مسئولان برای به ثمر نشستن این پروژه بزرگ چشم به راه شهریور ماه امسال هستند تا ببینند آیا زحمتهایشان به بار می نشیند یا نه، اما آیا بهتر نیست اگر می خواهد اتفاقی نو و تازه رخ دهد و پیشرفتی حاصل شود، فعالیت و اقدامات از تامین اعتبار گرفته تا تکمیل و تجهیزات به سرعت شکل و کار، حتی زودتر از موعد مقرر نتیجه گیرد؟!
در دنیای رقابتی امروز که پیشرفت کشورها ثانیه به ثانیه از یکدیگر پیشی می گیرد بهتر است قدری شتاب خود را بیشتر کرده و با برنامه ریزی های منظم و پیش بینی موانع راه هر آن چیزی که تکمیل پروژه های مختلف را به تعویق می اندازد گرفته شود.
گزارش از محیا معصومی
انتهای پیام/