به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد؛ از نیمه ماه شعبان که بگذریم، چهره ظاهری استان، دگرگون می شود و رمضان کم کم زیر پوست شهر می خزد. مردم استان، از چند روز قبل، شروع به نظافت و پاکسازی خانه ها و مساجد می کنند و به این ترتیب به استقبال مهمانی خدا می روند.

یزدی ها، همانند تمام مردم ایران، در ماه رمضان آداب و رسوم مخصوص به خود را دارند، که ریشه در اعتقادات دینی آنان دارد، که در ادامه چند نمونه ذکر می شود.

کلوخ اندازون
یزدی ها با کلوخ اندازان به استقبال ماه مبارک رمضان می روند. در این مراسم خانواده ها در کنار همدیگر جمع می شوند و یک روز را به شادی می گذرانند. علت نامگذاری این روز به کلوخ اندازان مشخص نیست ولی شاید بتوان آن را بهانه ای دانست که افراد در کنار بزرگ تر خانواده جمع شده یا برای تفریح و شادی به دامن طبیعت پناه ببرند.
در این روز غذاهای محلی پخته می شود که در مرکز آنها، آش محلی شولی قرار دارد. آشی ساده، خوشمزه و مقوی که با چغندر، عدس و رب انار پخته می شود.

 هلال ماه نو
مردم استان یزد برای رؤیت هلال اول ماه رمضان، غروب روز آخر ماه شعبان بالای پشت بام و مناره های مساجد می روند و با نگاه عمیق به آسمان ماه را جست وجو می کنند و در صورت مشاهده، اعمال مخصوص این ماه را به جا می آورند.
 اگر به علت ابری بودن آسمان، رؤیت هلال اول ماه ممکن نباشد مجبور می شوند قاصد در کنند.
یعنی افرادی را به آبادی ها و شهرهای نزدیک بفرستند که افق شان با شهر آنها یکی است.
اگر قاصد در کردن هم جواب نداد و تا سحر دیدن ماه ثابت نشد، مردم سحری را خورده و روزه می گیرند تا در صورت آغاز رمضان، از تکالیف دینی غافل نمانند. یزدی ها به محض رؤیت ماه، چشمانشان را می بندند و صلوات می فرستند تا از برکت ماه نو، حاجاتشان برآورده شود.

ستارگان اذان گو
یزدی ها به برکت سرزمین کویری شان، همیشه امکان تماشای ستاره ها و جهت یابی با استفاده از این ستاره ها را داشته اند. در ایام رمضان هم، همین ستاره های روشن و نورانی بودند که نقش موذن را برای یزدی ها ایفا می کردند.

در سال های بعد، یعنی سال هایی که مردم از ستاره بینی فاصله گرفته بودند، اما هنوز وسایل ارتباط جمعی آنقدر گسترده نبود که کفاف جمعیت را بدهد، خادمان مساجد یکی، دو ساعت به سحر مانده چراغ هایی را روشن می کردند و در نقاط مرتفع شهر و گلدسته مسجدها می گذاشتند تا مردم شهر با دیدن نور چراغ به نزدیک شدن سحر پی ببرند.
 وقت اذان که می شد، چراغ ها را خاموش می کردند تا مردم بدانند که باید سفره سحری را ببندند و نماز صبح شان را به جا بیاورند.

زنان یزدی در ماه مبارک رمضان دوره های قرآن خوانی دارند و هر روز یک جزء از قرآن را با هم قرائت می کنند. آنها معتقدند در پایان ماه در نوبت خواندن سوره توحید به هر کس که برسد، در کار او گشایش ایجاد می شود و زندگی اش در طول سال توأم با خیر و برکت خواهد بود.

نخل برداری
یزدی ها در روز شهادت حضرت علی (ع) هیأت های عزاداری راه می اندازند و مراسم نخل برداری را اجرا می کنند. نخل در زبان فارسی به معنای تابوت است و در میان شیرازی ها به عنوان نمادی از تابوت حضرت سیدالشهدا (ع) شناخته می شود که از چوب ساخته شده و به شکل برگ درخت است.

 ختم قرآن کریم
از رسوم پسندیده مردم این استان که هنوز هم نه تنها در یزد بلکه در تمام شهرستانهای استان مرسوم است، ختم قرآن در ماه مبارک رمضانبوده و هست.
زنان یزدی در ماه رمضان دوره های قرآن خوانی دارند و هر روز یک جزء از قرآن را با هم قرائت می کنند. آنها معتقدند در پایان ماه در نوبت خواندن سوره توحید به هر کس که برسد در کار او گشایش ایجاد می شود و زندگی اش در طول سال توأم با خیر و برکت خواهد بود.
از روز اول ماه رمضان زنان مومنه در قدیم در خانه یکی از آشنایان مسلط به قرائت قرآن معروف به مُلّا گردهم می آمدند و جمع حاضر هر روز یک جزء قرآن را تلاوت می کردند و تا پایان ماه مبارک، 30 جزء قرآن تلاوت می شد.

هم اکنون هم این رسم هر ساله تکرار می شود البته دیگر در جلسه، زنی را ملا خطاب نمی کنند بلکه تقریبا همگی به قرائت قرآن آشنایی دارند و چنانچه شخصی کمی در خواندن قرآن کریم ضعیف باشد، دیگران کمک می کنند که تا پایان ماه مبارک رمضان، غلط خوانی ها برطرف شود.
البته این مراسم در حال حاضر در امامزاده ها و مساجد هم به صورت عمومی برگزار می شود و با استقبال پرشور جوانان و نوجوانان همراه است.

 روضه قنبر
خواندن روضه قنبر از دیگر رسوم مردم یزد است، که معمولاً در ماه مبارک رمضان برگزار و از شب نوزدهم تا شب بیست و هفتم ماه مبارکرمضان خوانده می شده است.
این روضه بیشتر مخصوص زنان است که با نذری دادن و طلب حاجت در این چند روز در خانه ها برگزار می شود و بعنوان نماد ضربت خوردن مولای متقیان حضرت علی(ع) است.
قنبر از غلامان حضرت علی(ع) بود و فردی در این مراسم با حالاتی شبیه درویشان با لباس سفیدی بر تن و با کلاه سفید کشکولی بر سر که نماد دوستی حضرت علی(ع) است، مراسم روضه را اجرا می کرد.

در مراسم روضه قنبر، دو شخصیت دیگر نیز حضور دارند که یکی نقش حضرت زینب(س) را با لباس بلند و مشکی و شخصیت دیگر نقش ام کلثوم(س) را بازی می کرد و بین حاضران در گروه، صحبت هایی در قالب شعر رد و بدل و اشعار حزن آلود نیز خوانده می شد.
اکنون هم این مراسم کم و بیش در یزد برگزار می شود و احترام خاصی بین مردم دارد که برای طلب حاجت و رفع گرفتاری توسط زنان برگزار می شود.
 
آیین های شب های قدر
مردم یزد عقیده دارند در شبهای قدر، ساعت به دنیا آمدن هر نوزاد و از دنیا رفتن هر شخص، از طرف ملک مقرب خداوند، معین می شود، به همین دلیل در این شبها از خداوند طلب طول عمر و داشتن فرزند می کنند.

مردم خرانق(در نزدیک اردکان) عقیده دارند، موقع خواندن دعا و قرآن، اگر قرآن از سر کسی بیفتد، در آن سال می میرد؛ یا کسانی که نماز صد رکعتی بخواند، اگر در وسط نماز چرتش بگیرد، آن سال، سال آخر عمرش خواهد بود.
آنها همچنین معتقدند اگر کسی که بعد از ماه رمضان بمیرد، آمرزیده و عبادتش به درگاه خدا مقبول شده است.

اهالی طزرجان (روستایی خوش آب و هوا در نزدیکی تفت) هم بر این باورند که مقدرات هرکس در شب بیست و سوم رقم می خورد و آنان که سال آخر عمرشان را می گذرانند بر طومار گناهانشان خط کشیده می شود به همین اعتقاد، برخی افراد، شب بیست و سوم پس از مراسم احیاء، دست راست خود را جلوی صورت می گیرند، اگر سایه پنج انگشت خود را بر دیوار دیدند، معتقدند تا رمضان سال بعد زنده خواهند ماند و اگر سایه یکی از انگشتان را ندیدند، تا سال دیگر می میرند.

همچنین در شبهای احیا، دعای جوشن کبیر خوانده می شود و زمانی که به جمله ˈالغوث، الغوث، خلصنا من النار یا ربˈ رسیدند، بر ریسمانی که قبلاً آماده شده است، می دمند و آن را گره می زنند و بدین ترتیب صد گره به ریسمان زده می شود و اعتقاد دارند که هرگاه در زمان مرگ این ریسمان را بر گردن اندازند یا دور کفن خود ببندند، از آتش جهنم در امان خواهند بود.
همچنین برای شفای بیماران، با خواندن همان جمله و دمیدن آن به شیرینی و خوراندن آن به بیمار، طلب بهبود و شفای مریض را مسألت می کنند.
در روز شهادت حضرت علی(ع) نیز در حسینیه شاه ولی تفت، مراسم نخل گردانی برگزار می شود.

روزه چند کُتو
بیدار شدن در وقت سحر، سحری خوردن و آمادگی برای روزه گرفتن علاوه بر ثواب و اجر معنوی به لحاظ تفاوتی که با 11 ماه دیگر سال دارد، نوعی تنوع و تفریح برای بزرگترها محسوب می شود؛ بچه ها و نابالغین هم بدلیل اینکه اول شب معمولا خانواده ها از سحر و سحری خوردن و بیدار شدن صحبت می کنند، شور و شوق فراوانی برای بیدار شدن از خود نشان می دهند و از والدین می خواهند که آنها را نیز فراموش نکرده و سحرگاهان بیدار کنند.
کودکان ضمن اینکه روزه های کوتاه تری می گرفتند، با بیدار شدن هنگام سحر با فرهنگ معنوی سحر و روزه و رمضان آشنا می شدند.
البته برای کاستن از فشار گرسنگی و تشنگی طول روز بر حسب توان فرزند نابالغ چند نوبت به آنها آب و غذا خورانده و دوباره روزه آنها را پیوند می زنند که به چنین روزه گرفتنی ˈروزه پیوندی یا دوکُتُوˈ گفته می شود.

 
طبل و دهل نوازی
صدای خواندن خروس بهترین و رایج ترین وسیله برای بیدار کردن مردم در سحر بوده است زیرا مردم به تجربه دریافته بودند که خروس ها در طول شبانه روز در سه نوبت معین بانگ سر می دهند.
زندگی سنتی و غلبه فرهنگ دامداری و کشاورزی در بیشتر مناطق موجب می شد که عامه مردم در منازل خود تعدادی مرغ و خروس نگهداری کنند و حتی کسانی که در طول سال(غیر از ماه رمضان) به هر دلیل مرغ و خروس نداشتند، مخصوص این ماه خروسی خریداری و برای بیدار شدن هنگام سحر در نزدیکترین محل خواب خود از آنها نگهداری می کردند.
خروس خوان اول نیمه شب یعنی ساعت 24 را خبر می داد، خروس خوان دوم سحر و خروس خوان سوم وقت نماز صبح و دمیدن صبح صادق را بانگ می زد.

برخی از مردان که دعا خوان سحر و اذانگوی صبح بودند، از روی ستاره ها و قرار گرفتن آنها در آسمان به اوقات مورد نظر پی می بردند و با صدای خود همسایگان دیگر را بیدار می کردند و به این ترتیب همه شهر از آغاز سحر و پایان آن مطلع می شدند.

انتهای پیام/ش