مفهوم سجده بر آدم با مفهوماتی که از دیگر آیات قرآن کریم به دست می‌آید همخوانی ندارد، چرا که خداوند در آیات قرآن سجده بر غیر خود را شرک می‌داند.

به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ یکی از مسائلی که به اشتباه از تفاسیر قرآن کریم مفهومی را برداشت کرده‌ایم، مسئله‌ سجده بر آدم است که در سوره‌های مختلف قرآن مانند سوره‌های اعراف، حجر، کهف و طه آمده و برداشت ما از این آیات آنست که ملائکه بنابر امر خدای متعال به آدم سجده کردند ولی ابلیس چنین کاری انجام نداد و از درگاه الهی اخراج شد.

مفهوم سجده بر آدم با مفهوماتی که از دیگر آیات قرآن کریم به دست می‌آید همخوانی ندارد، چرا که خداوند در آیات قرآن سجده بر غیر خود را شرک می‌داند، که مانند آنرا در سوره‌ جن آیه  18 می‌توان مشاهده کرد، لذا در اینجا این سؤال مطرح می‌شود، چرا خداوندی که امر می‌کند به غیر او سجده نکنیم و این مسئله برای انس و جن عمومتی دارد، حرف خود را در آیه‌هایی که بیان کردیم نقض می‌کند؟

برای پاسخ به این سؤال به یکی از تفسیرهای مفسر قرآن کریم، مرحوم آیت‌‌الله محمد صادقی تهرانی مراجعه می کنیم که آیه 11 سوره اعراف را اینگونه تفسیر می‌کند: «و به راستی ما شما را در زمین همواره تمکین دادیم و برای شما در آن وسایلی برای معیشت نهادیم اما چه کم سپاسگذاری می‌کنید و بی‌چون شما را به درستی آفریدیم، سپس به صورتگری شما پرداختیم و پس از آن به فرشتگان گفتیم برای شکرانه‌ تعلیم آدم برای من سجده کنید، پس همه به خدا سجده کردند، جز ابلیس که از این کار ممانعت کرد.»

مرحوم آیت‌الله صادقی تهرانی در ادامه بیان می‌کنند: سجده‌ای که خداوند می‌فرمایند، منظور شخص آدم نیست زیرا برحسب فطرت، عقل، کتاب و سنت سجده برای غیر خدا حرام است، لذا در آیه‌ «ولقد خلقناکم ثم صورناکم ثم قلنا للملائکه اسجدوا لآدم فسجدوا الا ابلیس لم یکن من الساجدین» اسجدوا فعل لازم است، روی این اصل برای شامل شدن سجده نسبت مسجود، حرف تعدید لازم و چون مورد سجده فقط خداست، در اینجا لل... محذوف است که لامش برای تعدیه بوده و لیکن لام در «لآدم» برای تعدید نیست، بلکه به منظور تکریم آدم است که در جمع معنای این جمله مبارکه چنین می‌شود:« برای گرامی داشتن آدم که معلم شما می‌باشد به شکرانه‌اش برای خدا سجده کنید.»

این مرجع تقلید تصریح می‌کنند: پس منظور در آیات قرآن اینست که خداوند به خاطر این خلقت به ملائکه امر می‌کند که مرا سجده و شکر کنید نه آنکه به مخلوق تعظیم کنید.



منابع:
سوره اعراف / آیه‌ی 11
سوره حجر / آیه‌ی 30
سوره کهف / آیه‌ی 50
سوره اسراء /  آیه‌ی 61
سوره طه / آیه‌ی 116
تفسیر ترجمان فرقان، نوشته‌ی آیت‌الله محمدصادقی تهرانی



انتهای پیام/ 

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۲۸
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
طاهره جعفری ندوشن
۱۹:۴۹ ۱۹ بهمن ۱۳۹۸
بسیار جالب بود.اینکه دراصل شیطان بر خداوند سجده نکرد
Iran (Islamic Republic of)
علی
۱۲:۵۶ ۰۴ خرداد ۱۳۹۸
منظور خداوند سجده بر انسان نیست سجده بر روح خودش است که بر انسان دمیده تا جان انسان بوجود آورده و فرشتگان تا جان خدا را در انسان دیدند مسجود انسان شدند .ولی ابلیس که همان جن است به انسان سجده نکرد چون خاک را دید ولی روح خدا را در انسان مشاهده نکرد
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۶:۱۲ ۱۷ دی ۱۳۹۷
افرین عالی عالی بود
Germany
محمد
۱۷:۲۲ ۲۰ مهر ۱۳۹۶
اره همیشه واسه منم سوال بود چرا ضد و نقیض میشه
خودمم این جواب تو ذهنم بود
ولی حال تحقیق نداشتم
Iran (Islamic Republic of)
رضا
۱۷:۴۰ ۱۶ خرداد ۱۳۹۶
وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا لآدَمَ فَسَجَدُوا إِلا إِبْلِيسَ أَبَى وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ 34

و چون به فرشتگان فرموديم: «به خاطر (شكرانه تعليم گرفتن از) آدم (براى خدا) سجده كنيد»، پس (همه) به سجده در افتادند، مگر ابليس كه سر باز زد و كبر ورزيد و از كافران بود. 34

آيه 34 ـ اصولاً «ل» در "اسجدو لادم" داراى يكى از چهار معناست:

1ـ سجده بر آدم كه با «ل» نمى سازد چه اينكه درستش «على آدم» است. توبه ابلیس ملعون و تغییر در قرآن!؟
2ـ سجده به سوى آدم كه همچون قبله باشد، و درستش «الى آدم» است. توبه ابلیس ملعون و تغییر در قرآن!؟
3ـ سجده براى خدا بدون در نظر گرفتن آدم.توبه ابلیس ملعون و تغییر در قرآن!؟
4ـ سجده براى خدا به منظور احترام و بزرگداشت حضرت آدم،توبه ابلیس ملعون و تغییر در قرآن!؟

اينجا هرگز توجيهى براى سجده بر آدم و به سوى آدم وجود ندارد، زيرا عبارت درستش «على آدم» يا «الى آدم» است،

و در احتمال سوم هم عبارت درست و مناسبش «للّه » است، توبه ابلیس ملعون و تغییر در قرآن!؟

روى اين اصل تنها معناى چهارم درست است، كه اين سجده تنها سجده شكر گزارى بوده كه «لآدم» يعنى به شكرانه خلقت اين معلم براى خدا سجده كنيد، چنانكه در "خروا له سجدا" (12:100) درباره سجده يعقوب و همسرش براى يوسف نيز همين معنا مورد نظر است،

و اين سجده نيز سجده شكر است، زيرا اگر براى بزرگداشت يوسف بود،

يعقوب خود برتر از يوسف بوده است، وانگهى آيات بسيارى سجده عبوديت و يا صرف احترام را براى غير خد حرام دانسته،
و آن را برابرى خدا با غير خدا دانسته است. توبه ابلیس ملعون و تغییر در قرآن!؟
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۶:۲۷ ۱۴ اسفند ۱۳۹۴
جالب بود
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۰۸ ۱۴ اسفند ۱۳۹۴
عالی بود ممنون
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۵۱ ۱۴ اسفند ۱۳۹۴
خیلی خوب بود
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۳۲ ۱۴ اسفند ۱۳۹۴
ظاهر قرآن چیز دیگری می گوید,وآیات دیگری برإین کلام تأکید می کنند, در واقع ملایکه به نفس أمر خدا سجده کردند , همانطور که ما أکنون که به کعبه سجده می کنیم که آن هم أمر خداست
والله اعلم
Iraq
ناشناس
۰۸:۵۳ ۱۴ اسفند ۱۳۹۴
نکته جالبی اشاره کردین ممنون
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۶:۵۹ ۱۴ اسفند ۱۳۹۴
ممنون خیلی خوب بود.من فکر میکردم ملائکه بر آدم سجده کردند.ممنون
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۰:۲۵ ۱۴ اسفند ۱۳۹۴
سجده عبادت ذاتى نیست
و اما اینکه بعضى چه بسا گمان کرده‌اند: که سجده عبادت ذاتى است، و بجز عبادت هیچ عنوانى دیگر بر آن منطبق نیست، صحیح نیست، و نباید بدان اعتناء کرد، براى اینکه چیزى که ذاتى شد، دیگر تخلف و اختلاف نمى‌پذیرد، و سجده اینطور نیست، زیرا ممکن است کسى همین عمل را بداعى دیگرى غیر داعى تعظیم و عبادت بیاورد، مثلا بخواهد طرف را مسخره و استهزاء کند، و معلوم است که در اینصورت با اینکه همه آن خصوصیاتى را که سجده عبادتى دارد واجد است، مع ذلک عبادت نیست، بله، این معنا قابل انکار نیست، که معناى عبادت در سجده از هر عمل دیگرى واضح‌تر و روشن‌تر بچشم مى‌خورد.
خوب، وقتى معلوم شد که سجده عبادت ذاتى نیست، بلکه قصد عبادت لازم دارد، پس اگر در سجده‌اى مانعى تصور شود، ناگزیر از جهت نهى شرعى، و یا عقلى خواهد بود، و آنچه در شرع و یا عقل ممنوع است، این است که انسان با سجده خود براى غیر خدا، بخواهد براى آن غیر اثبات ربوبیت کند، و اما اگر منظورش از سجده صرف تحیت و یا احترام او باشد، بدون اینکه ربوبیت براى او قائل باشد، بلکه صرفا منظورش انجام یک نحو تعارف و تحیت باشد و بس، در اینصورت نه دلیل شرعى بر حرمت چنین سجده‌اى هست، و نه عقلى.
چیزى که هست ذوق دینى، که مردم متدین آن را از انس ذهن بظواهر دین کسب کرده‌اند، اقتضاء مى‌کند که بطور کلى این عمل را بخدا اختصاص دهند، و براى غیر خدا هر چند از باب تعارف و تحیت باشد، بخاک نیفتند، این ذوق قابل انکار نیست، و لکن چنین هم نیست که هر عملى را که بمنظور اظهار اخلاص در باره خدا مى‌آوریم، آوردن آن عمل در باره غیر خدا ممنوع باشد، و نتوانیم با آن عمل، نسبت به بندگان صالح خدا، و یا قبور اولیاء او، و یا آثار آنان اظهار محبت میکنیم، چون چنین معنى از راه دلیل عقلى و یا نقلى نرسیده، و ما انشاءله بزودى در محل مناسب باز پیرامون این مطلب بحث خواهیم کرد.
ترجمه تفسیر المیزان، ج 1، ص 185.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۰:۲۰ ۱۴ اسفند ۱۳۹۴
این حرفها چیه، نص صریح قرآن اینه که سجده کنید به آدم علیه السلام، ولی همیشه سجده بمعنی عبودیت و بندگی ساجد برای مسجود نیست بلکه بعضی موارد به قرینه برای تعظیم است نه پرستش مثل اینجا، سجده به غیر خدا حرام نیست بلکه سجده با نیت پرستش غیر خدا حرام است، در تفسیر المیزان علامه طباطبایی این مساله را کامل بیان کرده، لطفا منتشر کنید
مدیر پایگاه باشگاه خبرنگاران جوان
۰۰:۲۰ ۱۴ اسفند ۱۳۹۴
تفاسیر متفاوتی از این مسئله هست و در این گزارش تفسیر مرحوم آیت الله صادقی تهرانی را میخوانید.
Germany
ناشناس
۰۰:۱۴ ۱۴ اسفند ۱۳۹۴
هیچ موقع شیطان از تباهی آدم و فرزنذان آدم سیر نمیشه اگه شما ازش غافل باشید او حواسش کامل هست
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۰:۱۱ ۱۴ اسفند ۱۳۹۴
اجازه هست با ذکر منبع باشگاه خبرنگاران در کانالم کپی کنم ؟؟؟
United States of America
ناشناس
۲۳:۱۴ ۱۳ اسفند ۱۳۹۴
قال یا ابلیس ما منعک الا تسجد لما خلقت بیدی استکبرت او کنت من العالین.همانطور که میبینید اصلا نامی از آدم نیست بلکه دو دست توانای خالق است پس جواب این سجده در خود قران تعریف شده است و نیازی به تفسیر نبوده
United States of America
ناشناس
۲۲:۱۲ ۱۳ اسفند ۱۳۹۴
سجده به آدم اگر دستور خدا باشد دیگر حرام نیست. حلال و حرام را خدا تعیین میکند.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۰۵ ۱۳ اسفند ۱۳۹۴
سلام با تشکر
فوق العاده بود
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۰۱ ۱۳ اسفند ۱۳۹۴
سبحان الله
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۳۵ ۱۳ اسفند ۱۳۹۴
این همیشه برای من سوال بود و نهایتا الان به جواب رسیدم این جواب قانع کننده ترین جواب برای من بود . ولی هنوز در مورد سوال زیر قانع نشدم
آیا انسان در بهشت خلق شده و سپس از بهشت اخراج و به زمین آمده است ؟
چطور شیطان رانده شده از بهشت رفته بهشت انسان رو گمراه کرده .
انسانی که جسم زمینی داشته چطور از آسمان به زمین آمده چطور در جو زمین نابود نشده .
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۲۹ ۱۳ اسفند ۱۳۹۴
سلام.اگراین تفصیر آیت الله تهرانی درست باشد یعنی تمام مراجع دینی معلمان ومدرسان علوم دینی اهم ازشیعه وسنی همه درمدت 1400واندی سال است که درگمزاهی به سرمیبره وهمه شاگردان خودرا به اشتباه اشرف مخلوقات میدانسته اند. من که سواد ندارم اما تا جایی که یادم هست همیشه گفتند شیطان دربین همه ملایک طولانی ترین سجده راانجام میداده واین گفته همه عالمان دینی است پس نمیشود قبول کرد هفتاد هزارملک که شبانه روز زکر خدامیگفتند وسجده میکردند به آدم حصادت کنند مگر اینکه خداوند کار بسیارسنگینی ازآنان خواسته که حصادت شیطان رابرانگیخته باشد وغیرازاین هم نیست چون درزمان رسول گرامی اسلام قرآن به سلمان فارسی هم خوانده شده پس یک روایت ازسلمان فارس بیاورند که این فرمایش آیت الله مرحوم تهرانی را تآیید کرده باشد یاسجده به آدم را رد کرده باشد. البته این آدم امروزی که من هم جزع این آدمیزادگان هستم را اگرخدا میدانست چنین جانوری میشود هرگز خلقش نمیگزد که وقتی رفتار شان وکردا ز شان دل همنوع خودرا میسوزاند هتما خداوند هم قهرش گرفته ازرقتاروخونخواری این انسان دوپا که حتی به کودک خودرحم نمیکنند وحتی دین خدارا دست آویزی برای مقابله با خدا بکارمیبرند میترسم فردا همین نظریه آیت الله تهرانی را علیه شیعه بکار گیرند
مدیر پایگاه باشگاه خبرنگاران جوان
۲۱:۲۹ ۱۳ اسفند ۱۳۹۴
اینکه شیطان طولانی ترین سجده ها رو برای خدا داشته با این تفسیر منافاتی نداره، چون ممکنه شیطان از حسادت به انسان راضی به سجده نشده باشه. و مطلب دیگر اینکه ما صرفاً یک تفسیر از علمای دینی و مراجع تقلید رو منتشر کردیم و قصد تأیید یا تکذیبش رو نداریم.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۲۵ ۱۳ اسفند ۱۳۹۴
پس برادران یوسف به او سجده کردند چه میشه !!!؟؟؟
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۲۲ ۱۳ اسفند ۱۳۹۴
احسنت .. ممنون از اطلاع رسانی شما
United States of America
ناشناس
۲۱:۱۷ ۱۳ اسفند ۱۳۹۴
اره همیشه واسه منم سوال بود چرا ضد و نقیض میشه
خودمم این جواب تو ذهنم بود
ولی حال تحقیق نداشتم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۹:۳۵ ۱۳ اسفند ۱۳۹۴
البته نظر مفسر عزیز آیت الله صادقی تهرانی محترم ولی در مورد سجده حضرت یعقوب و همسر وی و فرزندانش بر حضرت یوسف نظر اکثر مفسرین این است که این سجده به معنای احترام بود نه عبادت حضرت یوسف (ع) و در این آیه هم می توان گفت که به خاطر احترام بر حضرت آدم بوده است نه عبادت بله اگر سجده به نیتت عبادت بر غیر خداوند باشد شرک و حرام است
والله اعلم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۹:۱۵ ۱۳ اسفند ۱۳۹۴
خیلی ممنون واقعا راهنمایی خوبی بود برا بنده هم این موضوع جای سوال داشت
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۸:۳۹ ۱۳ اسفند ۱۳۹۴
خیلی عالی بود
از این مطالب خواهشا بیشتر بذارید
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۷:۲۵ ۱۳ اسفند ۱۳۹۴
سجده برادران و پدر و خاله حضرت یوسف بر حضرت یوسف چی؟
سجده به قصد پرستش برای غیر خدا حرام و شرکه و نه هر سجده ای