به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ کتیبه شاپور در تنگ براق، از جمله کتیبه‌های دولتی به شمار می‌رود، که در دوران ساسانی نوشته شده است. این کتیبه در سال 1335 به دو زبان پهلوی و پارتی در تنگ براق، دهکده‌ای کوچک در نزدیکی دزکرد، 123 کیلومتری غرب آباده و حدود صد کیلومتری شمال غربی حاجی‌آباد کشف شد. به کتیبه شاپور در تنگ براق آسیب فراوانی رسیده است و موضوع آن با کتیبه حاجی‌آباد فرقی نمی‌کند. تنها تفاوت میان دو کتیبه را می‌توان، خلاصه‌تر بودن مضمون کتیبه شاپور در تنگ براق دانست. در کتیبه شاپور اول در حاجی‌آباد نام و عنوان شاپور به همراه ذکر نام جد وی ذکر می‌شود و پس از آن، به مضمون کتیبه در خصوص تیراندازی شاپور اول پرداخته می‌شود. این کتیبه در حاجی‌آباد کشف شده که در چند کیلومتری نقش رستم قرار دارد و جزو ناحیه استخر قدیم محسوب می‌شود. تحریر فارسی میانه کتیبه شاپور اول در حاجی‌آباد 16 سطر و تحریر پارتی این کتیبه 14 سطر است. پس از انتشار این کتیبه ظاهرا چندین بار متن کتیبه بر روی لوح نقره یا سنک جعل شده، یکی از آن‌ها در 21 سطر نوشته شده است و در موزه بریتانیا قرار دارد. سطرهای 1 تا 14 رونوشتی از تحریر پارتی و سطرهای 15 تا 21 احتمالا به قلمی دیگر، تحریری از ابتدای همین کتیبه است.

1- «پسورد»: معادل آن را کلمه «اسم رمز» قرار داده‌اند. این معادل از ترکیب دو اسم ساخته شده است، به همین دلیل جزو کلمات مرکب به شمار می‌رود. هر دو جزء کلمه در زبان فارسی وجود دارد. کلمه «رمز» را می‌توان در متون قدیم از جمله شعر حافظ دید:

گویند رمز عشق مگویید و مشنوید/ مشکل حکایتی است که تقریر می‌کنند

کلمه «اسم» را هم می‌توان در شعر همین شاعر مشاهده کرد:

اسم اعظم بکند کار خود ای دل خوش باش/ که به تلبیس و حیل دیو مسلمان نشود

با وجود آنکه این دو کلمه در متون قدیم و زبان امروز کاربرد دارد، اما ترکیب این دو در زبان امروز به کارنمی‌رود. دلیل این مسئله به قرار دادن «اسم» پیش از کلمه «رمز» باز می‌گردد. این معادل در زبان امروز به صورت کلمه‌ای مستقل کاربرد دارد.

2- «استودیو»: همین کلمه را به عنوان معادل وضع کرده‌اند و از ساخت کلمه‌ای مستقل برای کلمه لاتین امتناع ورزیدند. البته این نکته را نباید از یاد برد که برای تمام اصطلاحات زبان لاتین، نباید معادل‌سازی کرد. این مسئله زمانی ضرورت پیدا می‌کند که تلفظ کلمه لاتین برای فارسی‌زبانان مشکل باشد. این مسئله درباره این کلمه لاتین صدق نمی‌کند. بنابراین قراردادن همین کلمه به عنوان معادل منطقی‌تر به نظر می‌رسد.

3- «پوستر»: معادل آن را کلمه «اعلان» قرارداده‌اند. این کلمه، کلمه‌ای عربی محسوب می‌شود، که به عنوان معادل در زبان فارسی قرار داده شده است. این کلمه، به عنوان مصدر باب افعال در این زبان کاربرد دارد. اما به عنوان معادل کلمه لاتین در زبان فارسی رایج نشد. دلیل آن این بود که معنای این کلمه با معنای کلمه لاتین مطابقت نمی‌کند. از طرف دیگر فارسی همین کلمه (آگهی) در زبان امروز وجود دارد. قرار دادن کلمه «آگهی» به جای این معادل مناسب‌تر به نظر می‌رسد. هرچند برای بیان بهتر معنای «پوستر» در زبان فارسی باید، همین کلمه را به عنوان یک اصطلاح استفاده کرد.

انتهای پیام/